Haber / Didar DEMİRCİ

İzmir İktisat Kongresi’nin yapıldığı Banka-Han isimli bina, 1970’li yılların ortalarında yıkılmıştı. Kongreye ev sahipliği yaptığı için tarihi bir öneme sahip olan binanın Cumhuriyet’in 100’üncü yılında yeniden inşa edilmesi için İzmir Valiliği tarafından çalışma başlatılmıştı. Uzun süredir otopark olarak kullanılan alanda, yaklaşık iki hafta önce vurulan ilk kazmanın ardından, binanın temelleri gün yüzüne çıktı. Uzmanlardan aldığımız bilgilere göre; İzmir İktisat Kongresi, Osmanlı Bankası depoları olarak kullanılan, Ermeni tüccar Aram Hamparsumyan’ın üzüm-incir işletmesi olan binada yapılmıştı. Binlerce işçinin çalıştığı ve iki katlı olduğu bilinen binanın temellerinde deniz sütunlarının kaideleri ve modern dolgular göze çarpıyor.

İzmir Müze Müdürlüğü denetiminde yapılan kazıların bitiminde ortaya çıkan temelin nasıl değerlendirileceğine İzmir Anıtlar Kurulu’nun vereceği karar belirleyici olacak. Öte yandan ortaya çıkarılan temeller ve sürecin devamına ilişkin resmi makamlardan ve yetkililerden bir açıklama yapılmadı.

Kongrenin önemi

İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat 1923 günü yeni Türkiye’nin İktisat Politikası'nı belirlemek amacıyla toplanmıştır. Kongrede Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ülkedeki ekonomi politikaların nasıl işleyeceğini şu sözlerle özetlemiştir: “Yeni Türkiye'mizi layık olduğumuz düzeye eriştirebilmemiz için mutlaka ekonomimize birinci derecede önem vermek zorundayız. Çünkü; zamanımız tamamen bir ekonomi devresinden başka bir şey değildir. Siyasi, askeri zaferler ne kadar büyük olurlarsa olsunlar ekonomik zaferlerle taçlandırılmamışlarsa, meydana gelen zaferler devamlı olamaz. Ekonomi demek, her şey demektir, yaşamak için, mutlu olmak için, insan varlığı için ne lazımsa onların hepsi demektir. Ziraat demektir, ticaret demektir, çalışma demektir, her şey demektir.”