Kurban Bayramı’nda kurban kesimi için belirlenen vakitler, hem dini kaynaklarda hem de Diyanet’in açıklamalarında açıkça belirtilmiştir. Kurban kesimi, bayramın ilk günü sabah namazından sonra başlar ve mezheplere göre değişen sürelerde devam eder. En çok merak edilen konulardan biri ise, bayramın üçüncü ve dördüncü günlerinde kurban kesiminin caiz olup olmadığıdır.
Hanefi mezhebine göre kurban kesim vakti
Türkiye’de çoğunluğun bağlı olduğu Hanefi mezhebine göre, kurban kesimi, bayram namazı kılındıktan hemen sonra başlar. Şehirlerde ve kasabalarda, bayram namazı kılınmadan önce kurban kesmek geçerli değildir. Bayram namazı kılınmayan köy ve mezralarda ise, sabah namazı vakti girdikten sonra kurban kesilebilir.
Hanefi mezhebine göre kurban kesme süresi, bayramın birinci günü namazdan sonra başlar ve üçüncü günü güneş batıncaya kadar devam eder. Yani, birinci, ikinci ve üçüncü gün kurban kesmek caizdir. Ancak, üçüncü günün akşam ezanından sonra kurban kesilmesi caiz değildir. Gündüz saatlerinde kesmek ise daha faziletli kabul edilir.
Şafii mezhebine göre kurban kesim vakti
Şafii mezhebinde ise kurban kesim süresi Hanefi’ye göre bir gün daha uzundur. Şafii’ye göre kurban, bayramın birinci günü bayram namazından sonra başlar ve dördüncü gün güneş batana kadar devam eder. Yani, Şafii mezhebine göre birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü gün kurban kesmek mümkündür.
Bu nedenle, Hanefi mezhebine mensup bir kişi, zaruri bir durum nedeniyle üçüncü gün kurbanını kesememişse, Şafii mezhebine niyet ederek dördüncü gün de kurbanını kesebilir. Ancak bu uygulama, sadece zorunluluk ve ihtiyaç halinde tercih edilmelidir.
Bayram namazının önemi ve kesim başlangıcı
Kurban kesiminin başlangıcı, bayram namazı ile yakından ilişkilidir. Şehir ve kasabalarda, bayram namazı kılınmadan kurban kesmek geçerli sayılmaz. Bu nedenle, kurban keseceklerin mutlaka bayram namazının ardından kesim işlemini başlatması gerekir.
Köy ve mezra gibi bayram namazı kılınmayan yerlerde ise, sabah namazı vakti girdikten sonra kurban kesilebilir. Bu uygulama, özellikle küçük yerleşim yerlerinde yaşayanlar için büyük kolaylık sağlar.
Gece kurban kesilir mi?
Kurban kesiminin gündüz yapılması, hem Hanefi hem de Şafii mezheplerinde daha makbul kabul edilir. Ancak, Hanefi mezhebinde gece kurban kesmek mekruh (hoş karşılanmayan) olarak değerlendirilir. Zorunlu hallerde, örneğin gündüz kesim imkânı yoksa veya yoğunluktan dolayı sıra gelmemişse, gece de kurban kesilebilir ve bu durumda kurban geçerli olur.
Şafii mezhebinde ise gece kurban kesilmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Yine de, İslam alimleri ve Diyanet, kurban kesiminin gündüz saatlerinde, özellikle bayramın ilk gününde yapılmasını tavsiye etmektedir.
Kurban kesiminde dikkat edilmesi gerekenler
Kurban kesimi sırasında hem dini kurallara hem de hayvan haklarına büyük özen gösterilmelidir. Kesim işlemi, hayvana acı çektirmeyecek şekilde, hijyenik şartlarda ve ehliyetli kişiler tarafından yapılmalıdır. Ayrıca, kurbanın eti ve derisi, ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı ve israf edilmemelidir.
Kurban kesiminde niyet etmek, besmele çekmek ve kurbanın Allah rızası için kesildiğini belirtmek de ibadetin şartlarındandır. Kurban etinin üçe bölünüp bir kısmının ihtiyaç sahiplerine, bir kısmının akraba ve komşulara, kalanının ise aileye ayrılması, toplumsal dayanışmanın güçlenmesine katkı sağlar.
Mezhepler arası farklılıklar ve uygulamadaki yeri
Türkiye’de çoğunlukla Hanefi mezhebi uygulanmakla birlikte, bazı bölgelerde Şafii mezhebi de yaygındır. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yaşayan vatandaşlar, Şafii mezhebinin hükümlerine göre hareket edebiliyor. Bu nedenle, kurban kesim süresi konusunda mezhepler arası farklılıklar pratikte de önem taşıyor.
Hanefi mezhebine göre hareket edenler, üçüncü günün akşam ezanına kadar kurban kesim işlemini tamamlamalıdır. Ancak, yetişemeyenler ve geçerli bir mazereti olanlar, Şafii mezhebine uyarak dördüncü gün de kurban kesebilirler. Bu konuda dini otoriteler, zaruret ve ihtiyaç halinde mezhep taklidinin caiz olduğunu belirtiyor.
Diyanet’in açıklamaları ve vatandaşlara öneriler
Diyanet İşleri Başkanlığı, her yıl Kurban Bayramı öncesinde yaptığı açıklamalarda, kurban kesim vakitleriyle ilgili detaylı bilgi veriyor. Diyanet’e göre, kurban kesimi bayram namazı sonrası başlar ve Hanefi mezhebine göre üçüncü gün akşamına kadar, Şafii mezhebine göre ise dördüncü gün akşamına kadar devam eder.
