Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) verilerine göre 1-30 Haziran 2025 tarihleri arasında Türkiye genelinde 612 orman ve 951 zirai alan yangını kayıtlara geçti. Bu yangınlardan 499'u tarım alanlarında başlayarak ormanlara sıçradı. Yalnızca 27-30 Haziran arasında 147 orman yangını yaşanırken, aynı günlerde 195 tarımsal alan da alevlere teslim oldu.
Profesör Tolunay: “Yangınların yüzde 90’ı insan kaynaklı”
İÜC Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Türkiye’de yaşanan orman yangınlarının büyük çoğunluğunun insan kaynaklı olduğunu belirtti. Tolunay, “Yangınların yüzde 90’ı insan eliyle çıkıyor. Geri kalanı ise yıldırım ve diğer doğal nedenlere bağlı” dedi.
Bazı yangın gerekçeleri ise "yok artık" dedirtecek türden:
-
Keneyi yakmak isterken tutuşturulan yastığın camdan atılması,
-
Rüzgarlı havada kaynak makinesi kullanımı,
-
Çöp ya da anız yakılması,
-
Arı kovanı yakınında ateş yakılması,
-
Araç camından atılan sigara izmariti,
-
Ormanda yumurta haşlamak için ateş yakmak…
Kasıtlı yangınlar da az değil
Tolunay, bazı yangınların tarla açmak, yerleşim alanı yaratmak ya da tamamen bireysel nedenlerle kasten çıkarıldığını da ifade etti.
“2022’de babasına kızan biri Marmaris’te orman yaktı. Geçtiğimiz günlerde evini yakan bir kişi ormana da yangın sıçrattı. Hatta yıllar önce helikopter görebilmek için ormanı ateşe veren çocuklar olmuştu,” diyerek durumun vahametini ortaya koydu.
Mega yangınlar artık olağan hale geldi
İklim değişikliği nedeniyle orman yangınlarının etkisi her geçen yıl büyüyor. Prof. Tolunay’a göre 2021 yılında tek başına 140 bin hektar ormanlık alan yandı. Bu sayı, önceki 14 yılın toplamına eşit.
Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Merih Göltaş ise bu tür yangınları "mega yangınlar" olarak tanımladı. Göltaş,
“Yılda ortalama 10 bin hektar yanarken sadece 2021'de 14 yıllık zarar yaşandı. Bu yeni nesil yangınlarla mücadelede daha dikkatli ve bilinçli olmak zorundayız” dedi.
Göltaş: “Yangınların yarısı ihmalkârlıktan çıkıyor”
Dr. Öğr. Üyesi Merih Göltaş’ın paylaştığı verilere göre,
-
Yangınların %50’si ihmalkârlık,
-
%10’u kasıtlı,
-
%10’u yıldırım gibi doğal nedenler,
-
%30’u ise faili meçhul olarak sınıflandırılıyor.
Bu tablo, ormanları korumak için sadece itfaiye değil, bireysel sorumlulukların da hayati öneme sahip olduğunu gözler önüne seriyor.
Vatandaşlar ne yapmalı?
Uzmanlara göre yangınlarla mücadelede en etkili yöntem, yangının hiç çıkmamasını sağlamak. Bu kapsamda vatandaşlara düşen görevler şöyle sıralanıyor:
-
Ormanlık alanlarda ateş yakmamak,
-
Mangal, soba, ocak gibi alev çıkaran araçları orman yakınlarında kullanmamak,
-
Camdan sigara izmariti atmamak,
-
Elektrikli veya kıvılcım çıkarabilecek araç gereçleri dikkatli kullanmak,
-
Anız yakmanın ciddi cezalara yol açabileceğini unutmamak.
Caydırıcı cezalar gündemde
Dr. Göltaş, Anayasa’daki düzenlemelere dikkat çekerek,
“Orman yakmak affedilmeyen tek suç. İhmalle bile sebep olunsa hapis dahil ciddi cezalar var” dedi.
Göltaş, yangınlara karşı bilinçlendirme kampanyaları ve gönüllü eğitimlerinin de artırılması gerektiğini vurguladı.
Müdahale kapasitesi arttı ama yeterli değil
OGM'nin 2021 ve 2022 yıllarında 3 uçak ve 35 helikopterle mücadele ettiğini hatırlatan Tolunay, bugün bu rakamların ciddi oranda arttığını belirtti:
-
105 helikopter,
-
27 uçak,
-
14 insansız hava aracı (İHA) yangınlara müdahale ediyor.
Ayrıca yangın işçisi sayısı da son yıllarda artırıldı. Ancak uzmanlara göre asıl yapılması gereken, yangın öncesi önlemlere odaklanmak.
