İzmir Fen Lisesi öğrencileri, Buca Belediyesi tarafından düzenlenen Buca IMSEF 2023 Bilim ve Sanat Fuarı’nda, pankreas kanserine karşı etkili bir yöntem geliştirdi. Öğrenciler, fıstık alerjeni proteinini renkli bir testle belirleyebilen bir proje hazırladı. Proje, Türkiye ikincisi oldu ve öğrenciler, uluslararası yarışmalara katılmak için destek arıyor.
Buca IMSEF 2023 nedir?
Buca IMSEF 2023, Buca Belediyesi’nin bilim üssü Güzel Sanatlar ve Mesleki Eğitim Merkezi’nin bu yıl dördüncüsünü düzenlediği bir bilim ve sanat fuar. Fuarda, lise öğrencileri, bilimsel ve teknolojik araştırmalarını sergileyerek yarışıyor. Fuar, 22-24 Kasım 2023 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Fuarda, 12 farklı ülkeden 96 proje yarıştı.
Öğrencilerin projesi nasıl çalışıyor?
İzmir Fen Lisesi öğrencileri Zümra Koparan, Elif Ela Gülseren ve Melda Güler, Kimya Öğretmeni Dr. Gülseren Coşkun danışmanlığında, Biyoloji alanında “Aptamer Based Colorimetic Test fot the Determination of Peanut Allergen Protein” isimli bir proje hazırladı. Proje, pankreas kanserinin en yaygın belirtilerinden biri olan fıstık alerjeni proteinini, renk değişimiyle tespit edebilen bir yöntem sunuyor.
Proje, aptamer denilen, hedef moleküllere yüksek afiniteyle bağlanabilen oligonükleotitler kullanıyor. Aptamerler, biyotin ile işaretlenerek, altın nanopartiküller ile birleştiriliyor. Bu şekilde, fıstık alerjeni proteinine özgü aptamerler, altın nanopartiküller ile kaplanıyor. Daha sonra, bu kaplı nanopartiküller, grafen oksit ile karıştırılıyor. Grafen oksit, altın nanopartiküller ile etkileşime girerek, onları emiyor. Böylece, grafen oksit-altın nanopartikül kompleksleri oluşuyor.
Bu kompleksler, bir kağıt üzerine damlatılarak, renkli bir test oluşturuyor. Eğer fıstık alerjeni proteini varsa, aptamerler ona bağlanarak, altın nanopartiküllerin grafen oksit ile etkileşimini engelliyor. Bu da, kağıdın renginin açık kalmasına neden oluyor. Eğer fıstık alerjeni proteini yoksa, aptamerler boşta kalıyor ve altın nanopartiküller grafen oksit tarafından emiliyor. Bu da, kağıdın renginin koyulaşmasına neden oluyor.
Bu yöntem, fıstık alerjeni proteinini nanogram seviyesinde (25-1000 nM arasında, LOD 7.8 nM) tespit edebiliyor.. Bu da, enzimatik immünolojik yöntemlerden çok daha hassas bir yöntem olduğunu gösteriyor. Ayrıca, bu yöntem, basit, ucuz, hızlı ve taşınabilir bir yöntemdir. Bu da, pankreas kanserinin erken teşhisinde büyük bir potansiyel taşıdığını gösteriyor.
Öğrenciler sponsor arayışında
İzmir Fen Lisesi öğrencilerinin hazırladığı proje, Buca IMSEF 2023’te Biyoloji alanında Türkiye ikincisi oldu. Öğrenciler, bu başarılarıyla, yurt dışında düzenlenecek olan uluslararası proje yarışmalarında ülkemizi temsil etme hakkı kazandı. Öğrenciler, projelerini daha da geliştirmek ve uluslararası alanda tanıtmak için sponsor arayışı içerisinde.
