Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) tarafından hazırlanan 2025 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi açıklandı. Türkiye, endekste bir sıra daha gerileyerek 159. sırada yer aldı. Geçtiğimiz yıl kaydettiği kısmi yükselişi sürdüremeyen Türkiye, bu yıl yeniden düşüşe geçti ve "çok vahim" kategorisinde sabit kaldı.
Basın özgürlüğündeki gerileme sürüyor
Türkiye'nin basın özgürlüğündeki performansı dikkat çekiyor. 2002 yılında 99. sırada bulunan Türkiye, yıllar içinde düzenli olarak gerileyerek bugün 159. sıraya kadar düştü. 2023 yılında 165. sıraya kadar düşen Türkiye, 2024’te 158’e yükselmişti. Ancak bu yıl yeniden gerileyerek 159. sıraya yerleşti.
Türkiye’nin önünde kimler var?
RSF verilerine göre, Pakistan (158), Bahreyn (157), Sudan (156) ve Irak (155) gibi ülkeler bile Türkiye’nin önünde yer alıyor. Türkiye ise yalnızca Venezuela (160), Kamboçya (161), Suudi Arabistan (162) ve Filistin (163) gibi ülkeleri geride bırakabildi.
"Türkiye medyası tek sesliliğe mahkum edilemez"
RSF Türkiye temsilcisi Erol Önderoğlu ise yaptığı açıklamada Türkiye’nin endeksteki dizginlenemeyen gerilemesini endişeyle karşıladıklarını ifade etti.
Önderoğlu, “Medya sermayesinin ilan ve reklam gibi yollarla kamu eliyle ayrımcı tarzda desteklenmesi, eleştirel yayın kuruluşlarının keyfi tarzda para cezalarıyla hedef alınması, dijital çağda bağımsız medyanın gelir modellerinin desteklenmemesi gibi faktörler Türkiye medyasını da son yıllarda endişe verici bir kırılganlığa taşıdı. Yasal ve fiziki süregiden baskılardan usanan gazetecilik, uzun yıllar demokratik düzenleme ve güvenceden yoksun kaldıktan sonra, şimdi de ekonomik istikrarsızlığın getirdiği darbeyle zayıflama gösteriyor. Karşı karşıya bulunduğumuz tehlike, medyada tek seslilik” diye konuştu.
Beş kategoride değerlendirme
Endeks, beş ana başlıkta değerlendiriliyor: politik, güvenlik, ekonomik, sosyo-kültürel ve yasal göstergeler. Türkiye, özellikle politik gösterge açısından ciddi bir düşüş yaşadı. Geçtiğimiz yıl bu alanda 31,60 puan alan Türkiye, bu yıl 29,40 puana geriledi.
Ekonomik engellemeler
Gazetecilere yönelik fiziksel saldırılar kamuoyunun dikkatini çekerken, ekonomik baskılar çok daha derin bir tehdit olarak öne çıkıyor. 2025 endeksinde bu gösterge, küresel ölçekte en fazla düşüş gösteren alanlardan biri oldu. Medyaya uygulanan reklam ambargoları, ilan gelirlerinin kesilmesi gibi dolaylı müdahaleler, basının özgürce faaliyet göstermesini engelliyor.
"Çok vahim" kategorisi
Türkiye, RSF’nin yaptığı değerlendirmede bir kez daha “çok vahim” kategorisinde kaldı. Bu kategori, ülkedeki basın özgürlüğü ortamının sistematik sorunlar içerdiğini ve iyileşme ihtimalinin kısa vadede düşük olduğunu gösteriyor.
Basın özgürlüğünün en iyi olduğu ülkeler
Endeksin zirvesinde yer alan ülkeler arasında Norveç, Estonya, Hollanda, İsveç ve Finlandiya gibi Avrupa ülkeleri yer aldı. İşte ilk 20’deki ülkeler:
- Norveç
- Estonya
- Hollanda
- İsveç
- Finlandiya
- Danimarka
- İrlanda
- Portekiz
- İsviçre
- Çekya
- Almanya
- Lihtenştayn
- Lüksemburg
- Litvanya
- Letonya
- Yeni Zelanda
- İzlanda
- Belçika
- Trinidad ve Tobago
- Britanya
Bu ülkeler, medya özgürlüğü açısından en istikrarlı ve demokratik ortamları sunuyor. Türkiye’nin bu tabloya yeniden yaklaşabilmesi için ifade özgürlüğüne, medya bağımsızlığına ve gazetecilik etiğine yönelik ciddi adımlar atması gerekiyor.
