Takvimler 21 Aralık’ı gösterdiğinde, Kuzey Yarım Küre için yılın en kritik astronomik eşiklerinden biri geride kaldı. Güneş ışınlarının yıl içinde kuzeye en eğik açıyla ulaştığı bu tarih, kış gündönümü olarak adlandırılıyor ve astronomik açıdan kış mevsiminin başlangıcı kabul ediliyor. Bu özel günde gece süreleri zirveye ulaşırken, gündüzler yılın en kısa halini aldı.
Kış gündönümü yalnızca mevsimlerin değiştiği bir tarih değil, aynı zamanda Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketinin günlük yaşama doğrudan yansıdığı anlardan biri. Kuzey Yarım Küre’de yaşayan milyarlarca insan için bu tarih, daha uzun gecelerin, daha kısa gündüzlerin ve giderek soğuyan havaların habercisi oldu.
Güneş Oğlak Dönencesi’ne dik geldi
Astronomik olarak kış gündönümü, Güneş ışınlarının Oğlak Dönencesi’ne (23 derece 27 dakika güney paraleli) dik açıyla gelmesiyle gerçekleşiyor. Bu sırada Güneş, gökyüzünde yıl boyunca ulaşabileceği en güney noktaya iniyor. Bunun sonucu olarak Kuzey Yarım Küre’de Güneş ışınları atmosfere daha eğik açıyla giriyor, ışınların atmosferde kat ettiği yol uzuyor ve yeryüzüne ulaşan enerji miktarı azalıyor.
Aynı anda Güney Yarım Küre için ise tam tersi bir tablo ortaya çıkıyor. Bu bölgede yaz mevsimi başlıyor, gündüz süreleri uzuyor ve yılın en uzun gündüzü yaşanıyor. Böylece Dünya üzerindeki mevsimsel denge, iki yarım küre arasında bir kez daha belirginleşiyor.
Türkiye’de yılın en uzun gecesi yaşanacak
21 Aralık gecesi, Türkiye genelinde de yılın en kısa gündüzü ve en uzun gecesi olarak kayıtlara geçecek. Coğrafi konumu nedeniyle Türkiye’nin kuzeyinden güneyine doğru gece sürelerinde farklar oluşacak. Ülkenin en kuzeyinde yer alan Sinop, yaklaşık 15 saat 6 dakika süren geceyle Türkiye’de en uzun gecenin yaşandığı il oldu.
Karadeniz kıyısında yer alan Sinop’ta gün ışığının çekilmesiyle birlikte karanlık daha erken saatlerde çökerken, gündüz süresi yılın en alt seviyesine inecek. Bu durum, coğrafi enlemin gündüz ve gece süreleri üzerindeki etkisini bir kez daha gözler önüne serdi.
Hatay’da gece daha kısa sürecek
Türkiye’nin en güneyinde yer alan Hatay ise yaklaşık 14 saat süren geceyle, en uzun geceyi en kısa sürede tamamlayan il olarak öne çıkacak. Kuzeyden güneye doğru gidildikçe gece sürelerinin kısalması, Dünya’nın küresel yapısının ve Güneş ışınlarının geliş açısının doğrudan bir sonucu olarak değerlendiriliyor.
