Yaz saati uygulaması, ülkelerin gün ışığından daha fazla yararlanmak için saatlerini belirli bir süre ileri veya geri almasıdır. Türkiye’de 2016 yılından beri yaz saati uygulaması yıl boyunca devam etmektedir. Bu karar, bazı kesimler tarafından eleştirilmiş ve iptali için dava açılmıştır. Danıştay, 2023 yılında verdiği kararla, yaz saati uygulamasının hukuka uygun olduğunu belirtmiştir. Peki, bu karar ne anlama geliyor ve yaz saati uygulaması 2023’te ne zaman başlayacak? İşte detaylar…
Yaz saati uygulaması nedir?
Yaz saati uygulaması, gün ışığından daha fazla yararlanmak, enerji tasarrufu sağlamak ve sosyal hayatı canlandırmak gibi amaçlarla, ülkelerin saatlerini belirli bir süre ileri veya geri almasıdır. Bu uygulama, genellikle mart ayının son pazar günü başlayıp, ekim ayının son pazar günü sona erer. Böylece, yaz aylarında akşamları gün ışığı daha uzun sürerken, kış aylarında sabahları gün ışığı daha erken başlar.
Yaz saati uygulamasının tarihi, 18. yüzyıla kadar uzanmaktadır. İlk olarak, Amerikalı bilim insanı Benjamin Franklin, Paris’te yaşadığı dönemde, gün ışığından daha fazla yararlanmak için saatlerin ileri alınması fikrini ortaya atmıştır. Ancak, bu fikir şaka olarak algılanmış ve uygulamaya geçmemiştir. Yaz saati uygulamasının resmi olarak başladığı tarih ise, 1916 yılıdır. Birinci Dünya Savaşı sırasında, Almanya ve müttefikleri, enerji tasarrufu yapmak için saatlerini ileri almıştır. Bu uygulama, daha sonra diğer Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından da benimsenmiştir.
Türkiye’de yaz saati uygulaması ne zaman başladı?
Türkiye’de yaz saati uygulaması, 1940 yılında ilk kez uygulanmıştır. Ancak, aralıklı olarak devam eden bu uygulama, 1985 yılından itibaren kesintisiz olarak sürdürülmüştür. Türkiye, 30. doğu meridyeninin saatini kullanmaktadır. Bu nedenle, Türkiye saati, Eş Güdümlü Evrensel Zaman (UTC) ile iki saat ileridedir. Yaz saati uygulaması ile Türkiye, 45. doğu meridyeninin saatini kullanmaya başlar. Böylece, saatler bir saat ileri alınır ve Türkiye saati, UTC ile üç saat ileride olur.
Türkiye’de yaz saati uygulaması neden yıl boyunca devam ediyor?
Türkiye’de yaz saati uygulamasının yıl boyunca devam etmesi kararı, 2016 yılında alınmıştır. Bu kararın gerekçesi olarak, gün ışığından daha fazla yararlanmak, enerji tasarrufu sağlamak, sosyal hayatı canlandırmak, uluslararası ulaşım ve ticarette kolaylık sağlamak, okul ve iş saatlerini düzenlemek gibi nedenler gösterilmiştir. Ayrıca, bu kararın, Türkiye’nin terörle mücadelesine de katkı sağlayacağı iddia edilmiştir.
Yaz saati uygulamasının iptali için açılan davalar ne durumda?
Yaz saati uygulamasının yıl boyunca devam etmesi kararı, bazı kesimler tarafından eleştirilmiş ve iptali için dava açılmıştır. Bu davaların gerekçeleri arasında, yaz saati uygulamasının sağlık, eğitim, tarım, hayvancılık, ibadet gibi alanlarda olumsuz etkileri olduğu, halkın biyolojik saatini bozduğu, enerji tasarrufu sağlamadığı, uluslararası anlaşmalara aykırı olduğu gibi iddialar yer almıştır.
Bu davaların sonucunda, Danıştay 10. Dairesi, 2023 yılında verdiği kararla, yaz saati uygulamasının hukuka uygun olduğunu belirtmiştir. Danıştay, kararında, yaz saati uygulamasının, Bakanlar Kurulu’nun yetkisinde olduğunu, bu konuda yasal bir boşluk bulunmadığını, uluslararası anlaşmalara aykırı olmadığını, iddia edilen olumsuz etkilerin somut olarak kanıtlanmadığını, bu nedenle iptal talebinin reddedilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Yaz saati uygulaması 2023’te ne zaman başlayacak?
Yaz saati uygulaması, Türkiye’de 2016 yılından beri yıl boyunca devam etmektedir. Bu nedenle, 2023 yılında da herhangi bir saat değişikliği olmayacaktır. Türkiye saati, UTC ile üç saat ileride olmaya devam edecektir. Ancak, bu kararın değişmesi durumunda, yaz saati uygulaması, mart ayının son pazar günü başlayıp, ekim ayının son pazar günü sona erecektir.
