ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da imzaladığı yeni kararnameyle aralarında Türkiye’nin de bulunduğu birçok ülkeye karşılıklılık esasına dayalı yeni gümrük vergileri getirdi. Karara göre, Türkiye’den ithal edilen ürünlere yüzde 15 oranında ek vergi uygulanacak. Uygulama, kararname yayımlandıktan 7 gün sonra yürürlüğe girecek.
Karar, ABD’nin artan dış ticaret açığını dengeleme hedefiyle alındı. Beyaz Saray’ın açıklamasına göre Trump, bazı ülkelerin ABD ile henüz ciddi bir ticaret ya da güvenlik anlaşması yapmaması nedeniyle bu vergilerin gerekli ve yerinde olduğuna kanaat getirdi.
Geniş kapsamlı tarife listesi: Türkiye yalnız değil
Trump’ın kararında yalnızca Türkiye yer almıyor. Endonezya, Hindistan, İsrail, Malezya, Tayvan ve Vietnam gibi birçok ülkeye yönelik yüzde 10 ila yüzde 41 arasında değişen yeni gümrük vergileri uygulanacak. Özellikle Irak ve Suriye’ye yönelik oranlar dikkat çekici seviyelerde: Irak için yüzde 35, Suriye için yüzde 41.
İsrail ve Norveç gibi ABD müttefiki ülkeler bile yüzde 15 vergiyle listeye girmiş durumda. Bu tablo, Trump yönetiminin ekonomik milliyetçilik anlayışıyla hareket ettiğini ve hiçbir ülkeye muafiyet tanımadığını gösteriyor.
Ekonomik etki nasıl olacak?
Türkiye’ye uygulanacak yüzde 15’lik ek gümrük vergisi, doğrudan ihracatı etkileyecek. Özellikle ABD pazarına ürün gönderen tekstil, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya ve makine sektörü gibi sektörler bu gelişmeden ciddi şekilde etkilenebilir. Yeni tarifeler, fiyat rekabetini düşüreceği için Türk ürünlerinin ABD pazarında avantaj kaybı yaşaması olası görünüyor.
Ekonomistler, bu kararın Türkiye-ABD arasındaki dış ticaret hacmini daraltabileceği ve ihracatçı firmaların alternatif pazar arayışına yönelebileceği uyarısında bulunuyor. Ayrıca bazı uzmanlar, kararın siyasi pazarlık aracı olarak da kullanıldığına dikkat çekiyor
.
Kanada’ya özel misilleme: Fentanil gerekçesi
Trump yönetimi yalnızca Türkiye ve diğer gelişmekte olan ülkelere değil, Kanada gibi gelişmiş ortaklara da yeni tarifeler getirdi. Kanada için uygulanan gümrük vergisi oranı yüzde 25’ten yüzde 35’e yükseltildi. Beyaz Saray, bu artışın gerekçesini fentanil krizi ve Kanada’nın yetersiz işbirliği olarak açıkladı.
Açıklamada ayrıca Kanada’nın ABD’nin önceki ticaret adımlarına misillemede bulunduğu ve bunun karşılık görmesinin kaçınılmaz olduğu belirtildi.
Trump yönetimi dış ticarette yeni denge arayışında
Bu son adım, Trump yönetiminin proaktif ve agresif ticaret politikasının yeni bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Başkanlık döneminde "önce Amerika" ilkesini ekonomi alanında sık sık uygulamaya koyan Trump, ticaret açığını azaltmak için özellikle gümrük tarifeleri, ticaret anlaşmaları ve yaptırımlar gibi araçları kullanmaktan çekinmiyor.
Türkiye’ye yönelik vergi kararının ardından gözler, Ankara’nın nasıl bir yanıt vereceğine çevrildi. Şu an için resmi bir karşı açıklama yapılmamış olsa da, bu adımın iki ülke arasındaki ekonomik ve diplomatik ilişkileri yeniden gerilimli bir sürece sokabileceği ifade ediliyor. Dışişleri ve Ticaret Bakanlıklarının ortak bir değerlendirme yapması bekleniyor.
