İzmir'in metropol ilçelerinde bir süredir devam eden ve son günlerde Karşıyaka'daki işçi greviyle zirveye ulaşan çöp krizi, başkentin gündemine oturdu. Vatandaşlardan ve esnaftan gelen yoğun şikayetler, ulusal basında yer alan "çöp dağları" görüntüleri ve halk sağlığını tehdit eden durum üzerine İçişleri Bakanlığı konuya müdahil oldu. Bakanlık, yaşanan kamu hizmeti aksaklığının nedenlerini, sorumlularını ve olası ihmalleri araştırmak üzere iki tecrübeli mülkiye müfettişini acil olarak İzmir'de görevlendirdi.
Kente gelen Mülkiye Başmüfettişi M.Ç. ve Mülkiye Müfettişi A.A, vakit kaybetmeden çalışmalarına başladı. Müfettişlerin ilk olarak, krizin en yoğun yaşandığı ve şikayetlerin odak noktası haline gelen CHP'li üç büyük belediyeyi mercek altına aldığı öğrenildi. İzmir'in kalbi sayılan Konak, en büyük ilçesi olan Buca ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu ilçelerden Karabağlar belediyeleri, soruşturmanın merkezinde yer alıyor. Müfettişlerin, bu belediyelerin başkanlıklarına resmi birer yazı göndererek, çöp toplama hizmetlerindeki aksaklığın nedenleri, işçi maaşlarının ödenip ödenmediği, temizlik işleri filosunun durumu, ihaleler ve harcamalar gibi konularda detaylı bilgi ve belge talep ettiği belirtildi.
Soruşturmanın odağında ne var?
Müfettişlerin yürüttüğü soruşturmanın çok yönlü olduğu ve sadece toplanmayan çöplerin yarattığı mevcut durumla sınırlı kalmadığı ifade ediliyor. İncelemenin temel odak noktalarını, hizmetin neden aksadığı ve bu aksaklıkta kimlerin ihmali veya kusuru olduğu soruları oluşturuyor. Bu kapsamda, belediyelerin mali durumu, işçi maaşlarının neden zamanında ödenemediği, temizlik işleri için ayrılan bütçenin başka alanlara aktarılıp aktarılmadığı gibi konuların titizlikle inceleneceği öğrenildi. Ayrıca, temizlik hizmetlerinin yürütüldüğü belediye şirketleri veya taşeron firmalarla yapılan sözleşmeler, ihale süreçleri ve bu firmalara yapılan ödemeler de müfettişlerin merceği altında olacak.
Soruşturmanın bir diğer önemli boyutunu ise, biriken çöp ve moloz atıklarının yarattığı çevre ve halk sağlığı riskleri oluşturuyor. Müfettişlerin, bu süreçte İl Sağlık Müdürlüğü ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'nden de raporlar talep ederek, oluşan kirliliğin boyutlarını ve olası salgın hastalık risklerini de değerlendireceği belirtiliyor. Toplanan bilgi, belge ve raporlar doğrultusunda hazırlanacak olan kapsamlı rapor, İçişleri Bakanlığı'na sunulacak. Raporda, belediye başkanları veya yöneticileri hakkında herhangi bir kusur, ihmal veya görevi kötüye kullanma tespiti yapılması durumunda, idari veya adli süreçlerin başlatılabileceği ifade ediliyor.
Kriz nasıl başladı ve büyüdü?
İzmir'deki çöp krizi, aslında birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle patlak verdi. Sorunun temelinde, ilçe belediyelerinde, özellikle de Karşıyaka, Konak ve Buca gibi CHP'li belediyelerde yaşanan mali sıkıntılar ve buna bağlı olarak işçi maaşlarının aylardır ödenememesi yatıyor. Maaşlarını alamayan ve sendikalar aracılığıyla seslerini duyurmaya çalışan temizlik işçileri, son çare olarak iş bırakma eylemlerine başvurdu. Özellikle Karşıyaka'da yaklaşık 1800 işçinin başlattığı süresiz grev, ilçeyi adeta bir çöplüğe çevirdi ve krizi tüm Türkiye'nin gündemine taşıdı.
