Dolar/TL, enflasyonun yükseldiği bir dönemde faiz indirimlerine başlayan Merkez Bankası'nın (TCMB) bu hafta da indirimlere devam edebileceği endişesiyle 9.29'a kadar yükselerek yeni tarihi zirvede işlem gördü.
İndirimler devam edebilir beklentisi
TCMB'nin PPK toplantısı 20-21 Ekim'de gerçekleştirilerek karar 21 Ekim saat 14.00'da açıklanacak. Reuters anketi henüz sonuçlanmasa da beklentiler indirimlerin devam edebileceği yönünde.
Bir işlemci, "Piyasada indirim fiyatlaması var, net bir tutar söylemek mümkün değil ama 25-50 baz puan arası indirim fiyatlarda diyebiliriz. İndirim yapılmayacağını, 100 baz puanlık indirimlerin devam edeceğini düşünen de var" dedi.
Yatırımcılar dünyanın pek çok yerinde merkez bankalarının sıkılaştırma yönlü adımları değerlendirdiği, Türkiye'de ise enflasyonun iki buçuk yılın zirvesine yükseldiği bir dönemde TCMB'nin geçen ay 100 baz puanla başladığı faiz indirimlerine devam edip etmeyeceğini yakından izliyorlar.
TCMB'nin politika faizi şu an %18 seviyesinde bulunuyor. Enflasyon ise %20'ye doğru yükselişini sürdürerek 2.5 yılın zirvesinde.
Dolar/TL bu sabah yeni rekor olan 9.29'u gördükten sonra saat 09.07'de 9.2850/9.2900 seviyesindeydi. Euro/TL aynı saatte 10.7555/10.7622, sepet bazında TL 10.0227/10.0288 seviyesindeydi. Türkiye'nin 5 yıllık CDS'leri ise Cuma günü Nisan ortasından bu yana yeni zirveye yakın olan 446/450 baz puandan kapandı.
Erdoğan görevden aldı
Erdoğan, Çarşamba günü TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile görüştükten sonra aynı gece faiz kararlarında oy hakkı bulunan TCMB başkan yardımcıları Semih Tümen, Uğur Küçük ile PPK üyesi Abdullah Yavaş'ı görevden aldı.
Reuters'a bilgi veren kaynaklara göre, piyasanın iktisadi gerekçelerle açıklamakta zorlandığı faiz indirim kararına Eylül ayında da itiraz eden Küçük, ABD'de yaşayan ve sadece PPK kararları için Türkiye'ye gelen ve birçok karara katılmayan Yavaş ve başkan olmak istediği basında yer alan Tümen TCMB'den gönderilmiş oldu.
Kılıçdaroğlu'nun ziyareti
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da Cuma günü ekibiyle beraber TCMB'ye giderek, Başkan Şahap Kavcıoğlu ile görüştü. Kavcıoğlu, görevlerine son verilen PPK üyelerinin ayrılması ile ilgili olarak, ayrılanların bir kısmının kendi kararları olduğunu belirterek, bunu "bir görev değişikliği" olarak tanımladı. Kılıçdaroğlu ise dövizin yükselmesi ile ilgili endişelerini ifade ettiklerini söyledi ve "Zam yağmuru gelecek, her alanda ciddi sorunlar çıkabilir" dedi.
TCMB'nin Eylül ayındaki faiz indirimi piyasalarda düşük kredi faizleriyle ekonomide canlılık yaratmak için yapıldığı tahmin ediliyordu. Ancak TCMB verilerine göre faiz indiriminden bu yana ticari kredi faizleri düşmedi aksine yükseldi. Ticari kredi faizi geçen hafta da 0.1 puan artışla %21.1 oldu.
Reuters'da bu ay yayımlanan bir analizde de akademisyenler uzun vadeli politikalara odaklanmadan sadece "günü kurtarmak" adına alınan kararlarla kalıcı düşük faiz ortamının oluşması mümkün olmadığına dikkat çekmişlerdi.
Aynı analizde dikkat çekildiği üzere Türkiye'nin 10 yıllık gösterge tahvil getirisi de indirim öncesi işlem gördüğü %18'e yakın seviyelerden geçen hafta %20'ye kadar yükseldi ve TCMB indirimlerin piyasa fiyatlamalarına yansımadığını gösterdi.
Dolar/TL'deki yükselişe TCMB'nin para politikasına ilişkin endişeler ve dolardaki küresel değer kazancı birlikte etkili konumda. Enerji fiyatlarındaki artış da enflasyon endişelerini sadece Türkiye'de değil tüm dünyada tetikliyor.
Piyasalar iktisadi gerekçelerle açıklamakta zorlandığı faiz indirimlerinin devamı için politik baskı olduğundan da endişeliler. Bu belirsizlikler de TL'de satış baskısını artırıp enflasyon beklentilerini yükselterek TL'de değer kayıplarının devam edeceği bir kısır döngü oluşturuyor.
Sadece Eylül ayı başından beri %10'un üzerinde değer kaybeden TL'de kayıplar sürüyor. Bu bile yaratacağı iki puanın üzerinde geçişkenlik etkisiyle TÜFE'yi %20'nin üzerine tek başına yükseltebilecek bir neden. Enflasyon %19.58 ile iki buçuk yılın zirvesinde bulunuyor. TL yılbaşından beri ise dolar karşısında ise yaklaşık %20 değer kaybetti.
TCMB ise enflasyondaki yükselişin geçici olduğunu, enflasyonun yeniden düşüş trendine gireceğini belirtiyor.
Birçok bankacı TCMB'nin faiz indirimlerinin devam etmesi halinde ani faiz artışlarına kısa sürede ihtiyaç duyulabileceği endişesini dile getiriyor.
Küresel piyasalar
Petrol fiyatları, ABD ham petrolünün yedi yılın ve Brent ham petrolünün üç yılın yeni zirvesine tırmanmasıyla, küresel enerji kıtlığının ortasında son zamanlardaki yükselişini sürdürerek son yılların en yüksek seviyesine çıktı.
Yatırımcılar her ne kadar yükselen enflasyon nedeniyle Fed'in önceki tahminlerden daha erken faiz artırımına gideceğini fiyatlamış olsalar da artık diğer merkez bankalarının faizleri Fed'den daha çabuk yükseltebileceğini beklentileri arasına almaya başladılar.
Dolar endeksi yatırımcıların beklentilerindeki bu değişikliğe paralel olarak geçen hafta gördüğü bu yılki seviyelerden %0.6 geriledi.
Bankacılar, yabancı yatırımcıların zaten oldukça düşük seviyelerdeki Türkiye varlıklarından çıkış yönlü işlemlerine, lokallerin ise geçen haftaya kadar dolar/TL'deki devam eden yükselişte 260 milyar dolarlık döviz cinsi varlıklarından sınırlı kâr satışlarına devam ettiklerini belirtiyorlardı. Bankacılara göre lokaller de geçen hafta itibarıyla yeniden döviz birikimlerini azaltmayı bıraktılar sınırlı artışlar yapmaya da başladılar.
