İZSU tarafından açıklanan 2 Mayıs 2025 tarihli veriler, İzmir’in içme ve kullanma suyu kaynaklarında ciddi kayıpları ortaya koydu. Altı ana barajın toplam aktif doluluk oranı yüzde 42,48’den yüzde 28,71’e geriledi. Uzmanlar, özellikle yaz aylarına girerken bu seviyelerin su kısıntısı uygulamasını gündeme getirebileceğine dikkat çekiyor.
Balçova Barajı’nda yarıdan fazla kayıp
Kentin en küçük hacimli barajı olarak bilinen Balçova Barajı, aydınlatılan verilerde kritik bir tablo çiziyor. 2 Mayıs’ta göl su yükseltisi 130,70 metre olarak ölçülen barajda, aktif su hacmi önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33 düşüşle 3.238.000 m³’e geriledi. Bu da Aktif Doluluk Oranı’nı yüzde 42,48’den 40,46’ya çekti. Geçen yıl aynı tarihte yüzde 75’in üzerinde doluluk yaşıyordu.
Gördes Barajı alarm eşiğinde
İzmir’in en büyük hacimli barajı olan Gördes Barajı, 2 Mayıs itibarıyla kritik bir noktada. Göl su yükseltisi 213,68 metre ölçülen barajda kullanılabilir su 23.180.000 m³’e düştü. Aktif Doluluk Oranı yüzde 5,33 olarak hesaplandı. Geçen sene bu oran yüzde 12,73’tü. Tarım sulaması ve sanayi suyu ihtiyaçlarında hayati öneme sahip olan Gördes Barajı’nın bu seviyeye kadar inmesi, bölgedeki kuraklık riskini katladı.
Tahtalı Barajı’nda yüzde 15 seviyeleri
Kente en büyük su havzasını sağlayan Tahtalı Barajı, 2 Mayıs verilerine göre 44,16 metre göl su yükseltisiyle 44.520.000 m³ kullanabilir su hacmine ulaştı. Bu da doluluk oranını yüzde 15,51 olarak gösterdi. 2024 yılının aynı döneminde oran yüzde 30’un üzerindeydi. Uzmanlar, barajın işletme projeksiyonunu tutturabilmesi için yağışların acilen artması gerektiğini vurguluyor.
Ürkmez ve Alaçatı’da sarı alarm
Doğal akış ve dolayısıyla turistik bölgelere su sağlayan Ürkmez Barajı, 33,85 metre göl su yüksekliğiyle 2.180.000 m³ aktif hacme düştü. Doluluk seviyesi yüzde 26,42 oldu. Rakibi Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı ise 13,51 metre su yüksekliğiyle 2.666.000 m³’e geriledi; doluluk yüzde 16,66 seviyesinde. Geçen yıl bu iki barajda ortalama yüzde 40’ın üzerinde doluluk vardı. Turizm ve ziraat sektörü açısından bu düşüş endişe yaratıyor.
Güzelhisar Barajı nispi rahatlık sağlıyor
Altı baraj arasında en yüksek doluluk oranını koruyan Güzelhisar Barajı, 2 Mayıs’ta 97,48 metre göl su yükseltisiyle 94.449.000 m³ kullanabilir su hacmine ulaştı. Doluluk oranı yüzde 65,87 olarak ölçüldü. Geçen yıldan yüzde 20 puan daha düşük olsa da, diğer barajlara kıyasla daha iyi seviyede. Uzmanlar, kentin su ihtiyacının büyük bölümünü bu barajdan karşıladığına dikkat çekiyor.
Geçen yıl verileriyle keskin karşılaştırma
2024 ve 2025 verilerini yan yana koyduğumuzda, altı barajın toplam aktif doluluk oranı 2024’te yüzde 42,9 iken bu yıl yüzde 28,7’ye gerilemiş durumda. Uzmanlar, bu düşüşün sadece doğal iklim koşullarına bağlı kalmayıp, artan tüketim ve tarımsal su kullanımı ile sektörlerin talebinin de etkisi olduğunu belirtiyor. İzmir’de nüfus artışı ve turizm kaynaklı su ihtiyacı, barajları fazla zorladı.
