Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait “Yükseköğretim İstihdam Göstergeleri” araştırmasının sonuçlarını yayımladı. Çalışmada, üniversite mezunlarının kayıtlı istihdam oranları, mezuniyet sonrası iş bulma süresi ve ortalama kazançları detaylı şekilde incelendi. Rapor, en çok kazandıran lisans ve ön lisans bölümleriyle gençlerin kariyer tercihlerini doğrudan etkileyebilecek çarpıcı veriler sundu.
TÜİK verilerine göre lisans mezunlarının 2024 yılı kayıtlı istihdam oranı yüzde 75, ön lisans mezunlarının oranı ise yüzde 66,4 olarak belirlendi. Bu oranlar, geçen yıla kıyasla hafif bir düşüş gösterdi.
En yüksek istihdam tıp ve eğitim bölümlerinde
2024’te lisans düzeyinde en yüksek kayıtlı istihdam oranı %96,4 ile tıp bölümünde görüldü. Onu sırasıyla özel eğitim öğretmenliği (%95,1), elektrik öğretmenliği (%92,4), dil ve konuşma terapisi (%91,9) ile elektronik öğretmenliği (%91,9) takip etti. Bu bölümlerden mezun olanların iş bulma oranlarının yüksekliği, meslek garantisi arayan öğrenciler için dikkat çekici bir gösterge niteliği taşıyor.
Ön lisans düzeyinde ise zirvede polis meslek eğitimi (%92,3) yer alırken, onu elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı (%88,2), endüstriyel kalıpçılık (%87,4), metalurji (%85,2) ve doğalgaz ve tesisatı teknolojisi (%84,5) gibi teknik ağırlıklı programlar izledi.
En kısa sürede iş bulanlar: Dil terapistleri ve polisler
Lisans mezunlarının ilk iş bulma süresi ortalama 14,4 ay olarak açıklanırken, bu sürenin en kısa olduğu bölüm 2,2 ay ile dil ve konuşma terapisi oldu. Ön lisans mezunlarında ise en kısa sürede iş bulanlar, 2,9 ay ile polis meslek eğitimi mezunları olarak belirlendi. Bu durum, kamu temelli mesleklerin istihdamda hâlâ güçlü bir yapıya sahip olduğunu ortaya koyuyor.
En yüksek maaşı pilotaj bölümü alıyor
Araştırmanın en çok dikkat çeken başlıklarından biri de bölümlerin ortalama aylık kazançları oldu. 2024 yılı verilerine göre en yüksek kazancı sağlayan lisans bölümü pilotaj olarak öne çıktı. Onu matematik mühendisliği, uzay mühendisliği, tıpla birlikte uçak mühendisliği takip etti.
Bu sıralama, teknolojik ve stratejik alanlardaki uzmanlıkların iş gücü piyasasında yüksek maaşlarla ödüllendirildiğini gösteriyor.
Ön lisans düzeyinde ise en yüksek maaşı alan mezunlar şu şekilde sıralandı:
-
Polis meslek eğitimi
-
Uçak teknolojisi
-
Perakende satış ve mağaza yönetimi
-
Marka iletişimi
-
Elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı
Mezunların yalnızca yarısı kendi alanında çalışıyor
TÜİK verileri, önemli bir gerçeği daha gözler önüne serdi: Lisans mezunlarının yalnızca %56,1’i kendi alanlarında çalışıyor. Bu oran, geçen yıla kıyasla az da olsa bir artış anlamına geliyor. Ön lisans mezunlarında ise bu oran %51 seviyesinde kaldı.
Bu veriler, her ne kadar bazı bölümler yüksek kazanç ve istihdam sağlasa da, mezunların yaklaşık yarısının eğitim aldıkları alandan farklı sektörlerde çalıştığını ortaya koyuyor. Eğitim-istihdam uyumsuzluğu, Türkiye iş gücü piyasasının yapısal sorunlarından biri olarak dikkat çekiyor.
