Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), İzmir Büyükşehir Belediyesi ile ortak işletilen İZBAN için alınan hat kullanım bedellerine aralık ayından itibaren geçerli olmak üzere yüzde 24 oranında zam yaptı.
Bu artışla birlikte 136 kilometrelik hat üzerinde yapılan her bir sefer için İZBAN’ın TCDD’ye ödediği miktar 8.625 TL’den 10.699 TL’ye yükseldi.
Karar kapsamında yalnızca hat kullanım bedeli değil; gare ücretleri, manevra ücretleri, sefer iptal cezaları gibi tüm kalemlerde de yüzde 24’lük artış gerçekleştirildi.
Tonaj farkına rağmen banliyöye daha yüksek bedel uygulanıyor
TCDD’nin tarifesine göre ağır tonajlı yük trenlerinden kilometre başına 44,64 TL hat kullanım bedeli alınırken, İZBAN gibi banliyö hatları için bu ücret 78,67 TL olarak uygulanıyor.
Bu durum, tonajı ve teknik baskısı daha yüksek olan yük trenlerinin daha düşük ücretle hatta erişim sağlaması açısından tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Günlük maliyetlerde büyük artış
İZBAN’ın Selçuk–Aliağa hattında günde ortalama 240 sefer yaptığı biliniyor. TCDD’nin yeni tarifesiyle birlikte yalnızca bir günlük hat kullanım bedeli 1.019.407 TL’den 1.264.064 TL’ye çıktı.
Aynı dönemde enerji maliyetlerinde de artış yaşandı. TCDD’ye ödenen günlük enerji bedeli 1.067.268 TL’den 1.323.412 TL’ye yükseldi.
Böylece yalnızca hat kirası ve enerji giderleri dikkate alındığında İZBAN’ın TCDD’ye ödemesi gereken günlük toplam tutar 2 milyon 587 bin TL’ye yaklaştı.
Yıllık ödeme 1 milyar TL sınırında
Yeni tarifeyle birlikte İZBAN’ın yalnızca hat kirası, enerji, gare ve manevra maliyetleri ile sefer iptallerine ilişkin TCDD’ye ödeyeceği toplam yıllık bedel 1 milyar TL’ye yaklaşmış durumda.
Bu tablo, İZBAN’ın bilet gelirleri ile TCDD’ye yaptığı zorunlu ödemeler arasındaki uçurumu daha görünür hâle getiriyor. Mevcut rakamlara göre TCDD tarafından faturalandırılan kalemlerin toplamı, İZBAN’ın biniş gelirlerinin yaklaşık yüzde 90’ına denk geliyor.
İzmir’de maliyet baskısı artıyor
İZBAN’ın ortaklarından olan İzmir Büyükşehir Belediyesi, artan enerji fiyatları ve TCDD tarifelerindeki yükseliş nedeniyle son yıllarda bütçe yüküyle karşı karşıya kalmış durumda. Yeni zamlarla birlikte bu yük daha da artarken, banliyö işletmesinin finansal sürdürülebilirliği yeniden tartışma konusu hâline geldi.
Kent içi ulaşımda günde yüzbinlerce yolcu taşıyan İZBAN’ın maliyetlerinin böylesine yükselmesi, ilerleyen aylarda hem işletme bütçesine hem de şehir içi ulaşım politikalarına yansıyacak önemli bir başlık olarak değerlendiriliyor.
