Türkiye'de milyonlarca sürücünün ve ekonominin lokomotifi olan lojistik sektörünün yakından takip ettiği akaryakıt fiyatlarında, yeni bir zam dalgası daha kapıda. Henüz Kurban Bayramı tatilinin etkileri ve harcamaları gündemdeki yerini korurken, araç sahiplerini üzecek haber sektör kaynaklarından geldi. Küresel petrol fiyatlarında yaşanan tırmanış gerekçe gösterilerek, bu gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere motorinin litre fiyatına 1 lira 70 kuruşluk bir zam yapılması bekleniyor. Bu artış, zaten yüksek olan pompa fiyatlarını daha da yukarı taşıyarak, özellikle dizel araç sahiplerinin ve taşımacılık sektörünün maliyetlerini artıracak. Benzin fiyatlarında ise şimdilik bir değişiklik beklenmiyor olması, zammın doğrudan dizel maliyetlerindeki artıştan kaynaklandığını gösteriyor.
Pompada şok dalgası: İşte yeni fiyatlar
Bu gece yarısı pompaya yansıması beklenen 1,70 TL'lik zamla birlikte, Türkiye'nin üç büyük ilindeki motorin fiyatları kritik bir psikolojik eşiği aşacak. Özellikle Anadolu'daki pek çok ilde hali hazırda 50 TL'nin üzerinde olan motorin, bu zamla birlikte Ankara ve İzmir'de de bu barajı geçmiş olacak.
Zammın ardından oluşması beklenen yaklaşık pompa satış fiyatları ise şu şekilde:
-
İstanbul: Mevcut fiyat üzerinden yapılacak artışla birlikte, motorinin litre fiyatı 49,46 TL seviyesine yükselecek.
-
Ankara: Başkentte sürücüler, motorinin litresine yaklaşık olarak 50,31 TL ödemek zorunda kalacak.
-
İzmir: Ege'nin incisi İzmir'de ise motorin fiyatı 50,66 TL'ye ulaşarak, 50 TL sınırını en belirgin şekilde aşan büyükşehirlerden biri olacak.
Benzin fiyatlarında ise bir değişiklik beklenmiyor. Mevcut durumda benzinin litre fiyatı İstanbul'da 49,39 TL, Ankara'da 49,06 TL ve İzmir'de 49,40 TL seviyesinde bulunuyor. Bu zamla birlikte, İstanbul'da motorin fiyatı, benzin fiyatını geçmiş olacak.
Faturayı yine brent petrol ve kur kesti
Peki, akaryakıt fiyatlarını yeniden yukarı yönlü bir harekete iten ne oldu? Bu zammın arkasındaki temel neden, uluslararası piyasalardaki gelişmelerde yatıyor. Akaryakıt fiyatlandırmasını doğrudan etkileyen iki ana faktör var: Brent petrolün varil fiyatı ve dolar/TL kuru. Son dönemde, küresel jeopolitik riskler, arz-talep dengesindeki değişiklikler ve büyük ekonomilerdeki gelişmeler nedeniyle Brent petrolün varil fiyatında bir tırmanış gözleniyor.
Uluslararası piyasalarda ham petrol dolar cinsinden fiyatlandığı için, Türkiye gibi petrol ithal eden ülkelerde, bu artış doğrudan pompa fiyatlarına yansıyor. Üstelik, Dolar/TL kurunun yüksek seviyelerini koruması da, maliyeti TL cinsinden daha da artıran bir diğer önemli faktör. Rafineri çıkış fiyatına, petrolün uluslararası piyasalardaki fiyatı ve dolar kurundaki değişimler ekleniyor. Bunun üzerine, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) belirlediği dağıtım ve bayi marjları ile Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) gibi vergiler de eklenince, vatandaşın pompada ödediği nihai fiyat ortaya çıkıyor. Son zam, doğrudan uluslararası ürün fiyatlarındaki artıştan kaynaklanıyor.
İğneden ipliğe yeni zam dalgası kapıda
Motorine gelen bu zammın etkisi, sadece özel araç sahiplerinin cebini yakmakla kalmayacak. Türkiye'de ekonominin çarklarını döndüren ve "ticari hayatın kanı" olarak kabul edilen motorin, iğneden ipliğe her ürünün maliyetini doğrudan etkileme potansiyeli taşıyor. Bu zammın yaratacağı domino etkisi, önümüzdeki günlerde ve haftalarda kendini farklı alanlarda hissettirecek.
Lojistik ve Nakliye: Tarlalardan sofralarımıza gelen gıdadan, fabrikalardan mağazalara taşınan giyim eşyasına, e-ticaret sitelerinden kapımıza gelen kargolara kadar, Türkiye'deki mal taşımacılığının neredeyse tamamı, motorinle çalışan kamyonlar, tırlar ve kamyonetlerle yapılıyor. Nakliye firmaları, artan bu akaryakıt maliyetini, kaçınılmaz olarak taşıdıkları ürünlerin fiyatlarına yansıtacak. Bu da, market rafındaki peynirden, giyim mağazasındaki tişörte kadar her şeyin fiyatının bir kez daha artması anlamına geliyor ve enflasyon üzerindeki baskıyı canlı tutuyor.
Tarım ve Gıda: Türkiye'deki çiftçilerin en önemli üretim girdilerinden biri de, traktörlerde kullandıkları motorindir. Tarlayı sürmekten ekim yapmaya, hasattan ürünün pazara ulaştırılmasına kadar her aşamada motorin kullanan çiftçi, artan bu maliyet karşısında zor durumda kalacak. Bu durum, hem gıda üretim maliyetlerini artıracak hem de tarımsal üretimin sürdürülebilirliğini tehdit edecek.
Toplu Taşıma: Şehir içi ve şehirler arası otobüslerin büyük bir çoğunluğu da dizel yakıtla çalışıyor. Artan motorin fiyatları, toplu taşıma hizmeti veren belediyelerin ve özel firmaların maliyetlerini de artıracak. Bu da, yakın gelecekte otobüs bileti fiyatlarına yeni bir zam olarak yansıma potansiyeli taşıyor.
