Türkiye ekonomisinin son dönemdeki en sıcak gündem maddesi olan enflasyon ve faiz politikaları, finans dünyasında her açıklamayı yakından takip edilen bir konu haline geldi. Bu bağlamda, ülkenin en büyük özel bankalarından İş Bankası'nın Genel Müdürü Hakan Aran'dan, Merkez Bankası (MB)'nın Temmuz ayındaki faiz kararına ilişkin dikkat çekici bir yorum geldi. Aran, CNBC-e'ye yaptığı açıklamada, piyasaların genel beklentisinin üzerinde bir tahminde bulunarak, "Temmuz ayında 350 baz puan faiz indirimi olabilir" öngörüsünde bulundu.
Bu açıklama, politika faizinin %46 seviyesinde seyrettiği ve Merkez Bankası'nın son dönemde sıkı para politikasını kararlılıkla sürdürdüğü bir ortamda, finans sektörünün önde gelen bir isminden gelmesiyle daha da önem kazandı. Hakan Aran, aslında bu öngörüsünü ilk kez dile getirmiyor. Mayıs ayında gerçekleşen Konya Ekonomi Forumu'nda yaptığı konuşmada da, gerekli yapısal tedbirlerin alınması ve beklenti yönetiminin başarılı bir şekilde sürdürülmesi halinde Merkez Bankasının faiz indirimi konusunda manevra alanı kazanabileceğini ifade etmişti. Aran'ın bu tekrarlayan tahmini, piyasalarda Merkez Bankasının yakın gelecekteki olası hamlelerine dair spekülasyonları artırdı.
Kredilerde 'sıkı duruş' sürebilir: Aran'dan önemli uyarı
Hakan Aran'ın faiz indirimi beklentisi, ilk bakışta reel sektör için olumlu bir sinyal gibi görünse de, Aran'ın aynı açıklamasında kredilere ilişkin yaptığı uyarı, madalyonun diğer yüzünü gösterdi. Aran, faiz indirimi beklentisine rağmen, kredilerde sıkı para politikasının devam edebileceğini ifade etti.
Bu uyarı, Merkez Bankası'nın ve genel ekonomi yönetiminin, faiz indirimlerinin kredi büyümesini aşırı tetikleyerek enflasyonist baskıyı artırmasını engellemek istediğini gösteriyor. Yani Merkez Bankası, politika faizini düşürse bile, kredilerin hacmini ve büyümesini kontrol altında tutmaya yönelik seçici kredi sıkılaştırma önlemlerini sürdürebilir. Bu durum, özellikle işletmelerin finansmana erişiminde ve yatırım kararlarında, faiz oranlarındaki düşüşe rağmen hala zorluklar yaşayabileceği anlamına geliyor.
Hakan Aran, daha önceki açıklamalarında da bu konuya değinmişti. Mevcut koşullarda %46'lık politika faizinin bile kredi talebini desteklemediğine dikkat çeken Aran, reel sektörün maliyet yükünün daha da artmaması için politika yapıcıların daha dengeli bir enflasyonla mücadele stratejisi geliştirmesi gerektiğini söylemişti. Bu, bir yandan faiz indirimiyle piyasayı rahatlatırken, diğer yandan da kredilerde aşırı genişlemeyi engelleyerek enflasyon riskini minimize etmeyi amaçlayan ince bir denge politikasına işaret ediyor.
Merkez Bankası'nın manevra alanı ve yapısal tedbirler
Hakan Aran'ın Merkez Bankasının faiz indirimi konusunda manevra alanı kazanabileceği yönündeki öngörüsü, ekonomideki genel gidişat ve enflasyon verileriyle yakından ilişkili. Son dönemde açıklanan enflasyon verileri ve Merkez Bankası'nın Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçları, enflasyon beklentilerinde bir gerileme olduğunu gösteriyor. Eğer bu düşüş eğilimi devam ederse, Merkez Bankası'nın politika faizinde indirime gitme olasılığı artabilir.
Ancak Aran'ın da vurguladığı gibi, bu manevra alanının oluşabilmesi için "gerekli yapısal tedbirlerin alınması" ve "beklenti yönetiminin başarılı bir şekilde sürdürülmesi" kritik öneme sahip. Yapısal tedbirler, enflasyonun kalıcı olarak düşmesini sağlayacak, ekonominin rekabet gücünü artıracak ve dış şoklara karşı direncini güçlendirecek reformları ifade eder. Örneğin, mali disiplinin sağlanması, kamu harcamalarının kontrol altında tutulması, üretim ve ihracat odaklı büyüme stratejileri, enflasyonla mücadelede Merkez Bankasının elini güçlendiren yapısal tedbirlerdir.
Beklenti yönetimi ise, Merkez Bankası'nın ve diğer ekonomi yetkililerinin, enflasyon hedeflerine ve para politikasına dair tutarlı, şeffaf ve güven veren mesajlar vermesidir. Bu mesajlar, piyasa aktörlerinin ve hanehalkının geleceğe dair beklentilerini doğru yönde şekillendirerek, enflasyonist sarmalı kırmada kilit rol oynar.
Reel sektör ve enflasyonla mücadele stratejisi
Hakan Aran'ın açıklamaları, reel sektörün mevcut durumda yüksek faizler ve kredi maliyetleri nedeniyle karşılaştığı zorluklara da ışık tutuyor. %46'lık politika faizinin bile kredi talebini yeterince desteklemediği yönündeki tespiti, işletmelerin yatırım ve üretim kararlarında ne denli temkinli davrandığını gösteriyor.
Aran, reel sektörün maliyet yükünün daha da artmaması için politika yapıcıların daha dengeli bir enflasyonla mücadele stratejisi geliştirmesi gerektiğini savunuyor. Bu, sadece faiz oranlarını düşürmekle kalmayıp, aynı zamanda enflasyonun temel nedenlerine inen, maliyet enflasyonunu kontrol altına alan ve üretim kapasitesini artıran bütüncül bir yaklaşımı gerektirir. Örneğin, enerji maliyetlerinin düşürülmesi, girdi fiyatlarının istikrara kavuşturulması ve verimliliğin artırılması gibi adımlar, reel sektörün üzerindeki maliyet baskısını azaltarak, enflasyonla mücadeleye katkı sağlayabilir.
İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran'ın bu açıklamaları, Merkez Bankası'nın Temmuz ayındaki faiz kararı öncesinde piyasalar için önemli bir yol gösterici niteliğinde. Aran'ın "350 baz puan faiz indirimi" beklentisi, bir yandan piyasalara umut verirken, diğer yandan da kredilerde sıkı duruşun devam edebileceği yönündeki uyarısı, temkinli bir iyimserliği beraberinde getiriyor. Gözler şimdi, Merkez Bankası'nın Temmuz ayındaki toplantısında ve politika yapıcıların atacağı adımlarda olacak.
