Türk mobilya sektörü, Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat kapsamında yürürlüğe giren Eko-Tasarım Tüzüğüne uyum sağlamak için güçlü bir dönüşüm sürecine girdi. Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği ile Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK) İzmir Şubesi tarafından düzenlenen “Design2Prototype: Mobilya Eko-Tasarım Çalıştayı”, 4-5 Ekim 2025 tarihlerinde Tarihi Bıçakçı Han’da İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Akdeniz Akademisi’nin desteğiyle gerçekleşti. İki gün boyunca sanayiciler, profesyonel tasarımcılar ve öğrenciler, çevre dostu mobilya tasarımları geliştirmek için bir araya geldi.
Sürdürülebilir tasarımlarla yeni ufuklar
Beş ihracatçı ve imalatçı firma, beş profesyonel tasarımcı ve endüstriyel tasarım öğrencilerinden oluşan ekipler, döngüsel ekonomi ilkelerine uygun, sürdürülebilir malzeme kullanarak yenilikçi projeler ortaya koydu. Her ekip en fazla iki tasarım üzerinde çalışırken toplamda 13 özgün model geliştirildi. Bu tasarımların prototipleri üç hafta içinde üretilecek ve yeniden Tarihi Bıçakçı Han’da sergilenecek. Çalıştay, sadece bir tasarım etkinliği değil, aynı zamanda Türkiye’nin ihracat pazarında rekabet gücünü artırmaya yönelik bir laboratuvar işlevi gördü.
Yeşil ürün pasaportuna geçiş uyarısı
Ege Mobilya Kâğıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Mobilya Çalışma Komitesi Başkanı Müjdat Kemer, Avrupa’da uygulamaya alınan Eko-Tasarım Tüzüğüne üç yıllık bir geçiş süresi tanındığını hatırlatarak, bu sürenin sonunda yeşil ürün pasaportunun ihracat için zorunlu hale geleceğini vurguladı. Kemer, “Bu sistem ürünün nasıl üretildiği, ömrü, tamir ve bertaraf süreçleri gibi tüm bilgileri içeren bir karekod yapısı. Sisteme geçmeyen firmaların Avrupa Birliği’ne ihracat yapmaları mümkün olmayacak” dedi. Kemer, sektörde hâlâ bu konunun yeterince anlaşılmadığını belirterek, “Bu bir belge değil, şirketin dijitalleşmesi ve üretim sistemini köklü biçimde dönüştürmesi gereken bir süreç” sözleriyle uyarıda bulundu.
Firmaların yenilik arayışı ve tasarımcılarla iş birliği
Yatak, baza ve başlık üretimi yapan Birlik Yönetim Kurulu Üyesi Engin Çakmak, Eko-Tasarım Çalıştayında öğrencilerin ortaya koyduğu projelerin kendisine ilham verdiğini söyledi. Çakmak, “İki gün içinde düşünmediğim konuları düşünmeye başladım, bu etkinlik bakış açımı tamamen değiştirdi” dedi. Tasarımcılarla daha yakın çalışmak istediklerini vurgulayan Çakmak, fabrikanın 3 bin metrekarelik bir alanını Prototipleme Laboratuvarı gibi özel projeli ürünlere ayırmayı planladıklarını açıkladı. Bu yeni yatırımın, Türk mobilya sektörünün Avrupa’da rekabetçi konuma gelmesine katkı sağlayacağını belirtti.
Tasarımın sosyal ve ekonomik boyutu
İyi Tasarım İzmir Küratörü Can Güvenir, çalıştayın klasik yarışmaların ötesine geçtiğini, üretici firmalarla tasarımcılar arasında doğrudan iş birliği kurulduğunu ifade etti. Güvenir, “Somut fayda artık daha görünür olacak; fabrikalar ziyaret edilecek, iş birlikleri uzun vadeli bir zemine oturacak” dedi. Mobilya ihracatının istihdam yaratan bir alan olduğuna dikkat çeken Güvenir, geri dönüştürülmüş hammadde kullanımının önemine değinerek, “Avrupa Birliği bizi bu konuda zorluyor çünkü kaynaklar sınırlı. Tasarım, doğaya ve insana saygılı üretimin arayüzü olmalı” sözlerini kullandı.
İzmir’in tasarım gücü ve Avrupa’ya açılan kapı
ETMK Başkan Yardımcısı ve İzmir Şubesi Başkanı Ezgi Ezdar Onur, sektöre tasarımcı kazandırmanın öncelikli hedefleri arasında yer aldığını, bu sayede firmaların inovasyonda rekabet avantajı sağlayabileceğini belirtti. Onur, “Firmalarımız Avrupa’da fark yaratacak tasarımcıların Ege Bölgesi’nde bulunduğunu gördü. Bu çalıştaylar ihracatçılarla üniversiteleri ve tasarımcıları buluşturan güçlü bir platform” dedi. Tasarımın firmalara sadece estetik değil, aynı zamanda ticari anlamda da fark yaratan bir değer sunduğunu vurguladı.
Ön yargıları kıran bir okul gibi çalıştaylar
Onur, tasarımcıların ürün üretim sürecindeki rolünün kullanıcı ihtiyaçlarını anlamak ve yaratıcı çözümler geliştirmek olduğunu belirtti. “Tasarım biraz yaparak öğrenilen bir meslek. Firmalar tasarımcıyla çalıştığında farkı anlıyor ve ön yargıları kırılıyor” dedi. Bu çalıştayın üniversiteler, ihracatçılar ve endüstriyel tasarımcılar arasında güçlü bir iş birliği başlattığını ve bundan sonraki projelerde etkinin daha da artacağını ifade etti.
Öğrenciler için fırsat kapısı
ETMK İzmir Şubesi Başkan Yardımcısı Didem Durmaz, beş ekibin 13 tasarıma imza attığını, prototip üretimlerinin firmalar tarafından yapılacağını söyledi. Durmaz, “Öğrenciler üretim aşamasına katılarak tasarımın ürüne dönüşme sürecine hâkim olacaklar” dedi. Bu sürecin genç tasarımcılara staj ve iş fırsatları sağlayabileceğini, firmalar açısından ise ürün gamlarına yeni modeller ekleme şansı doğuracağını dile getirdi. Çalıştayda özellikle sürdürülebilirlik önceliklendirildi ve mobilyanın farklı segmentlerinden firmalar seçilerek sergide çeşitlilik yaratıldı.
