Türkiye ekonomisinin nefesini tutarak izlediği bir dönemde, Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, uluslararası finans ajansı Bloomberg'e verdiği özel röportajla piyasalara ve kamuoyuna önemli mesajlar gönderdi. Son dönemde beklentilerin üzerinde gelen büyüme ve enflasyon verileri ile tırmanan siyasi tansiyonun, piyasalarda faiz indirimi beklentilerini zayıflattığı bir atmosferde konuşan Karahan, mevcut dezenflasyon programına olan bağlılığını ve iyimserliğini koruduğunu net bir dille ifade etti. Karahan'ın açıklamaları, TCMB'nin önümüzdeki dönem para politikası patikasına dair ipuçları barındırırken, özellikle "ara hedeflere" yaptığı vurgu, bankanın yeni stratejisinin temel taşını oluşturdu.
Piyasalar tedirgin, Karahan iyimser
Son haftalarda Türk varlıkları üzerinde baskı oluşturan birkaç önemli gelişme yaşandı. Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul il yönetimine yönelik yargı kararıyla tetiklenen siyasi gerilim, piyasalarda geniş çaplı bir satış dalgasını beraberinde getirdi. Bu gelişmenin hemen ardından açıklanan ve beklentilerin üzerinde gelen ağustos ayı enflasyon verisi ise moralleri daha da bozdu. Bu iki kritik gelişme, aralarında Wall Street'in dev bankalarının da bulunduğu birçok uluslararası finans kuruluşunun, 11 Eylül'de gerçekleştirilecek Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına ilişkin faiz indirimi tahminlerini hızla aşağı yönlü revize etmelerine neden oldu. Piyasada oluşan bu karamsar havaya rağmen, TCMB Başkanı Fatih Karahan, İstanbul'da gerçekleştirdiği röportajda, rakamların daha derin bir analizini yaparak, dezenflasyon sürecinin rayında ilerlediğini savundu.
Manşet verilerin arkasındaki detaylar
Başkan Karahan, piyasaların odaklandığı manşet verilerin yanıltıcı olabileceğini, asıl hikayenin detaylarda gizli olduğunu belirtti. Özellikle beklentilerin üzerinde gelen ikinci çeyrek büyüme verisine değinen Karahan, "Manşet büyüme oranı beklentilerin üzerinde olsa da, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) verilerinin bileşenlerine yakından baktığımızda, talep koşullarının dezenflasyona destek vermeye devam ettiğini görüyoruz" dedi. Karahan, bu tezini desteklemek için özel tüketim harcamalarındaki büyümenin üst üste iki çeyrektir negatif geldiğinin altını çizdi. Bu durum, para politikasındaki sıkılaşmanın iç talebi soğutmaya başladığını ve enflasyonla mücadeleye katkı sağladığını gösteren önemli bir veri olarak öne çıkıyor. Karahan, bu yavaşlamanın, ekonomi yönetiminin arzu ettiği bir dengeleme sürecinin parçası olduğunu ima etti.
Ağustosta moral bozan enflasyon ve 'ana eğilim' vurgusu
Diğer yandan, yıllık enflasyonun bir önceki aydaki yüzde 33,5'ten ağustos ayında yüzde 33'e sınırlı bir yavaşlama göstermesi ve aylık bazda beklentileri aşması, piyasalardaki endişeleri körükleyen ana faktör olmuştu. Ancak Başkan Karahan, bu noktada da farklı bir pencere açtı. Enflasyondaki ana eğilimin temel göstergelerinin "daha sağlıklı bir değerlendirme" sunduğunu ifade eden Karahan, bu göstergelerde bir bozulma olmadığını, aksine iyileşmenin sürdüğünü belirtti. TCMB Başkanı, "Bu göstergelerdeki gerileme eğiliminin ağustos ayında da devam ettiğini görüyoruz. Tahmin performansı daha iyi olan medyan enflasyon yüzde 1,8'e kadar geriledi. Bu da yıllıklandırılmış olarak yaklaşık yüzde 24'e karşılık geliyor" sözleriyle, manşet enflasyonun gürültüsünden arındırılmış çekirdek göstergelerin, dezenflasyon patikasıyla uyumlu hareket ettiğini savundu. Bununla birlikte Karahan, kira ve eğitim enflasyonundaki katılık ve iyileşmenin beklenenden zayıf olduğunu kabul ederek, bu kalemlerin beklentiler üzerindeki etkilerini de yakından takip ettiklerini sözlerine ekledi.
Siyasi riskler ve Merkez Bankası'nın kırmızı çizgisi
Röportajda, son günlerde piyasaları meşgul eden yurt içindeki siyasi gelişmelerin Merkez Bankası'nın enflasyon görünümüne dair bir risk oluşturup oluşturmadığı da gündeme geldi. Karahan, bu hassas konuda temkinli ancak net bir duruş sergiledi. "Ekonomi dışı faktörlerin de finansal piyasalar üzerinde yansımaları olabiliyor" diyen Karahan, bankanın doğrudan siyasi gelişmelere değil, bu gelişmelerin enflasyon görünümü üzerindeki potansiyel etkilerine odaklandığını vurguladı. Karahan, "Bu gelişmelerin enflasyon görünümüne olan etkilerine reaksiyon veriyoruz" diyerek, bankanın kırmızı çizgisini çizmiş oldu. Bu ifade, TCMB'nin temel görevinin fiyat istikrarı olduğunu ve bu hedeften sapmaya neden olabilecek her türlü gelişmeye karşı para politikası araçlarını kullanmaktan çekinmeyeceği şeklinde yorumlandı. Karahan, "Enflasyon beklentilerinin bozulmasına ve talebin dezenflasyonu sekteye uğratmasına izin vermedik. Bundan sonra da izin vermeyeceğiz" diyerek kararlılığını pekiştirdi.
Hedef şaşmayacak: Yüzde 24 ve yüzde 16'lık çıpalar korunacak
Röportajın en dikkat çekici bölümlerinden biri, TCMB'nin yeni dönemde izleyeceği hedefleme stratejisine ilişkin yapılan açıklamalardı. TCMB, geçtiğimiz ay enflasyon raporu toplantısında, üç ayda bir revize ettiği enflasyon "tahminlerini", enflasyon "hedefi" ile ayrıştırma kararı almıştı. Bu yeni stratejinin detaylarını açan Karahan, şu anda bu yıl sonu için yüzde 24 ve gelecek yıl sonu için yüzde 16 seviyesinde olan "ara enflasyon hedeflerini", olağanüstü bir gelişme olmadığı müddetçe değiştirmeyeceklerini açıkladı. Bu, TCMB'nin kısa vadeli dalgalanmalara göre sürekli hedef revize etmek yerine, kendine daha sağlam çıpalar belirlediği anlamına geliyor. Karahan, "Bu sayede, mevcut ve yakın dönemdeki para politikası sıkılık düzeyinin ayarlanmasında ara hedefler referans olacak" dedi. Bu yeni yaklaşım, para politikasının öngörülebilirliğini artırmayı ve piyasalara daha net bir yol haritası sunmayı amaçlıyor. Karahan, parasal aktarım mekanizmasının zaman alması nedeniyle kısa vadede tahminlerin bu ara hedeflerden sapabileceğini, ancak böyle bir durumda hedeflere tekrar yakınsamak için para politikasında gerekli sıkılaştırmayı yapacaklarını belirterek, dezenflasyon sürecinden taviz verilmeyeceğinin altını bir kez daha çizdi.
