Türkiye ile Gürcistan arasında uzun yıllardır yalnızca kimlik kartıyla gerçekleştirilen sınır geçişlerinde önemli bir değişiklik kapıda. Gürcistan hükümetinin aldığı kararla, Türk vatandaşları için zorunlu sağlık sigortası uygulaması 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek. Bu yeni düzenleme, özellikle sınır ticaretinin yoğun olarak yapıldığı Ardahan ve Kars hattında ekonomik dengeleri doğrudan etkileyecek. Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çetin Demirci, uygulamanın yalnızca bir güvenlik önlemi değil, aynı zamanda ticaretin işleyişini dönüştürecek bir adım olduğunu vurguladı.
Sınır ticareti yeni bir eşikte
Ardahan ve Kars ekonomisinin bel kemiğini oluşturan sınır ticareti, her gün yüzlerce esnaf, nakliyeci ve küçük işletmenin geçim kaynağı olmayı sürdürüyor. Demirci’ye göre 2026’da devreye alınacak olan zorunlu sağlık sigortası, bu yapının alışılmış hızını ve maliyet dengesini yeniden şekillendirecek. Uygulamanın temel amacının, iki ülke arasında ticari faaliyet yürüten kişilerin sağlık hizmetlerine erişimini güvence altına almak olduğunu belirten Demirci, insan sağlığını merkeze alan bu yaklaşımın ilkesel olarak olumlu olduğunu ifade etti. Ancak sahadaki uygulamanın, özellikle küçük ölçekli ticaret yapanlar açısından belirleyici olacağına dikkat çekti.
Maliyet baskısı kaçınılmaz olabilir
Yeni düzenlemenin, kısa vadede ticaret hacmi ve fiyatlar üzerinde baskı yaratabileceğini söyleyen Demirci, sigorta primleri ve bürokratik süreçlerin lojistik maliyetlere ekleneceğini dile getirdi. Özellikle hızlı döngüyle çalışan mikro işletmelerin bu maliyet artışını doğrudan hissedeceğini belirten Demirci, “Bu tür işletmelerde her ek masraf, raf fiyatlarına ve ticaretin temposuna yansır. Kısa vadede bunun etkisini görmemek mümkün değil” dedi. Demirci’ye göre uygulamanın ilk dönemlerinde yaşanabilecek aksaklıklar, sınır kapılarında bekleme sürelerini de uzatabilir.
Türkgözü ve Aktaş kapılarında alarm zilleri
Bölge ekonomisi açısından hayati öneme sahip Türkgözü ve Aktaş gümrük kapıları, yeni sistemin en yoğun hissedileceği noktalar arasında yer alıyor. Demirci, sigorta kontrol süreçlerinin başlangıçta geçiş sürelerini uzatabileceğini ve bunun özellikle küçük esnaf ile nakliyeciler için ek bir maliyet unsuru yaratacağını söyledi. Sigorta primlerinin düşük hacimli ticaret yapan işletmelerde oransal olarak daha ağır bir yük oluşturabileceğine işaret eden Demirci, bu nedenle primlerin makul seviyelerde belirlenmesinin kritik olduğunu vurguladı.
Kayıt dışılıkla mücadelede yeni araç
Öte yandan zorunlu sağlık sigortası uygulamasının, sınırdan geçişlerde kayıt dışı faaliyetleri azaltma potansiyeline sahip olduğu da ifade ediliyor. Demirci, bu yönüyle düzenlemenin devlet gelirlerini artırabileceğini ve düzenli çalışan işletmelerin rekabet gücünü koruyabileceğini söyledi. Ancak bu kazanımın sağlanabilmesi için sınır kapılarındaki dijital altyapının güçlendirilmesi gerektiğini belirten Demirci, sigorta doğrulama sistemlerinin hızlı ve sorunsuz çalışmasının şart olduğunun altını çizdi.
Dijital altyapı ve kademeli geçiş çağrısı
ATSO olarak süreci yakından takip ettiklerini belirten Demirci, taleplerini net bir dille sıraladı. Sigorta primlerinin bölge ticaretinin gerçekleri dikkate alınarak belirlenmesi, küçük işletmeler için kademeli geçiş ya da indirimli prim seçeneklerinin değerlendirilmesi ve sınır kapılarında dijital doğrulama süreçlerinin hızlandırılması bu taleplerin başında geliyor. Demirci, bu başlıkların üst makamlara iletildiğini ve sonuç alınması için girişimlerin sürdüğünü söyledi.
Bilgilendirme olmadan olmaz
Uygulama başlamadan önce esnaf ve nakliyecilere yönelik kapsamlı bilgilendirme toplantılarının yapılmasının hayati önem taşıdığını ifade eden Demirci, belirsizliğin ticarette en büyük risk olduğunu vurguladı. “Sınır ticareti bölgemizin sosyal ve ekonomik omurgasıdır” diyen Demirci, bu omurganın güçlenmesinin ancak doğru planlama ve sağlıklı uygulamayla mümkün olacağını belirtti. Uzun vadede Türkiye-Gürcistan ticaretinin daha düzenli, güvenli ve profesyonel bir yapıya kavuşabileceğini söyleyen Demirci, bunun Ardahan’ın Kafkasya merkezli ticaretteki konumunu güçlendirebileceğini dile getirdi.
