HABER/ Sinan KESKİN
Günseli Baki'nin, “Arka Bahçe ve Deniz Feneri” adını verdiği fotoğraf serisi çalışması, toplumsal cinsiyet rolleri üzerinden doğası gereği kadınların yapamaz denilen bir çok işe de gönderme yapıyor
Bergama’nın ve Türkiye'nin sahip olduğu önemli bir kültürel miras olan parşomen yapımını Anadolu’nun son karatabağı 87 yaşındaki İsmail Araç'ın çıraklığını yaparak öğrenen Nesrin Ermiş ve Demet Sağlam Tokbay'ın, arka bahçede geçen zamanları fotoğraf karelerine yansıdı. "Arka Bahçe ve Deniz Feneri"nin, antik dönemdeki yöntemlerle Bergama’da parşömen üretimini devam ettirme konusunda ısrarcı iki genç kadının hikayesini, toplumsal ve kültürel olarak inşa edilen kadın kimliğine yüklenen “doğası gereği” ve “özel alan” kavramları ekseninde anlattığını ifade eden Günseli Baki, “Kamusal alanın erkeğe, özel alanın kadına ait olarak görüldüğü toplumsal düzenin aksine, bu çalışmada özel alan evin yerini arka bahçe alıyor. Arka bahçe aynı zamanda kadınlar hassastır, yapamaz denilen bir zanaati devam ettirdikleri ve üretmekten huzur duydukları kendine ait bir oda olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
Kadınların maruz kaldığı her türlü negatif ayrımcılığın yanında, toplumsal olarak inşa edilen kadın kimliğinin duygusal, hassas, kırılgan hatta irrasyonel olarak görülmesinin yarattığı sorunların, Demet ve Nesrin’in çıktıkları bu yolculukta peşlerini bırakmadığını dile getiren Baki, “Ama kendilerine olan inançlarını hiç yitirmediler. Ustaları İsmail Araç’ı, onun yanında çırak olarak çalışmak için ikna etmeleri iki buçuk yıl sürdü. İsmail Usta, derilerin pis kokması, fiziksel güç gerektirmesi nedeniyle kadınların bu işi yapabileceklerine önceleri hiç inanmadı. Demet ve Nesrin’i test etmek için en pis, en kanlı derileri eldivensiz olarak kullanmalarını istedi. Dereden kovalarca kum taşıttı. Dört yıllık bir çıraklık döneminden sonra kalfalığa, 2017 yılında düzenlenen “Peştamal Kuşatma Töreni” ile de Türkiye’deki bilinen ilk kadın parşömen ustaları olmayı başardılar” diye konuştu. Kitap projesi olarak tasarlanan serinin el yapımı kitabı ise, Demet ve Nesrin için kadın dayanışmasının simgesi olarak sınırlı sayıda üretildi.
