Jeoloji dünyasında heyecan yaratan yeni bir araştırma, Türkiye’nin güneydoğusundan İran’a kadar uzanan yaklaşık 1500 kilometrelik gizli bir yarığın varlığını ortaya çıkardı. Irak’ın kuzeyinde, Zagros Dağları’nın 3-4 kilometre derinliğinde yer alan bu dev yarık, milyonlarca yıl önce çok yavaş bir şekilde ayrılarak kopmuş eski bir levhanın izlerini taşıyor. Bilim insanlarına göre bu boşluk, bugün de kıtaların hareketinde önemli bir rol oynuyor.
Dünyanın kabuğu sanılandan çok daha hareketli
Dünya, tek parça sert bir kabuktan oluşmuyor. Yeryüzü, sürekli hareket halinde olan 7 ana levha ile şekilleniyor. Türkiye, bu dev yapbozun tam ortasında, Anadolu, Arap ve Avrasya levhalarının kesişim noktasında yer alıyor. Bu üçlü buluşma noktası, ülkenin jeolojik kaderini belirleyen en kritik faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.
Deprem riskinin temel nedeni bu sıkışma
Türkiye’nin jeolojik yapısını belirleyen en önemli unsur, Arap levhasının kuzeye doğru hareket ederek Anadolu’yu sıkıştırması. Bu baskıya karşı Avrasya levhası da güneyden gelen bu itkiye direniyor. İki dev levha arasındaki bu güç savaşı, Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu fay hatlarında yeryüzüne yansıyor. Bu nedenle Türkiye, dünyanın en aktif deprem kuşaklarından birinde bulunuyor.
Anadolu’nun batıya doğru yolculuğu
Levhalar arasındaki bu yoğun baskı, Anadolu levhasının batıya doğru kaymasına neden oluyor. Bilimsel ölçümlere göre Türkiye, her yıl ortalama 2-3 santimetre hızla batıya, yani Avrupa’ya doğru ilerliyor. Bu hareket gözle görülemeyecek kadar yavaş olsa da milyonlarca yıl içerisinde kıtaların şeklini değiştirecek ölçekte önemli bir kayma anlamına geliyor.
Keşif gelecekteki araştırmalara ışık tutacak
Zagros Dağları’ndaki bu derin yarığın tespit edilmesi, levha tektoniği alanında yeni soruların ve araştırma konularının önünü açtı. Bilim insanları, bu yapının bölgedeki deprem hareketliliğini nasıl etkilediğini anlamak için ayrıntılı jeolojik ve sismik çalışmalar planlıyor. Bu sayede hem Türkiye’nin hem de Orta Doğu’nun yer kabuğundaki hareketleri daha net bir şekilde izlenebilecek.