Türkiye otomotiv sektörü, nisan ayında yeni bir satış rekoruna imza attı. Toplamda 105 bin 352 adet otomobil ve hafif ticari araç satışıyla son 15 yılın en yüksek nisan ayı performansı kaydedildi. Ancak bu rekorun gölgesinde, ithal araçlar pazarda ağırlığını iyice artırdı. Yerlilik oranı yüzde 27,4’e gerilerken, ithal modellerin payı yüzde 72,6’ya ulaştı. Bu tablo, son on yılın en düşük “Made in Türkiye” etiketli satış oranı olarak kayıtlara geçti.
Yılın ilk dört ayında tablo nasıl şekillendi?
2025’in ilk dört ayında toplam pazar 381 bin 636 adede ulaşırken, otomobil satışları geçen yıla göre yüzde 4,9 arttı. Hafif ticari araç pazarında ise yüzde 5,4’lük bir daralma gözlendi. Sektör temsilcileri, pazarın dinamiklerinin güçlü seyrettiğini ancak yerlilik tarafında alarm zillerinin çaldığını belirtiyor.
Yerlilik oranında tarihi gerileme
Geçmiş yıllarda yüzde 30’ların üzerinde seyreden yerlilik oranı, bu yıl nisan ayında yüzde 27,4’e kadar düştü. Özellikle pandemi döneminde bile bu seviyeye inmeyen yerlilik, ithal araçların pazar hakimiyetini artırdığına işaret ediyor. Sanayiciler, fabrikaların kapasite kullanımında zorlandığını ve yerli üretimin desteklenmemesi halinde bu tablonun daha da kötüleşebileceğini vurguluyor.
İthal modellerde hızlı yükseliş
Nisan ayında ithal araçların payı yüzde 72,6’ya çıkarak son on yılın zirvesine ulaştı. Bu oran, pandemi döneminde bile görülmemişti. Özellikle döviz kurlarındaki dalgalanma ve krediye erişimde yaşanan sıkıntılar, tüketicilerin ithal modellere yönelmesini hızlandırdı. Sektör uzmanları, bu eğilimin devam etmesi halinde yerli üreticilerin pazar payının daha da eriyebileceği görüşünde.
Elektrikli araç pazarında Togg öne çıktı
Nisan ayında elektrikli araç satışlarında dikkat çeken bir hareketlilik yaşandı. Toplam otomobil pazarında elektrikli modellerin payı yüzde 13,8’e yükselirken, yerli üretici Togg T10X 3 bin 537 adetlik satışla liderliği aldı. Onu ithal modellerden MINI Countryman (1.076 adet) ve Kia EV3 (927 adet) izledi. İlk dört ayda elektrikli araç satışları 43 bin 826 adede ulaşırken, Togg’un elektrikli pazardaki payı yüzde 24,09 olarak kaydedildi. Kalan yüzde 76’lık dilim ise ithal elektrikli modeller arasında paylaşıldı.
Kurdaki artış ve talep öne çekildi
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt, euro kurundaki artış nedeniyle tüketicilerin araç alımlarını öne çektiğini belirtti. Nisan ayında özellikle son haftada talepte ciddi bir artış yaşanırken, satışlar 105 bin adedin üzerine çıkarak beklentileri aştı. Bozkurt, “Mobilite bir ihtiyaç ve Türkiye olarak bu rakamların çok daha üzerinde bir potansiyele sahibiz. Ancak otomobile ulaşmanın önünde birçok engel var” değerlendirmesinde bulundu.
Geçmiş yıllarla karşılaştırma: Makas açıldı
Geçmişte ithal ve yerli araç satışları arasındaki fark yüzde 30’lar civarındayken, bu yıl makas daha da açıldı. 2022’de yerli araç satış oranı yüzde 45,5’e kadar çıkarken, ithal modellerin payı yüzde 54,4’e gerilemişti. Ancak özellikle Fiat Doblo’nun üretiminin sona ermesiyle birlikte, yerli hafif ticari araç pazarında da ciddi bir düşüş yaşandı. Son iki yılda yerlilik oranı yüzde 30’un altına gerilerken, ithal modellerde hızlı bir yükseliş gözlendi.
Nisan rekoru ve pazarın genel görünümü
ODMD verilerine göre, 2025 Nisan ayında otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 39 artarak 85 bin 411 adede yükseldi. Hafif ticari araç pazarı ise yüzde 37,8’lik bir artışla 19 bin 941 adede ulaştı. Otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, son 10 yılın nisan ayı ortalamasına göre yüzde 55,8 büyüdü. Özellikle otomobil tarafında yüzde 61,8’lik büyüme dikkat çekerken, hafif ticari araçlarda da yüzde 34,6’lık bir artış kaydedildi.
Sanayicilerden yerlilik çağrısı
Sektördeki bu tablo, yerli otomotiv sanayicilerini endişelendiriyor. Kapasite kullanımında yaşanan sıkıntılar ve ithal modellerin pazar hakimiyeti, “Made in Türkiye” logolu araçların geleceği açısından risk oluşturuyor. Sanayiciler, üretimin ve yerliliğin desteklenmesi için yeni teşviklerin ve kredi imkanlarının devreye alınmasını talep ediyor.
Elektrikli araçlarda ithal baskısı sürüyor
Her ne kadar Togg elektrikli pazarda önemli bir paya sahip olsa da, genel tabloda ithal elektrikli modellerin baskısı hissediliyor. Togg’un yüzde 24’lük pazar payına karşılık, geri kalan büyük dilim ithal markalar arasında paylaşılıyor. Uzmanlar, elektrikli araç pazarında da yerliliğin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Otomotivde yeni denge arayışı
Nisan ayı verileri, Türkiye otomotiv pazarında satışların rekor seviyelere ulaştığını gösterirken, yerlilik oranındaki düşüş sektörün geleceği açısından tartışmaları beraberinde getiriyor. Hem iç pazarda hem de elektrikli araç segmentinde yerli üretimin güçlendirilmesi, sektörün sürdürülebilirliği için kritik önem taşıyor.
