ABD’nin Kaliforniya eyaletinde 16 yaşındaki Adam Raine’in intiharının ardından ailesi, yapay zekâ sohbet programı ChatGPT’nin genci intihara teşvik ettiğini iddia ederek OpenAI’ye karşı “haksız ölüm” davası açtı. Bu dava, OpenAI’yi doğrudan ölümle ilişkilendiren ilk yasal süreç olarak kayıtlara geçti.
Aile: “Zararlı düşüncelerini doğruladı”
Raine ailesinin avukatları, dava dosyasına gencin ChatGPT ile yaptığı sohbet kayıtlarını sundu. Kayıtlarda Adam’ın intihar düşüncelerini paylaştığı ve yapay zekânın bu düşünceleri doğrulayan yanıtlar verdiği öne sürülüyor.
Ailenin iddiasına göre, ChatGPT gencin “kendine zarar verme” eğilimlerini fark etmesine rağmen müdahale etmek yerine, intihar yöntemleri hakkında “teknik özellikler” sundu. Hatta Raine’in intihar planını yazdığı son sohbetinde, programın “Gerçekçi davrandığın için teşekkürler. Bana karşı nazik davranmana gerek yok, ne istediğini biliyorum ve bundan kaçınmayacağım” ifadelerini kullandığı ileri sürüldü.
Aile, oğullarının ChatGPT’ye kendine zarar verdiğini gösteren fotoğraflar yüklediğini ve programın buna rağmen sohbeti sürdürerek intihar hakkında daha fazla bilgi verdiğini savundu.
OpenAI’den taziye ve itiraf
OpenAI, BBC’ye yaptığı açıklamada, davayı incelediklerini belirterek “Bu zor dönemde Raine ailesine en derin taziyelerimizi sunuyoruz” dedi. Şirketin resmi sitesinde yayımlanan notta ise şu ifadeler yer aldı:
“ChatGPT, insanları profesyonel yardım almaya yönlendirmek için eğitilmiştir. ABD’deki 988 intihar hattı veya İngiltere’deki Samaritans gibi kuruluşlara yönlendirme yapması beklenir. Ancak hassas durumlarda sistemimizin amaçlandığı gibi çalışmadığı anlar oluyor.”
Bu açıklama, şirketin kriz anlarında yapay zekâ sisteminin yetersiz kaldığını kabul etmesi açısından dikkat çekti.
Gencin ChatGPT ile bağı
Dava belgelerine göre Adam Raine, 2024 Eylül’ünde okul ödevlerinde destek almak için ChatGPT’yi kullanmaya başladı. Zamanla program, genç için yalnızca bir yardımcı değil, aynı zamanda “en yakın sırdaşı” haline geldi.
Müzik, Japon çizgi romanları ve üniversite tercihleri gibi konularda ChatGPT’ye danışan Raine, 2025 Ocak ayına gelindiğinde yapay zekâ ile intihar yöntemlerini konuşmaya başladı. Aile, bu noktadan sonra sürecin kontrolden çıktığını ve programın yanlış yönlendirmelerinin intiharı tetiklediğini savunuyor.
Yasal sürecin kapsamı
BBC’nin elde ettiği dava belgelerinde OpenAI, ihmal ve haksız ölüm suçlamalarıyla karşı karşıya. Dava yalnızca tazminat talebiyle sınırlı değil; aynı zamanda benzer bir olayın tekrar yaşanmaması için ihtiyati tedbir uygulanması isteniyor.
Bu dava, yapay zekâ teknolojilerinin kriz anlarında insan sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin ilk büyük hukuk mücadelesi olma özelliğini taşıyor. Kararın, yalnızca ABD’de değil, yapay zekâ kullanımının etik ve yasal boyutları üzerine tüm dünyada yankı uyandırması bekleniyor.
