Rusya hava sahası, son dönemde artan güvenlik endişeleri ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarının gölgesinde büyük bir kaosa sahne oluyor. Özellikle St. Petersburg başta olmak üzere ülkenin birçok havalimanında sivil havacılık operasyonları ciddi aksaklıklarla boğuşurken, uluslararası havayolu şirketleri de bu durumdan nasibini alıyor. Son gelişmeler, özellikle Türk Hava Yolları (THY) ile Rus makamları arasında yeni bir gerilime yol açtı. Peki, Rusya'nın uluslararası uçaklardan talep ettiği "teknik bileşen incelemesi" ne anlama geliyor ve bu durum havacılık sektörünü nasıl etkiliyor?
Uçaklarda Neden Teknik İnceleme İsteniyor?
Rus yetkililer, son zamanlarda uluslararası uçuş yapan bazı uçaklardan, teknik bileşenlerinin sökülerek detaylıca incelenmesini talep etmeye başladı. Özellikle Türk Hava Yolları (THY) gibi yabancı taşıyıcılar, bu uygulamanın ciddi güvenlik ve operasyonel riskler barındırdığını belirtiyor. Normal havacılık prosedürlerinin dışında olan bu talep, uluslararası havacılık kuralları açısından da tartışmalara neden oluyor. Uzmanlar, bu durumun Rusya'nın artan güvenlik endişeleriyle doğrudan bağlantılı olduğunu ve olası sabotaj girişimlerine karşı önlem amacı taşıyabileceğini ifade ediyor.
St. Petersburg'a iniş yapan bir THY uçağında yaşanan olay, krizin boyutlarını gözler önüne serdi. Rus görevlilerin, uçağın teknik parçalarının sökülerek incelenmesi yönündeki ısrarlı talebi, THY mürettebatı tarafından reddedildi. Uçuş ekibi, bu talebin uluslararası havacılık prosedürlerine aykırı olduğunu ve yolcu ile uçak güvenliğini riske atabileceğini belirterek, uçağı İstanbul'a geri döndürme kararı aldı. Havacılık camiası, THY mürettebatının bu kararını, uluslararası uçuş güvenliği standartlarına uygun ve takdire şayan bir adım olarak değerlendiriyor. Bu olay, benzer uygulamaların diğer yabancı havayolları tarafından da deneyimlendiğini ortaya koydu.
Sadece THY değil, Rusya'ya iniş yapan birçok yabancı havayoluna ait uçaklarda da benzer uygulamalarla karşılaşıldı. Yolcuların uçaktan inmelerine izin verilmediği, bagajlarının ve hatta kokpit ekipmanlarının "bomba yapımında kullanılabilecek parçalar" açısından detaylıca arandığı yönündeki haberler, endişeleri artırdı. Bu uygulamalar, havalimanlarında saatler süren beklemelere, yolcu hakları ihlallerine ve uluslararası havacılık kurallarının tartışmaya açılmasına yol açtı. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, yolcuların büyük bir stres altında, dar alanlarda saatlerce bekletildiği, hatta bazı kişilerin terminale dahi alınmadan yeniden uçağa bindirildiği görüldü.
Rusya genelinde, artan drone saldırısı tehdidi nedeniyle havalimanları zaman zaman yarım gün süreyle kapatılıyor. Bu durum, sivil havacılık operasyonlarını ciddi şekilde aksatıyor ve ülkedeki ulaşımı felç ediyor. Güvenlik önlemleri en üst düzeye çıkarılırken, uçuş iptalleri ve gecikmeler günlük bir rutin haline gelmiş durumda. Rusya Ulaştırma Bakanlığı ve federal hava taşımacılığı ajansının verileri, krizin boyutlarını gözler önüne seriyor: hafta sonundan itibaren 485 uçuş iptal edildi, 88 uçuş başka havalimanlarına yönlendirildi ve 1.900 uçuşta ciddi gecikmeler yaşandı.
Yaşanan bu büyük kriz, havayolu firmalarına da ağır bir fatura çıkardı. Resmi verilere göre, havayolu şirketleri toplamda 43 bin bileti iptal etmek zorunda kalırken, yaklaşık 94 bin yolcu da geçici olarak otellere yerleştirildi. Krizin sadece ikram giderlerindeki maliyeti 354 bin rubleye ulaştı. Ancak asıl maliyet, havayolu şirketlerinin kaybettiği gelirler, operasyonel aksaklıklar ve yolculara yapılan tazminatlar düşünüldüğünde çok daha büyük boyutlara ulaşabilir. Rus yetkililerden henüz krizle ilgili resmi bir açıklama gelmezken, özellikle yabancı şirketlerin uçuş planlamalarında daha temkinli davrandığı ve bazı uçuşların geçici olarak durdurulduğu öğrenildi. Uzmanlar, yaşananların sivil havacılıkta yeni bir güvenlik-diplomasi krizinin habercisi olabileceği konusunda uyarıyor.
