Rapora göre, 2000'li yıllardan itibaren İstanbul genelinde konut sunumundaki artışa rağmen, orta ve düşük gelir grupları için konut sahibi olma imkanı zorlaşmış durumda. Kent genelinde sunulan kiralık konutlar da düşük ve orta gelir grupları için ödenebilirlik özelliğini kaybetmiş durumda.
Kiralardaki Küresel ve İstanbul Özelindeki Artış
Pandeminin etkisiyle 2020 ile 2022 arasında dünya genelinde kira fiyatlarında artış gözlemlendiği belirtilen raporda, bu artışın dünya genelinde 1,6 kat, İstanbul'da ise 5,2 kat seviyesinde olduğu vurgulandı.
Raporda 2019 yılından bu yana son dört yılda kira fiyatlarının en çok arttığı ilçeler şu şekilde sıralandı:
- Üsküdar: %961 artış
- Kağıthane: %954 artış
- Beykoz: %889 artış
- Başakşehir: %879 artış
- Küçükçekmece: %861 artış
- Eyüpsultan: %804 artış
Rapordan Öne Çıkanlar
Raporda, asgari ücretteki artışın kira fiyatlarındaki artışla kıyaslandığında asgari ücret zamlarının kiralardan daha düşük olduğu vurgulandı. Hane halkının, konut harcamalarına ayırdığı gelirin aylık gelirinin %30'undan az olması gerektiği belirtildi. Ancak ortaya konan verilere göre, 2023'te ortalama hane halkı gelirinin yaklaşık 13 bin TL olduğu düşünüldüğünde, konut kredilerinden yararlanabilenlerin sadece en üst gelir dilimindeki (%5) kişiler olduğu ortaya çıktı.
Bu durumun ülke genelinde kredili konut satışlarının dip noktasına inmesine neden olduğu ifade edildi. İPA'nın gerçekleştirdiği araştırmaya göre İstanbul'da yaşayan katılımcıların %84,7'si kentsel dönüşümün gerekliliğine inanıyor. Bu katılımcıların %93,4'ü ise 30 yıl ve üzeri binalarda yaşıyor.
Bu veriler, İstanbul'da konut piyasasının giderek zorlaştığını ve özellikle kira fiyatlarının hane bütçelerine ciddi bir yük getirdiğini gösteriyor.
