Adam Smith, görünmez el teorisiyle bilinen, modern ekonominin kurucularından biri olarak kabul edilir. İskoçyalı filozof ve ekonomist olan Smith, kapitalist düşüncenin öncülerindendir.
Kimdir Adam Smith?
Adam Smith, 1723 yılında İskoçya'nın Kirkcaldy kasabasında doğmuştur. Glasgow Üniversitesi'nde ve daha sonra Oxford Üniversitesi'nde eğitim gördü. 1751 yılında Glasgow Üniversitesi'nde moral felsefesi profesörü oldu. 1776 yılında yayımlanan " Milletlerin Zenginliği" adlı eseriyle ekonomi biliminin temel taşlarından birini attı.
Adam Smith'in Ekonomiye Katkıları
-
Görünmez El Teorisi: Smith'in en bilinen teorisi olan görünmez el, piyasadaki bireylerin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmelerinin toplamda toplumun yararına sonuçlanmasıdır. Smith, bireylerin kendi çıkarlarına göre hareket etmelerinin arz ve talep dengesini sağlayacağını ve böylece ekonominin kendi kendini düzenleyen bir sisteme dönüşeceğini savunur.
-
İş Bölümü: Smith, iş bölümünün üretimin artmasında önemli bir faktör olduğunu savunur. İşlerin parçalara ayrılması ve uzmanlaşmanın sağlanmasıyla birlikte üretim hızlanır ve maliyet düşer.
-
Piyasa Mekanizması: Smith, piyasa mekanizmasının kaynakların etkin bir şekilde dağıtılmasında önemli bir rol oynadığını düşünür. Fiyatlar arz ve talebe göre değişir ve bu değişim üreticileri kaynakları en ihtiyaç duyulan alanlara yönlendirmeye teşvik eder.
-
Serbest Ticaret: Smith, serbest ticaretin ülkeler arasındaki rekabeti artırarak ekonomilerin daha hızlı büyümesini sağlayacağını savunur. Gümrük vergileri ve ticaret kısıtlamalarının kaldırılmasıyla birlikte ülkeler daha fazla mal ve hizmet üretmeye ve ihracat yapmaya yönelerek refah düzeylerini yükseltirler.
Adam Smith'in Düşüncelerinin Günümüz Ekonomisine Etkileri
Adam Smith'in fikirleri, günümüz ekonomik düşüncesinin temelini oluşturur. Serbest piyasa ekonomileri, iş bölümü ve kaynakların etkin dağıtımı gibi kavramlar Smith'in düşüncelerinden esinlenmiştir. Ancak, Smith'in de belirttiği gibi piyasa mekanizması her zaman mükemmel işlemeyebilir. Monopollerin ortaya çıkması, bilgi asimetrisi gibi sorunlar piyasaların etkinliğini azaltabilir. Bu nedenle, günümüz hükümetleri piyasa mekanizmasının olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik düzenlemeler getirmektedir.
Adam Smith Hakkında Bilmeniz Gereken Diğer Bilgiler
- Adam Smith, felsefe alanında da önemli çalışmalar yapmıştır. "Ahlaki Duygular Teorisi" adlı eseri ahlak felsefesi alanında klasiklerden biri olarak kabul edilir.
- Smith, hayatının son dönemlerini kamu görevlerinde geçirmiştir.
- Adam Smith, 1790 yılında Edinburgh'da hayatını kaybetmiştir.
