Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), uzun bir aradan sonra döviz piyasasına doğrudan müdahale ettiğini, yasal düzenlemeler gereği üç ay gecikmeli olarak ilan etti. Mart ayında yaşanan ve piyasalarda büyük türbülansa neden olan siyasi gelişmelerin ardından döviz kurundaki ateşi söndürmek için devreye giren Merkez Bankası'nın, iki ayrı günde toplam 1 milyar 134 milyon dolarlık satış yaptığı belirtildi. Bu, TCMB'nin Aralık 2021'den bu yana gerçekleştirdiği ilk doğrudan döviz satış müdahalesi olarak kayıtlara geçti.
Piyasaları sarsan 19 mart operasyonu ve ateşin yükselişi
Mart ayındaki müdahalelerin fitilini, 19 Mart'ta İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) yönelik düzenlenen operasyon ateşledi. Siyasi gerilimin bir anda tırmanmasıyla birlikte finansal piyasalarda panik havası hakim oldu. O gün dolar/TL kuru 41 lira seviyesini aşarak tarihi bir rekor kırarken, Borsa İstanbul'da ise düşüşleri önlemek için iki kez devre kesici uygulaması devreye girdi. Piyasada yaşanan bu sert dalgalanma sırasında, pek çok uzmanın o dönemde dile getirdiği "piyasaya müdahale ediliyor" söylentileri de TCMB'nin bugünkü resmi açıklamasıyla doğrulanmış oldu.
Rakamlarla müdahalenin anatomisi: iki günde 1.1 milyar dolar
Resmi olarak açıklanan verilere göre, mart ayındaki müdahaleler iki kritik tarihte yoğunlaştı. Banka, piyasadaki aşırı oynaklığı ve sağlıksız fiyat oluşumlarını engellemek amacıyla şu işlemleri yaptı:
-
24 Mart 2025: Piyasaya 295 milyon dolarlık ilk satış müdahalesi yapıldı.
-
28 Mart 2025: İlk müdahalenin ardından tansiyonun düşmemesi üzerine 839 milyon dolarlık daha güçlü ikinci bir satış gerçekleştirildi.
Bu iki müdahalenin toplamı, 1 milyar 134 milyon dolara ulaştı. Bu rakam, Merkez Bankası'nın döviz kurundaki ani şoklara karşı elindeki rezervleri kullanmaktan çekinmediğini gösteriyor.
4 yıllık sessizlik bozuldu: merkez'in müdahale politikası
TCMB, uyguladığı dalgalı kur rejimi çerçevesinde normal şartlarda kurların piyasada serbestçe belirlenmesine izin veriyor. Ancak, "aşırı oynaklık" olarak tanımladığı durumlarda piyasaya doğrudan alım veya satım yönünde müdahale etme hakkını saklı tutuyor. Mart ayında yapılan bu satış, yaklaşık 4 yıllık bir aradan sonra bir ilk olma özelliği taşıyor. Merkez Bankası en son 17 Aralık 2021'de yine döviz kurundaki yükselişe karşı satım yönlü bir müdahalede bulunmuştu. Alım yönlü son müdahale ise çok daha eskiye, 15 Şubat 2006 tarihine dayanıyor. Bu durum, son yıllarda müdahalelerin neredeyse tamamen TL'nin değer kaybını yavaşlatma odaklı olduğunu ortaya koyuyor.