Kuraklık sinyalleri ve yağış düşüklüğü
Meteoroloji Genel Müdürlüğü verileri, geçen kış mevsiminde yağışların uzun yıllar ortalamasının yüzde 25 altına düştüğünü gösteriyor. Kar yağışları da oldukça düşük gerçekleşti. Bu nedenle, su havzalarında rezervler kritik eşiğin altına indi. Uzmanlar, mevsim normallerinin üzerinde yağış gelmediği sürece su krizinin kente yayılabileceğini uyarıyor.
Tarım ve sanayi için alarm vurgusu
İzmir’in içme suyu ihtiyacının yanı sıra, tarım ve sanayi sektörleri de barajlardan besleniyor. Zeytin, üzüm, incir gibi ürünlerin sulamasında kullanılan su, aktif doluluk oranının düşmesiyle tehlikeye girdi. Sanayi tesislerinde su kesintileri yaşanabilir. Tarımsal üreticiler, devlet destekli su tasarruf önlemleri ve damla sulama sistemine acil geçiş çağrısında bulunuyor.
Uzmanlar önerilerini sıraladı
Su kaynakları yönetimi uzmanı Prof. Dr. Ahmet Demir, “Barajlardaki doluluk oranı bu seviyeye inmişken, kamu ve özel sektör acilen su verimliliği politikalarına yönelmelidir. Bireysel tasarruf da kritik. Evlerde ve iş yerlerinde su kullanımını yüzde 30 azaltacak önlemler alınmalı” dedi. Ayrıca şehir plancısı Merve Yılmaz, yağmur suyu toplama sistemlerinin yaygınlaştırılmasını ve güncel su yönetim planının yeniden gözden geçirilmesini önerdi.
Uzun vadeli su güvenliği planları
İZSU Genel Müdürü tarafından hazırlanan yeni projeksiyona göre, önümüzdeki beş yılda baraj kapasitesine su tutma sistemleri ve ek rezervuarlar eklenmesi planlanıyor. Ayrıca yeraltı suyu kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için pompa istasyonları modernize edilecek. Uzun vadede ise deniz suyu arıtma yatırımlarının hızlandırılması gündemde.
Vatandaşlara su tasarrufu çağrısı
Belediye ve su idaresi ortak açıklamasında, kentin her mahallesine su kısıntısı yapılabileceğini belirterek, ikamet edenlere günlük su kullanımını maksimum 120 litreyle sınırlı tutma çağrısında bulundu. “Kişisel önlemlerle, barajlardaki aktif doluluk oranını koruyabiliriz” denilen açıklamada, duş süresinin kısaltılması, otomatik sulama sistemlerinin kapatılması ve gereksiz su kullanımının önlenmesi istendi.
Genel tablo: Su güvenliği kırılgan
Kent merkezi ve ilçelerde yaşayan 4 milyondan fazla insan, içme suyu stokunun kritik seviyelere inmesi nedeniyle kırılgan bir döneme giriyor. İzmir’de günlük ortalama 1,1 milyon metreküp su kullanılıyor; barajlardaki mevcut kullanılabilir su hacmi, bu tüketimin sadece 90 günlük karşılığına denk geliyor. Uzmanlar, kentin su güvenliğini sağlamak için hem arzı hem de talebi birlikte yönetme zorunluluğuna dikkat çekiyor.
Medyanın ve sivil toplumun müdahalesi
Basın kuruluşları, baraj doluluk oranı verilerini yakından takip ederken, sivil toplum kuruluşları su krizi konusunda farkındalık kampanyaları düzenliyor. “Su Hakkı Hareketi” adıyla toplanan gruplar, halkı ve yetkilileri acil eylem planı hazırlamaya çağırıyor. Gençlik dernekleri, yağmur suyu toplama ve doğal sera bahçesi projelerini yerel yönetimlere öneriyor.
İzmir su gündemi önümüzdeki dönemde yoğun
Su kaynaklarının yönetimi, İzmir’in önümüzdeki yıllardaki en önemli gündem maddelerinden biri olacak. Barajlardaki doluluk oranı alarm verirken, kentin su arz güvenliğini sağlamak için atılacak adımlar yakından takip edilecek. Karar vericiler, tarım, sanayi ve içme suyunu dengeleyerek kalıcı çözümler geliştirmeye odaklanacak. İzmir halkı ise su tasarrufu bilincini günlük yaşama yerleştirmek zorunda kalacak.
