Hükümetin hazırladığı Torba Yasa teklifi, ekonomi yönetimi ve milyonlarca vatandaş tarafından yakından takip edilen maddeleriyle Meclis gündeminde yerini aldı. 36 maddeden oluşan yasa, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda ele alınırken özellikle kira vergisi, noter harçları, sosyal güvenlik primleri ve gayrimenkul işlemlerindeki beyan zorunluluğu gibi başlıklar öne çıkıyor. Yasa teklifinde enflasyon muhasebesinin bulunmaması ise dikkat çeken ayrıntılar arasında.
Enflasyon muhasebesi beklentilere rağmen pakete girmedi
Ekonomi çevrelerinde yakından izlenen enflasyon muhasebesi, yasa teklifinde kendine yer bulmadı. AK Parti Grubu'nun yaptığı değerlendirmelerde bazı şirketlerin uygulamayı suistimal ettiğine dair tespitlerin etkili olduğu belirtiliyor. Komisyon kaynaklarına göre hükümet, “erteleme olmasın, mevcut uygulama devam etsin” yaklaşımına daha yakın duruyor. Ancak özellikle üretim ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler, yüksek enflasyon dönemlerinde mali tabloların gerçeği yansıtmadığı gerekçesiyle düzenlemenin ertelenmesini talep ediyor.
Kira gelirlerinde istisna daralıyor
Torba Yasa'nın en tartışılan maddelerinden biri kira geliri vergisi düzenlemesi oldu. Mevcut durumda 47 bin TL'ye kadar gelir vergiden muaf tutulurken yeni teklif bu istisnayı yalnızca emekli, dul, yetim ve malul aylığı alanlarla sınırlandırıyor. Bu değişikliğin ardından istisnadan yararlanan mükellef sayısının 1,9 milyondan 500 binin altına düşmesi ve devletin 2027 yılı itibarıyla 22 milyar TL ek gelir elde etmesi hedefleniyor.
Diğer yandan kiraya verilmiş konutlar için kullanılan konut kredisi faizlerinin gider olarak yazılması uygulaması tamamen kaldırılıyor. Böylece kredili ve kredisiz konut sahipleri arasındaki vergi avantajı farkı ortadan kaldırılacak. Düzenlemenin 2026 yılı için 1,6 milyar TL gelir yaratacağı hesaplanıyor.
Bu başlıklar yasa teklifinde kira gelirleri, vergi istisnası, gayrimenkul gibi kalemleri doğrudan ilgilendiriyor ve ekonomi yönetimi tarafından vergi adaletini sağlama hedefi olarak gerekçelendiriliyor.
Geçici vergi dönemi yeniden dört çeyreğe çıkıyor
Yasa teklifi, gelir vergisi mükellefleri için yıllar önce kaldırılan 4. geçici vergi beyannamesini yeniden getiriyor. Böylece işletmelerin yıl içindeki kazançlarını daha eşit ve düzenli şekilde beyan etmesi amaçlanıyor. Düzenlemenin damga vergisi gelirlerine 2 milyar TL katkı sağlaması bekleniyor.
Gayrimenkulde gerçek beyan dönemi
Gayrimenkul satışlarında uzun süredir tartışma konusu olan eksik bedel beyanı, yeni düzenlemeyle ciddi şekilde hedef alınıyor. Tapu işlemlerinde satış bedelini düşük gösteren mükelleflere uygulanan vergi ziyaı cezası, mevcut %25 seviyesinden bir kata çıkarılıyor. Bu adımla gayrimenkul piyasasında kayıt dışılığın azaltılması ve satışların gerçek değer üzerinden yapılması amaçlanıyor.
Araç satışlarında noter harcı dönemi
Her yıl milyonlarca vatandaşı ilgilendiren araç satışları, Torba Yasa ile yeni bir vergi başlığı altına giriyor. Artık sıfır ve ikinci el araç devirlerinde nispi noter harcı alınacak. Türkiye’de yalnızca 2024 yılında yaklaşık 10 milyon araç satışı gerçekleştiği göz önüne alındığında, bu düzenlemenin devlet bütçesine 13 milyar TL ek gelir sağlayabileceği belirtiliyor.
İşletmelere ruhsat için yıllık harç geliyor
Yasa teklifinde kuaförden veteriner kliniğine kadar geniş bir yelpazede faaliyet gösteren işletmeler için yeni bir mali yükümlülük daha var: yıllık ruhsat harcı.
Kuyumcular, özel sağlık kuruluşları, veteriner klinikleri, ikinci el araç ve gayrimenkul ticareti yapan işletmeler artık 10 bin TL ile 50 bin TL arasında değişen yıllık harçlar ödeyecek. Büyükşehirlerde bu bedel bir kat artırımlı uygulanacak. Düzenleme ile yıllık 4,5 milyar TL gelir hedefleniyor.
Bu maddelerde öne çıkan yıllık harç, ruhsat bedeli, işletme yükümlülükleri gibi ifadeler, işletmelerin gider kalemlerinde önemli değişikliklere işaret ediyor.
Sosyal güvenlikte mali yük artıyor
Torba Yasa, sosyal güvenlik sistemi üzerinde de geniş kapsamlı düzenlemeler içeriyor. Borçlanma ve ihya oranları %32’den %45’e yükseltiliyor. Prime esas kazanç üst sınırı ise asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılıyor.
Ayrıca işverenlerde uzun vadeli prim oranı 1 puan artırılırken, işveren hissesi teşviki 4 puandan 2 puana indiriliyor. Bu düzenlemelerin sosyal güvenlik sistemine toplamda 70 milyar TL ek kaynak sağlayacağı hesaplanıyor.
Dönüşüm projelerine ek finansman kapısı açılıyor
Deprem riski taşıyan bölgelerde dönüşümün hızlanması amacıyla Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na kamu bankalarından iç borçlanma yetkisi veriliyor. Ayrıca dönüşüm projelerinin finansmanında kullanılan Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı, 2027 yılı sonuna kadar uzatılacak.
Çeklerde vade düzenlemesi uzatılıyor
Ekonomide likidite yönetimini ilgilendiren bir diğer düzenleme ise çeklerin üzerinde yazılı tarihten önce ibraz edilmesi yasağının 2028 sonuna kadar uzatılması. Bu uygulama özellikle piyasadaki nakit akışının dengelenmesi amacıyla yürürlükte tutulacak.
Uluslararası spor organizasyonlarına vergi muafiyeti
Türkiye’nin ev sahipliği yapacağı dev organizasyonlar için önemli bir muafiyet paketi de yasa teklifinde yer alıyor. 2026 UEFA Avrupa Ligi Finali, 2027 Konferans Ligi Finali ve 2032 Avrupa Futbol Şampiyonası kapsamındaki tüm gelirler KDV ve gelir vergisinden muaf tutulacak.
Bu başlıkta öne çıkan spor organizasyonları, vergi muafiyeti, uluslararası turnuva gibi ifadeler, Türkiye'nin spor turizmine yönelik stratejik önemini vurguluyor.
Torba Yasa’nın yürürlük tarihi için süreç işliyor
36 maddelik Torba Yasa’nın, Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerinin tamamlanmasının ardından Genel Kurul gündemine gelmesi bekleniyor. Yasanın ne zaman yürürlüğe gireceği ise Genel Kurul sürecinin hızına göre şekillenecek.
