İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) tarafından yayımlanan son baraj verileri, İzmir’in giderek derinleşen su krizini gözler önüne seriyor. Kentin en büyük içme suyu kaynağı olan Tahtalı Barajı, kritik eşik seviyesinin altına düşerek yalnızca %8,47’lik doluluk oranına sahip. Bu oran, aynı tarihte geçen yıl %22,94 seviyesindeydi.
Yani İzmir, sadece bir yıl içerisinde barajının su kapasitesinin üçte ikisinden fazlasını yitirdi. Sadece Tahtalı değil, İzmir’in diğer önemli barajlarında da benzer şekilde dramatik düşüşler yaşandı. İZSU yetkilileri, bu durumu hem iklim krizi, hem de artan su tüketimi ve yetersiz tasarruf alışkanlıklarına bağlıyor.
En kurak yazlardan biri: Yağışlar yetersiz kaldı
2025 yılı, İzmir için son yılların en kurak yaz sezonu olarak kayda geçti. Meteorolojik veriler, şubat ayından itibaren yağışların mevsim normallerinin çok altında kaldığını gösteriyor. Uzun süren sıcak hava dalgaları, toprakta nem kaybına, barajlarda ise buharlaşma oranlarının artmasına neden oldu.
Özellikle Gördes Barajı’nın tamamen kuruması ve Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı’nın %3,13 seviyesine düşmesi, İzmir’in susuzluk tehlikesiyle yüz yüze olduğunu gösteriyor. Ürkmez Barajı %11,04, Balçova Barajı %29,95 seviyelerinde bulunurken, yalnızca Güzelhisar Barajı %57,85 ile nispeten güvenli bir seviyede yer alıyor. Ancak bu oranlar bile geçen yılın çok altında.
Baraj baraj kuruyor: 1 yıl önceyle fark uçuruma dönüştü
Barajlardaki doluluk oranlarındaki düşüş, sadece birkaç puanlık değil, çift haneli büyük kayıplar olarak dikkat çekiyor. 2 Ağustos 2024 tarihinde barajlardaki doluluk oranları şu şekildeydi:
-
Tahtalı Barajı: %22,94 → %8,47
-
Alaçatı Kutlu Aktaş: %21,80 → %3,13
-
Ürkmez Barajı: %31,54 → %11,04
-
Balçova Barajı: %49,88 → %29,95
-
Gördes Barajı: %6,42 → %0,00
-
Güzelhisar Barajı: %74,98 → %57,85
Bu tabloya göre yalnızca Güzelhisar, nispeten güçlü bir direnç gösterse de o da geçen yılki seviyesinden yaklaşık %17 oranında düşmüş durumda. Diğer tüm barajlardaki kayıplar %50'ye varan oranlarla kritik sınırın çok altında.
Çeşme’de başlayan kesintiler İzmir geneline yayılabilir
İZSU’nun son dönemde uygulamaya koyduğu gece saatlerinde kısmi su kesintileri, özellikle Çeşme ilçesinde belirgin hale geldi. Küçük Aras Barajı’ndan sağlanan su miktarının azalmış olması nedeniyle saat 23.00 ile 08.00 arasında su kesintisi uygulanıyor.
Yetkililer, bu uygulamanın önümüzdeki haftalarda Narlıdere, Balçova, Karaburun ve Urla gibi sahil ilçelerine de yayılabileceğini ve ilerleyen süreçte merkez ilçelere kadar ulaşabileceğini ifade ediyor. Kent genelinde ise "zorunlu tasarruf" uygulamalarına geçilmesi gündemde.
Tarım, sanayi ve turizmde su savaşı
İzmir’de sadece içme suyu değil, tarım alanları ve sanayi tesisleri de barajlardan sağlanan suya bağımlı. Kuruyan su kaynakları özellikle Menderes, Torbalı, Kemalpaşa ve Menemen gibi tarımsal üretimin yoğun olduğu bölgelerde ciddi sorunlara neden olmaya başladı. Çiftçiler, tarlalarını sulamakta güçlük çekerken, bazı bölgelerde ürün verimliliği %40’a varan oranda düştü.
Turizm merkezlerinde ise otellerin su tüketimi artarken, yerel halkın suya erişiminde zaman zaman sıkıntılar yaşanıyor. Sanayiciler ise özellikle soğutma ve üretim süreçlerinde ihtiyaç duydukları temiz suya ulaşmakta zorluk çekiyor. Bu durumun üretim maliyetlerini artırması ve bazı tesislerin geçici duruşa geçmesine neden olabileceği belirtiliyor.
Uzmanlar uyarıyor: “Şimdi değilse ne zaman?”
Çevre mühendisleri ve su yönetimi uzmanları, bu seviyelerin geri dönüşü olmayan bir noktaya evrilebileceği uyarısında bulunuyor. İzmir’in su krizine karşı yalnızca tüketici davranışlarını değil, aynı zamanda kent ölçeğinde stratejik eylem planları oluşturması gerektiği vurgulanıyor.
Yağmur suyu hasadı, atık suyun yeniden kullanımı, gri su sistemlerinin binalarda zorunlu hale getirilmesi gibi kalıcı çözümlerin gecikmeden hayata geçirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, önümüzdeki yıllarda musluklardan su akmaması ihtimali gerçek olabilir.
Ne yapılabilir?
-
Gereksiz su kullanımından kaçınılması,
-
Banyo sürelerinin kısaltılması,
-
Diş fırçalarken muslukların kapatılması,
-
Araç ve balkon yıkamalarının sınırlandırılması,
-
Çamaşır ve bulaşık makinelerinin tam kapasiteyle çalıştırılması.
Bu basit ama etkili önlemlerin yaygınlaşması halinde, İzmir’in bu zorlu süreci daha az zararla atlatabileceği belirtiliyor. Ancak uzmanlara göre, gönüllü önlemler yeterli olmazsa, önümüzdeki günlerde zorunlu su kesintileri ve kota uygulamaları da gündeme gelebilir.
