Türkiye'nin teknoloji ve inovasyon arenasındaki en parlak genç beyinlerinden biri olan İzmir Fen Lisesi 12. sınıf öğrencisi Barkın Özsoy, sadece bilimsel başarısıyla değil, aynı zamanda projesine yaklaşımındaki insan odaklı ve paylaşımcı tavrıyla da gönülleri fethetti. Hava kirliliğinden muzdarip solunum hastalarının hayatını kolaylaştırmak için tasarladığı "Açık Kaynaklı Taşınabilir Hava Kalitesi Ölçüm Kitleri" projesiyle, Türkiye'nin en prestijli teknoloji yarışması TEKNOFEST 2025'te "Hava ve İklim" alanında Türkiye birinciliğini elde eden Barkın, başarısının ardındaki asıl motivasyonun ticari bir kazanç değil, insanlığa hizmet etmek olduğunu açıkladı.
KOAH ve astım hastalarına umut olan buluş
Barkın Özsoy'un lise öğrenimi boyunca yaptığı araştırmalar, onu günümüzün en büyük sağlık tehditlerinden biri olan hava kirliliği üzerine yoğunlaşmaya itti. Özellikle KOAH ve astım gibi kronik solunum rahatsızlığı çeken kişilerin, bulundukları ortamın hava kalitesini anlık olarak takip edebilecekleri pratik ve erişilebilir bir cihazın eksikliğini fark etti. Bu soruna çözüm bulmak için kolları sıvayan genç mucit, üç farklı modülden oluşan akıllı bir sistem geliştirdi. Sistem, bir adet kişisel ölçüm kiti, bir adet medikal kit ve bir adet akıllı priz modülünden oluşuyor. Bu sayede kullanıcılar, hem yanlarında taşıyarak anlık hava kalitesini ölçebiliyor hem de evlerindeki hassas bireylerin (bebek, hasta vb.) odalarındaki hava kalitesini uzaktan takip ederek, kirlilik tehlikeli bir seviyeye ulaştığında otomatik olarak hava temizleyici gibi cihazları devreye sokabiliyor.
12 farklı parametreyi ölçebilen akıllı sistem
Barkın'ın geliştirdiği cihazlar, basit bir hava ölçümünden çok daha fazlasını sunuyor. Sistem, havadaki karbondioksit, karbonmonoksit, çeşitli uçucu organik bileşenler ve farklı boyutlardaki toz partikülleri (PM2.5, PM10 vb.) dahil olmak üzere tam 12 farklı parametreyi anlık olarak ölçebiliyor. Farklı gazlara ve partiküllere duyarlı sensörler aracılığıyla gerçekleştirilen bu ölçümler, özellikle solunum yolu hastaları için hayati önem taşıyan bir veri seti oluşturuyor. Barkın, bu kapasiteyi daha da artırmak ve yeni sensörler eklemek için çalışmalarını sürdüreceğini belirtiyor.
Bilim insanlığı dersi: "tüm bilgileri internete yükleyeceğim"
Barkın Özsoy'u yaşıtlarından ve birçok girişimciden ayıran en önemli özelliği ise projesini bir ticari meta olarak görmemesi. AA muhabirine yaptığı açıklamada, projesinin temel amacının hava kirliliğinden etkilenen insanların yaşam kalitesini iyileştirmek olduğunu vurgulayan Barkın, şu tarihi sözlerle niyetini ortaya koydu: "Projenin tüm bilgilerini internete yükleyeceğim. Bu sayede isteyen bir kişi bu bilgileri alarak, üzerinde gerekli değişiklikleri yaparak kendi özel durumunda kullanabilecek ve ben buradan bir ticari amaç gütmeyeceğim." Bu "açık kaynak" felsefesi, bilginin ve teknolojinin ticarileştirildiği bir çağda, genç bir bilim insanının insanlığa yaptığı paha biçilmez bir hizmet olarak takdir topladı.
Veri paylaşım platformu da kurdu
Barkın, projesini sadece donanım ve yazılım olarak paylaşmakla kalmıyor, aynı zamanda kullanıcıların bir araya gelip veri paylaşabileceği bir internet sitesi de kurdu. Bu platform sayesinde, kullanıcılar kendi kişisel kitlerinden elde ettikleri hava kirliliği verilerini anonim olarak sisteme yükleyebiliyor. Böylece, bir şehirdeki anlık hava kirliliği haritası oluşturulabiliyor. Barkın bu durumu, "Siz taşıdığınız kişisel kitin bilgisini gönderebiliyorsunuz, başka biri de buna bakıp 'Ben buraya gitmeyeyim, hava kirliliği çok yüksekmiş' şeklinde önceden önlem alabiliyor" sözleriyle açıklıyor. Bu kolektif veri paylaşımı, projenin bireysel bir faydadan toplumsal bir faydaya dönüşmesini sağlıyor.
TEKNOFEST birinciliğiyle kazandığı para ödülünü de yine projesini daha da geliştirmek için kullanacağını söyleyen Barkın Özsoy ve ona bu yolda rehberlik eden proje danışmanı kimya öğretmeni Gülseren Coşkun, bilimin ve teknolojinin insanlık yararına nasıl kullanılabileceğine dair unutulmaz bir ders verdi.
