İslam aleminin en önemli ibadetlerinden biri olan Kurban Bayramı'na bir haftadan az bir süre kala, kurbanlık pazarlarında hareketlilik artmaya başladı. Vatandaşlar, hem dini sorumluluklarını yerine getirmek hem de aileleriyle birlikte bayramın manevi atmosferini yaşamak için kurbanlıklarını seçme telaşına girdi. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından açıklanan takvime göre, 2025 yılı Kurban Bayramı, 6 Haziran Cuma günü başlayacak ve 9 Haziran Pazartesi günü sona erecek. Bu kısa süre zarfında, kurbanlık alırken dikkat edilmesi gereken birçok önemli husus bulunuyor. Hayvanın dini şartlara uygunluğu, sağlık durumu, yaşı, fiziki özellikleri ve alım-satım sürecindeki İslami hassasiyetler, bilinçli bir kurbanlık seçimi için hayati önem taşıyor.

Kurban alırken nelere dikkat edilmeli? Sağlıklı ve uygun kurban seçmenin püf noktaları

Kurbanlık hayvan seçimi, hem dini vecibelerin doğru bir şekilde yerine getirilmesi hem de sağlıklı et tüketimi açısından büyük bir titizlik gerektirir. İşte kurban alırken göz önünde bulundurmanız gereken önemli noktalar:

  • Niyet Esastır: Kurban ibadetinin temelini niyet oluşturur. Hayvanı kurban niyetiyle almak ve keserken bu niyeti kalpte taşımak önemlidir. Vekalet yoluyla kurban kestirilecekse, vekalet veren kişinin niyetini vekalet alana açıkça belirtmesi gerekir.

  • Canlı Hayvan Tartılarak Satılamaz: Kurbanlık hayvanın canlı ağırlığı üzerinden tartılarak fiyatlandırılması ve satılması dinen uygun değildir. Alım-satım işlemi, hayvanın bütünü için pazarlık usulüyle yapılmalıdır.

  • Ortaklıkta Hisse Dağılımı: Özellikle büyükbaş hayvanlarda ortaklıkla kurban kesilecekse, her bir ortağın hissesinin eşit olması ve yedide birden az olmaması gerekir. Ayrıca, tüm ortakların niyetinin kurban olması şarttır.

  • Hisselerin Belirlenmesi: Ortaklıkla alınan kurbanın etleri, kesimden sonra eşit şekilde paylaştırılmalıdır. Ancak, kesimden önce "şu kısım senin, bu kısım benim" şeklinde bir paylaşım yapmak da caizdir.

  • Ödeme Şekli: Kurbanlık hayvan, peşin parayla alınabileceği gibi, kredi kartıyla veya veresiye (borçlanarak) de alınabilir. Ancak, faizli bir borçla veya krediyle kurban alınması dinen uygun görülmemektedir. Borcu olan bir fakirin ise öncelikle borcunu ödemesi tavsiye edilir; bu durumda kurban kesmesi farz olmaz.

  • Hayvanların Karışması Durumu: Eğer iki kişinin aldığı kurbanlık hayvanlar birbirine karışırsa ve her sahip kendi hayvanını tanıyabiliyorsa, o hayvanın kesimi geçerli olur. Tanınamıyorsa, kurayla belirleme yoluna gidilebilir.

  • Kurbanlığın Zarar Görmesi: Eğer bir kurbanlık hayvan, başka bir kurbanlık hayvanı öldürür veya ona zarar verirse, zarar veren hayvanın sahibi diğerine bir ödeme yapmakla yükümlü olmaz. Ancak, bu tür bir zarar, kurban ibadetinin ruhuna zarar verebilir.

  • Niyet Değişikliği: Kurban niyetiyle alınan bir hayvanın niyeti, daha sonra adak veya akika olarak değiştirilerek kesilebilir.

  • İzinsiz Kesim: Başkasına ait bir hayvanın, sahibinin izni olmadan kurban olarak kesilmesi ve sahibinin bu duruma rıza göstermemesi halinde, kesilen kurban geçersiz olur.

  • Emanet Hayvanlar: Emanet olarak bırakılan hayvanlar, sahibinin açık izni olmadıkça kurban olarak kesilemez.

