Uyuz, insan cildinde yaşayan mikroskobik bir akar türü olan Sarcoptes scabiei tarafından ciltte tahrişe, enfeksiyona ve şiddetli kaşıntıya neden olan bir hastalıktır. Bulaşıcı bir hastalık olan uyuz, doğrudan cilt teması veya havlular, çarşaflar ve giysiler gibi kişisel eşyaların paylaşılması yoluyla yayılabilir.
Uyuz Çeşitleri
- Kabuklu (Norveç) Uyuz: Özellikle bağışıklık sistemi zayıf kişilerde görülen bu tipte, geniş alanlarda kabuklu yaralar oluşabilir.
- Nodüler Uyuz: Özellikle çocuklarda daha yaygın olan bu tipte, kahverengi-kırmızı nodüller ciltte kalabilir.
- Büllöz Uyuz: Yetişkinlerde cilt kabarcıklarını içeren başka bir durum olan büllöz pemfigoid ile karıştırılabilir.
- Saç Derisi Uyuz: Saç derisinde meydana gelir ve sedef hastalığına benzeyen pul semptomları gösterir.
Uyuz Nasıl Bulaşır?
Uyuz, doğrudan cilt teması yoluyla yayılır. Uyuz akarı uzun süren doğrudan ten teması ya da havlular, çarşaflar, kıyafet gibi kişisel eşyaların kullanımı ile bulaşır. Ortalama olarak 15-20 dakikalık bir temas süresi uyuzun bulaşması için yeterlidir.
Uyuz Belirtileri
- Şiddetli kaşıntı: Uyuzun en yaygın belirtisi kaşıntıdır. Kaşıntı geceleri ve sıcak banyo sonrası daha da artabilir.
- Sivilce benzeri döküntüler: Uyuz akarı yuvalandığı bölgede kırmızı ve pembe renkli, sivilce benzeri döküntüler oluşur.
- Ciltte izler: Akarlar ciltte tüneller açarak ilerler ve bu tüneller ciltte grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgiler şeklinde izler bırakır.
- Enfekte yaralar: Kaşıntı nedeniyle kaşınan bölgede yaralar oluşabilir ve bu yaralar enfekte olabilir.
- Döküntülerin kıvrımlı bölgelerde yoğunlaşması: Kaşıntı ve döküntüler genellikle parmak araları, bilek, dirsek, koltuk altı, kasık ve popo kıvrımları gibi bölgelerde daha yoğundur.
Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?
Uyuz tedavisinde permetrin krem veya losyonu gibi antiparaziter ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar cilde uygulanır ve 8-24 saat sonra yıkanır. Bazı durumlarda ivermektin adlı antiparaziter ilaç da kullanılabilir.
Uyuzdan Nasıl Korunulur?
- Uyuzlu kişilerden uzak durun.
- Kişisel eşyalarınızı başkalarıyla paylaşmayın.
- Uyuzlu bir kişiyle temasta bulunduktan sonra ellerinizi iyice yıkayın.
- Uyuzlu bir kişinin kullandığı havlular, çarşaflar ve giysileri en az 60 derecede yıkayın.
Uyuzun ilk belirtileri nelerdir?
Uyuzun ilk belirtileri kaşıntı ve sivilce benzeri döküntülerdir. Kaşıntı genellikle geceleri artar ve ciltte grimsi beyaz veya ten renginde kabarık çizgiler de görülebilir.
Uyuz ne kadar sürede geçer?
Uyuz tedavisi 3-4 hafta sürer. Bu süre boyunca kaşıntı devam edebilir, ancak tedavi tamamlandıktan sonra kaşıntı da geçecektir.
Uyuz kendiliğinden geçer mi?
Hayır, uyuz kendiliğinden geçmez. Tedavi edilmezse kaşıntı ve diğer belirtiler devam eder ve ciltte enfeksiyon oluşabilir.
Uyuz Teşhisi
Uyuz teşhisi genellikle doktor tarafından yapılan bir deri muayenesi ile konur. Doktor kaşıntı ve döküntülerin yerini inceleyerek ve bazen de kazıntı testi yaparak uyuz olup olmadığınızı anlayabilir. Kazıntı testinde, doktor cilt yüzeyinden bir örnek alarak mikroskop altında inceler ve akar veya yumurtalarına bakar.
Uyuz Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tedaviye tüm aile bireylerinin birlikte başlaması önemlidir. Bu sayede hastalığın tekrar bulaşması önlenir.
- Kişisel eşyaların (havlu, çarşaf, giysi) en az 60 derecede yıkanması ve kuru temizleme işlemi uygulanması gerekir.
- Yatak, yorgan, minder gibi eşyaların üzerine en az 72 saat süreyle akar öldürücü sprey sıkılmalı veya hava geçirmez poşetlerde bekletilmelidir.
- Tedavi süresince kaşıntı devam edebilir, doktorunuz kaşıntıyı hafifletmek için losyon veya krem تجویز edebilir (teçviz edebilir) [recommends].
- Tedavi tamamlandıktan sonra bile birkaç hafta boyunca kaşıntı hissedilebilir. Bu normal bir durumdur.
Doktora Başvuru Zamanı
Eğer;
- Şiddetli kaşıntınız varsa, özellikle geceleri artan bir kaşıntı söz konusuysa,
- Cildinizde kırmızı veya pembe renkli, sivilce benzeri döküntüler varsa,
- Cildinizde grimsi beyaz veya ten rengi kabarık çizgiler şeklinde izler varsa,
- Kaşıntı nedeniyle oluşan yaralarınız enfeksiyon kaptıysa,
mutlaka doktora başvurmalısınız.
Uyuz hakkındaki bilgiler bu kadar. Umarım faydalı olmuştur. Unutmayın, internetten edindiğiniz bilgiler tıbbi tavsiye niteliği taşımaz. Herhangi bir şüpheniz durumunda mutlaka bir sağlık uzmanına danışın.
