Raporda esnaf ve sanatkarların işlerinin yüzde 83 oranında azaldı, yüzde 26 oranında istihdam kaybı yaşandığı kaydedildi.
Anket sonuçlarından elde edilen verilerle hazırlanan 600 sayfalık raporu kamuoyuna açıklayan İESOB Başkanı Zekeriya Mutlu, esnaf işletmelerine gidilerek yapılan anketlerin sağlıklı ve verimli sonuçlar vermesi için 43 ihtisas odası ile işbirliği yaptıklarını söyledi.
Ayakkabıcılar, büfe/kantinciler, şoförler, kırtasiyeciler, dökümcüler gibi farklı meslek kollarında araştırma yaptıklarını belirten Mutlu, ‘Her mesleğin kendine göre durum analizlerini yaptık, farklı verilerini tespit ettik. Sonuçlar bize, üyelerimizin salgın sürecinden olumsuz yönde en fazla etkilenen kesimlerin arasında bulunduğunu göstermektedir.
Yüzde 83 düşüş, Yüzde 26 İstihdam kaybı
Çalışmadan elde edilen ortalama sonuçlara göre bu süreçte esnaf sanatkarların; işleri yüzde 83 oranında azalmış, yüzde 26 oranında istihdam kaybı yaşamışlardır. Ankete katılanların yüzde 71’i kiracı iken, kredilerden yararlanma oranları ise yüzde 38’i geçememiştir.’ şeklinde konuştu.
Gelecek kaygısı
Meslek dalına göre etkilenme dereceleri farlılık göstermekle beraber, tüm esnaf işletmelerinin salgından olumsuz etkilediğini kaydeden Başkan Mutlu sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Hazırlanan rapordan çıkan en belirgin sonuç; esnaf sanatkarların işyerleri ile ilgili yaşadığı ‘Gelecek Kaygısı’ olmuştur. Çünkü salgının sürmesi ve ikinci dalga ihtimalinin güçlenmesi nedeniyle tekrar faaliyetinin sınırlanması veya durdurulması korkusu yaşamaktadırlar. Bazı üyelerimiz 15 Mart’tan bu yana çalışamaz durumdayken, bazı üyelerimiz de işyerlerini açtıkları halde eski iş potansiyellerini yakalayamamışlardır. Örneğin, insanlar çekindikleri için berbere gitmemekte, lokantaya gitmek yerine evinden işyerine yemek getirmekte, minibüs yerine kendi aracını kullanmaktadır. Normalleşme sürecinde üyelerimizin sadece yüzde 23’ünün eski iş potansiyelini yakalayabildiği tespit edilmiştir.’
Geleceğini net göremeyen esnaf sanatkarlar için bazı etkili tedbirlerin düşünülmesini isteyen Mutlu beklentilerini şöyle sıraladı:
Üyelerimiz 2021 yılından da endişelidir, eski işlerini yakalayabilmeleri şüphelidir. Öte yandan ötelenen yasal vecibelerin ve kullanılan destek kredilerinin vadeleri yaklaşmıştır. Dolayısıyla istediği işleri halen yapamayan, para kazanamayan esnaf sanatkarlara 1-2 yıl geri ödemesiz, sıfır faizli kredi destekleri tahsis edilmelidir. Çok etkilenen bazı meslek kolları için özel lokal tedbirler düşünülmelidir. Kantinciler, servisçiler, kahveciler, kırtasiyeciler gibi bazı meslek kolları 15 Mart’tan bu yana çalışamamakta, işletmelerini açsalar bile iş yapamamaktadırlar. Bu kapsamdaki işletmelerimiz için ek olarak mesleğe özel, kira muafiyeti, SGK prim ödemelerinin dondurulması, vergi affı, mülk sahibi özel şahıs ise kira yardımı gibi ek önlemler alınmalıdır.