  • Gösterişten Uzak Durulmalı: Kurban ibadeti, sadece Allah rızası gözetilerek yapılmalıdır. Kurban alırken veya keserken gösterişten, riyadan ve israftan kesinlikle uzak durulmalıdır.

  • Evde Beslenen Hayvan: Kurbanlık hayvanın illa parayla satın alınması gerekmez. Kişinin kendi evinde veya çiftliğinde yetiştirdiği ve kurbanlık şartlarını taşıyan bir hayvan da kurban olarak kesilebilir.

  • Gasp Edilen Hayvan: Gasp edilen veya hırsızlık yoluyla elde edilen bir hayvan, bedeli sonradan ödense bile kurban olarak kesilemez. Bu şekilde kesilirse, hayvanın etinden faydalanılabilir ancak kurban ibadeti yerine gelmiş olmaz ve bu günah için ayrıca tövbe edilmesi gerekir.

  • Kurbanlığın Doğurması: Eğer satın alınan kurbanlık dişi bir hayvan, kesilmeden önce doğurursa, fakir olan kişi doğan yavruyu da kurban eder veya sadaka olarak verir. Zengin olan kişi için ise bu yavruyu kesme zorunluluğu yoktur, dilerse besleyebilir veya satabilir.

  • Büyükbaş Hayvanlarda Farklı Niyetlerle Ortaklık: Büyükbaş bir hayvana (sığır, manda gibi) yedi kişiye kadar ortak olunabilir. Bu ortaklar, sadece kurban niyetiyle değil, adak, akika, nafile gibi farklı niyetlerle de ortaklığa dahil olabilirler. Önemli olan, her bir ortağın niyetinin ibadet olmasıdır.

Hangi hayvanlar kurban edilir? Yaş ve sağlık şartları nelerdir?

Kurban ibadeti için belirli hayvan türleri ve bu hayvanların taşıması gereken bazı özellikler bulunmaktadır. Dinen kurban edilebilecek hayvanlar şunlardır:

  • Koyun

  • Keçi

  • Sığır (İnek, Boğa, Dana, Düve)

  • Manda

  • Deve

Bu hayvanların kurban olarak kesilebilmesi için bazı yaş ve sağlık şartlarını da taşıması gerekir:

  • Cinsiyet: Kurbanlık hayvanın dişi ya da erkek olması fark etmez. Ancak, halk arasında erkek hayvanın etinin daha lezzetli olduğu yönünde bir inanış bulunsa da, dinen bir ayrım yoktur. Koyunun yününün kırkılmış olması, kurban olmasına engel teşkil etmez.

  • Yaş Sınırları:

  • Sağlık Durumu ve Fiziki Özellikler: Kurbanlık hayvanın sağlıklı, azaları tam ve besili olması gerekir. Aşağıdaki kusurları taşıyan hayvanlar kurban olarak kesilemez:

    • İki gözü veya bir gözü kör olan.

    • Kesileceği yere yürüyerek gidemeyecek kadar topal olan.

    • Kulağının veya kuyruğunun çoğu (üçte birinden fazlası) kesik veya kopuk olan.

    • Dişlerinin çoğu dökülmüş olan.

    • Boynuzlarından biri veya ikisi kökünden kırık olan.

    • Aşırı derecede zayıf ve bitkin olan.

    • Doğuştan kulakları veya kuyruğu olmayan.

    • Memesinin ucu kesik olan.

    • Hastalık belirtileri gösteren (ateşli, ishal, sürekli öksüren vb.).

    • Hamile veya yeni doğum yapmış olan (yavrusuna zarar verecekse).

  • Yabani Hayvanlar: Vahşi öküz, yaban keçisi, yaban devesi gibi yabani hayvanlar evcilleştirilmiş olsalar bile kurban olarak kesilemezler.

Kurbanlık seçerken, hayvanın genel görünümüne, hareketlerine, tüylerinin parlaklığına, gözlerinin canlılığına ve burun akıntısı olup olmadığına dikkat etmek, sağlık durumu hakkında fikir verebilir. Mümkünse, veteriner kontrolünden geçmiş ve küpesi olan hayvanların tercih edilmesi daha güvenli olacaktır. Bu önemli hususlara dikkat ederek, hem dini vecibelerinizi gönül rahatlığıyla yerine getirebilir hem de sağlıklı ve bereketli bir Kurban Bayramı geçirebilirsiniz.

Kaynak: HABER MERKEZİ