Tarım ve Orman Bakanlığı zaman zaman ülke genelinde gıda denetimi gerçekleştiriyor. Bu denetimler çerçevesinde binlerce işletme-ürün denetleniyor. İnsan sağlığını hiçe sayan hileli ürünler ve bunları üreten firmalara para cezası kesilerek kamuoyuna ifşa ediliyor. Listeler tüm basın mecralarında yayınlanıyor. Bir süre sonra yapılan bir başka denetimde yine aynı firmaların listede yer aldığını görüyorsunuz. Zira defalarca listeye giren firmalar için bu ifşa cezadan çok ödül gibi oluyor. Maliyetlerini düşürmek, daha fazla kar etmek isteyen otel, restoran, fabrika gibi işletmeler bu firmalara yöneliyor. Listede yer alan bazı işletmeler ise, kapatma cezası uygulanmadığı için, tabela değişikliği ile zehir saçmaya devam ediyor.
Bu satırları Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı İbrahim Uğur Toprak ile birkaç ay önce yaptığım röportajda yazmıştım. Tarım ve Orman Bakanlığı yılda birkaç defa hileli gıda üreten firmaları açıklamaya devam ediyor ama değişen hiçbir şey yok. Aynı firmalar aynı ürünlerle hatta çok daha fazla ürünüyle listeye girmeye devam ediyor. Halkın sağlığı ile oynamayı kendilerine meslek edinmiş durumdalar. Son açıklanan listedeki detaylar hayret verici. 2012'de açıklanan liste ile 2020'de açıklanan son listeyi karşılaştırdığımızda ne demek istediğim daha net ortaya çıkıyor.
İşte size birkaç örnek;
- Afyonkarahisar menşeili Egemen Sucukları firmasının 2019’da “Horatalar Ata İpek Sucukları” markalı sucuk ürününde baş eti kullandığı tespit edilmişti. Aynı firma, bu kez de “Afyon Tat” markasıyla hileli sucuk üretmeye devam etti. Bu sefer de sucuğa kanatlı eti kattı.
- 2012’de “Ilgaz Yaylası”, 2014’te de “Lazz Bakkal” markasıyla hileli peynir üreten Afyonlu Mutlu Tolga firması, 2019’da toplam 6 markada hile yaptı. Hileli ürün sayısını da 43’e yükseltti.
- 2016’da “Oba” ve “Emmoğlu” markalarıyla 6 parti üründe hile yapan Konya merkezli Demircioğlu Süt ve Süt Ürünleri firması, 2018’de 9 üründe hile yaparken 2019’da bu sayıyı 23’e çıkardı. Bu süreçte bünyesine Kaymakçı, Özlü, Özlü Emre Demirci, Asyalı ve Molla Mehmetoğlu isimlerinde 5 yeni marka daha ekledi.
- 2014’te “İtimat İhsan Koçkan” markalı sucukta kanatlı eti kullanan Afyon Zeka Sucukları Et ve Et Ürünleri firması ise 2019’da aynı hilesine “Yavuzoğlu” markasıyla devam etti.
- Bitkisel yağ grubunda da 2014’te “Selin” markasıyla hileli zeytinyağı ürettiği tespit edilen İzmir merkezli Güney Tüketim Malları isimli firma, 2018’de marka adını değiştirdi. Bu kez “Ege Selin” markasıyla hileli ayçiçeği yağı sattı. Ayrıca 2019’da “Sığla” isimli yeni markasıyla “Naturel Birinci Zeytinyağı” ürününde de hile yapmayı sürdürdü.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hileli gıda üreten firmaları ifşa etmesinin hiçbir işe yaramadığını hatta bu firmaları daha çok 'iş' yapar duruma getirdiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bakan Bekir Pakdemirli’nin hileli gıda üretimi yapan firmalara 'en ağır para ve hapis cezasının' geleceğini duyurmasının üzerinden neredeyse bir yıl geçti ancak söz konusu firmalara hâlâ 28 bin TL’lik para cezası dışında hiçbir yaptırım yok. Bu yüzden söz konusu firmalar, hile yaptıkları tespit edildikten sonra cüzi miktardaki cezayı ödeyip bünyelerine yeni markalar katarak hileli üretime devam ediyor.
Çünkü; bu listeye giren firmalara 'talep' artıyor. Daha ucuz ürün tedarik etmek isteyen işletmeler bu firmaların kapısını çalıyor. Ödedikleri 28 bin TL'lik ceza yaptıkları cironun yanında devede kulak bile olmuyor. Yani bu ifşalar ve kesilen 28 bin TL'lik ceza firmalar için 'ödül' oluyor.
Öte yandan Tarım ve Orman Bakanlığı 2019 Faaliyet Raporu verilerine göre Bakanlıkta görevli gıda kontrolörü sayısı 7 bin 4. Mevcut kadro ile ülke genelinde 1 milyon 215 bin 996 denetim yapılmış ve sadece 174’ü için savcılığa suç duyusunda bulunulmuş. Oysa on binlerce mühendis işsiz!
