Bankaya teminat olarak gösterilen veya yabancılara satılan ev, ofis, tarla, arsa, fabrika gibi gayrimenkullerin değer tespiti için hazırlatılan ekspertiz raporunun alanı genişliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzaladığı 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programının Onaylanması Hakkında Karar'ın Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla tapu harçlarında düzenlemenin önü açıldı. Düzenlemeyle ilgili yönetmeliğin çıkmasıyla gayrimenkul almak isteyen Türk vatandaşları da ekpertiz rapora almak zorunda kalacak. 

VERGİSİ 5 KAT ARTACAK
Gayrimenkul Yatırım Uzmanı Deniz Kezer, emlak sektörünün yeni yıla hazırlandığını, uygulanacak düzenlemenin ise konut fiyatlarını daha da artıracağına dikkat çekti. Kezer, “Yeni yıla kadar örneğin 1.5 milyon TL'lik konutun satış değerini, piyasa değeri üzerinden değil de belediye rayiç bedeli üzerinden 250-300 bin TL gibi bir rakamdan gösterilip 10-12 bin lira gibi bir rakam tapu harcı olarak ödeniyordu. Ama şimdi, ekspertiz evin piyasa değeri neyse onu raporunda yazacağı için evin değerini 1.5 milyon TL yazacak. Böylece tapu harcı da yüzde 4'ten hesaplandığında 60 bin TL'ye yükselecek. 50 milyon liralık bir fabrikanın satışında 2 milyon TL vergi çıkacak” dedi. 

'AL-SAT' DÖNEMİ BİTİYOR 
Ülkemizde verginin alıcı ve satıcıdan yüzde 2'şer olmak üzere toplam yüzde 4 vergi kesildiğini fakat uygulamada bu oranın tamamının alıcı tarafından karşılandığını belirten Kezer, “Üstteki örnekten gidersem 1.5 milyon TL'lik ev için alıcının cebinden 1 milyon 560 bin TL çıkmış olacak. Eve alan kişi eğer al-satçı ise yani evi alıp elden geçirerek satan birisiyse evi aldıktan sonra 5 yıl içinde evini satarsa yüzde 30'a yakın gelir vergisi ödeyecek. Bu oranı da satış rakamına ekleyecek ki zarar etmesin. Yani 1 milyona alıp tadilattan geçirdikten 1 yıl sonra 2 milyon liraya satmayı planlayan birine 600 bin TL'ye yakın gelir vergisi çıkacağı için satış rakamına 600 bin TL'yi de ekleyip evi 2.6 milyon TL'ye satışa çıkaracak” diye konuştu. Murat ERVİN


'DÖNÜŞÜM DURUR'
Rıdvan Akgün (İzmir Emlak Kulübü Derneği Yönetim Kurulu Başkanı): Gayrimenkul fiyatlarının önümüzdeki yıldan itibaren yüzde 25-30 artacak. Çünkü müteahhitler ürettikleri konutlarda hem KDV'den hem de fatura toplayamadığı için kendisine gelir vergisi çıkacağından bu durum konut fiyatlarına yüzde 25-30 oranında yansıyacaktır. Konuya kentsel dönüşüm açısından baktığımızda zaten durma noktasına gelen dönüşüm sürecinin bu düzenleme ile devam etmesi mümkün değil. Bu mantıkla dönüşüm 200 yılda bile bitmez. Evine kentsel dönüşüme verecek biri şu an müteahhide 1 milyon TL ödüyorsa yasa ile birlikte bu rakam 1.5 milyon TL'ye kadar çıkabilecek. Ben bu konuda geri adım atılıp, müteahhitlerin iflas etmesinin önüne geçileceğini düşünüyorum. 


UZMANI, SİSTEM ATAMALI
Levent Bendeş (İZTO önceki dönüm Meclis Üyesi ve İnşaat Mühendisi): Cumhurbaşkanlığı programında 2023 yılında uygulanması beklenen bu karar için henüz bir yönetmelik çıkmadı. Yürürlüğe girmesi halinde inşaat sektöründe ciddi bir duraksamaya neden olabilecek bu karar, fiyatların da biranda yüzde 20-30 artmasına neden olur. Kentsel dönüşüm çalışmalarının da bu süreçte durma ihtimali son derece yüksek. Sistem oturana kadar 1-2 yıl boyunca satışlar çok çok azalır, ancak bir süre sonra sistem kabul görüp rayına oturacaktır. Bir diğer konu da gayrimenkul değerleme uzmanını satışı yapacak kimsenin seçmeden sistem tarafından otomatik olarak atanmalıdır. Böylece farklı hesaplar da önlenir. 


9 AYDA 56 BİN RAPOR
Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (TDUB) verilerine göre 2022'nin 3'üncü çeyreğinde İzmir'de bu yılın ilk 9 ayında 442 değerleme uzmanı tarafından 56 bin 111 ekpertiz raporu düzenlendi. Düzenlenen bu raporların yüzde 60.2'si konutlardan oluşurken geri kalan yüzde 39.78'si ise arsa, ofis, tarla, fabrika gibi konut dışı yapılar için hazırlandı. Düzenlenen 56 bin 111 raporun yüzde 87.27’lik kısmını bankacılık, yüzde 7.25’lik payını da yabancıya satışlar oluşturdu.