Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 7 Ağustos’ta Türkiye’de bir maymun çiçeği (Mpox) vakasının görüldüğünü açıkladı. Yetkililer, virüsün Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) seyahat eden bir kişide tespit edildiğini bildirdi. Bu açıklama sonrası Türkiye, hastalığın görüldüğü ülkeler listesine eklenmiş oldu.
DSÖ’nün duyurusu uluslararası basında geniş yer bulurken, özellikle Avrupa ülkeleri vatandaşlarını bilgilendirme yoluna gitti.
Britanya’dan vatandaşlarına uyarı
Türkiye’deki vaka haberinin ardından Britanya hükümeti, kendi vatandaşlarını bilgilendirdi. İngiltere Ulusal Sağlık Hizmetleri’ne bağlı “Travel Health Pro” internet sitesinde yayımlanan açıklamada, Türkiye’ye seyahat edecek kişilerin ekstra önlemler alması gerektiği ifade edildi.
Açıklamada, “Türkiye’de maymun çiçeği vakası görülmüştür. Seyahat edecek vatandaşlarımızın kişisel hijyen kurallarına dikkat etmeleri ve enfekte kişilerle yakın temastan kaçınmaları tavsiye edilmektedir” denildi.
Maymun çiçeği nedir?
Maymun çiçeği ya da tıbbi adıyla Mpox, hayvanlardan insanlara geçen zoonotik bir virüs hastalığı. İlk kez 1958’de laboratuvar maymunlarında görüldü. İnsanlarda ise ilk olarak 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tespit edildi.
Hastalığın kaynağı çoğunlukla sincap, sıçan ve fare gibi kemirgenler olurken, günümüzde insandan insana temas yoluyla da bulaşabiliyor.
Bulaşma yolları
Uzmanlara göre Mpox virüsü, enfekte kişilerle uzun süreli yüz yüze temas, cinsel ilişki, sarılma ve öpüşme gibi yakın fiziksel temaslarla bulaşabiliyor. Ayrıca hastanın kıyafetleri, nevresimleri ve kişisel eşyaları virüsün yayılmasına aracılık edebiliyor.
Virüs taşıyan kişilerle temas sonrası ellerin sabun ve suyla yıkanması ya da alkol bazlı dezenfektan kullanılması bulaşma riskini azaltan en önemli önlemler arasında gösteriliyor.
Belirtiler ve hastalığın seyri
Mpox’un belirtileri genellikle ateş, baş ağrısı, kas ve sırt ağrısı, lenf bezlerinde şişlik ve ciltte döküntüler ile kendini gösteriyor. Ciltte ortaya çıkan döküntüler, birkaç gün içinde kabarcıklara dönüşüyor ve genellikle 2 ila 4 hafta içinde kabuklanarak iyileşiyor.
Şu ana kadar görülen türlerde ölüm oranının yüzde 3-4 civarında olduğu açıklandı. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ve çocuklarda daha ağır seyredebildiği biliniyor.
Türkiye için risk değerlendirmesi
Türkiye’de şu an için yalnızca tek bir vaka tespit edilmiş durumda. Uzmanlar, yakın vadede toplumsal ölçekte ciddi bir tehdit bulunmadığını, ancak sınır kontrolleri ve sağlık taramalarının önem kazandığını belirtiyor.
Özellikle riskli bölgelerden gelen yolcular için ateş ölçümü ve sağlık kontrolleri yapılmasının, virüsün olası yayılımını engelleyebileceği ifade ediliyor.
Aşılama ve önlemler gündemde
Mpox’a karşı kullanılan bazı çiçek aşılarının koruyucu etkisi olduğu biliniyor. Ancak aşının yaygın kullanımı için küresel ölçekte sınırlı sayıda stok bulunuyor. Bu nedenle sağlık otoriteleri, erken teşhis ve temaslı takibinin en kritik önlem olduğuna dikkat çekiyor.
Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı’nın DSÖ ile koordineli şekilde olası yeni vakaları izlediği ve risk analizlerini güncellediği öğrenildi.
