Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı son rapora göre, kırmızı et üretimi 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 11,7 oranında azalarak 2 milyon 105 bin 895 ton olarak kayıtlara geçti. Bu rakam, 2022 yılındaki 2 milyon 191 bin 625 tonluk üretimin de gerisine düşerek sektörde son yılların en sert daralmasına işaret etti.
Sığır eti üretiminde çarpıcı azalma
Kırmızı et üretiminin lokomotifi olan sığır eti, 2023’e göre yüzde 11,2’lik bir düşüşle 1 milyon 483 bin 42 tona geriledi. Koyun eti üretimi yüzde 10,5 azalarak 509 bin 539 tona, keçi eti üretimi yüzde 22,8 gibi yüksek bir oranla 99 bin 532 tona düştü. Manda eti üretimi ise yüzde 10,4’lük bir azalmayla 13 bin 781 ton olarak kaydedildi.
Son 10 yılın üretim trendi: Dalgalı büyüme, ani düşüş
2015 yılında 1 milyon 187 bin ton seviyesinde olan toplam kırmızı et üretimi, yıllar içinde istikrarlı bir artış göstererek 2023’te 2 milyon 384 bin tona kadar yükseldi. Ancak 2024’te yaşanan yüzde 11,7’lik sert düşüş, hem üreticiler hem de tüketiciler açısından dikkat çekici bir kırılma yarattı. 2024 üretimi, 2022 yılında kaydedilen 2 milyon 191 bin tonun da altına inmiş oldu.
| Yıl | Kırmızı Et Üretimi (ton) |
|---|---|
| 2015 | 1.187.018 |
| 2016 | 1.303.648 |
| 2017 | 1.440.327 |
| 2018 | 1.661.767 |
| 2019 | 1.740.616 |
| 2020 | 1.785.952 |
| 2021 | 1.952.038 |
| 2022 | 2.191.625 |
| 2023 | 2.384.047 |
| 2024 | 2.105.895 |
Hayvan türlerine göre üretim dağılımı
2024’te kırmızı et üretiminin yüzde 70,4’ünü sığır eti, yüzde 24,2’sini koyun eti, yüzde 4,7’sini keçi eti ve yüzde 0,7’sini manda eti oluşturdu. Bir önceki yıla kıyasla keçi eti üretiminde yüzde 22,8’lik sert bir düşüş yaşanırken, koyun ve manda eti üretiminde de çift haneli azalmalar gözlendi.
| Hayvan Türü | 2023 Üretimi (ton) | 2024 Üretimi (ton) | Değişim Oranı (%) |
|---|---|---|---|
| Sığır | 1.673.480 | 1.483.042 | -11,4 |
| Koyun | 569.000 | 509.539 | -10,5 |
| Keçi | 128.800 | 99.532 | -22,7 |
| Manda | 15.300 | 13.781 | -9,9 |
Üretim tahminlerinde kullanılan yöntemler
TÜİK, kırmızı et üretim tahminlerini Kasaplık Güç Oranı (KGO) yöntemiyle hesaplıyor. Bu yöntemde, yıl içinde kesilen hayvan sayısı, yıl başındaki toplam hayvan varlığına oranlanıyor. Hesaplamalarda, Tarımsal İşletmelerde Hayvansal Üretim Araştırması ve mezbahalardan alınan karkas ağırlık verileri esas alınıyor. Ayrıca ithalattan kesilen hayvanlar da toplam üretime dahil ediliyor.
Sektördeki daralmanın nedenleri
Uzmanlara göre, 2024’teki üretim düşüşünün arkasında birkaç temel neden var. Yem maliyetlerindeki artış, kuraklık ve girdi fiyatlarındaki yükseliş, üreticinin hayvan varlığını azaltmasına yol açtı. Ayrıca, hayvancılık politikalarında yaşanan belirsizlikler ve ithalatın sınırlı kalması da üretimi olumsuz etkiledi. Özellikle keçi ve koyun eti üretimindeki düşüş, küçükbaş hayvancılık yapan çiftçilerin yaşadığı ekonomik baskıyı gözler önüne seriyor.
Tüketici ve üreticiye etkiler
Kırmızı et üretimindeki bu sert azalma, et fiyatlarının yükselmesine ve tüketicinin alım gücünün düşmesine yol açıyor. Sektörde arz-talep dengesinin bozulması, hem kasap hem de market raflarında fiyatlara yansıyor. Uzmanlar, sürdürülebilir hayvancılık politikalarının ve üreticiye yönelik desteklerin artırılması gerektiğini vurguluyor.
Gelecek beklentileri ve sektörün yolu
Sektör temsilcileri, 2024’te yaşanan daralmanın geçici olmasını ve önümüzdeki yıllarda toparlanma sürecine girilmesini umut ediyor. Ancak, kalıcı bir iyileşme için hayvancılığa yönelik teşviklerin artırılması, yem ve girdi maliyetlerinin düşürülmesi ve üreticinin desteklenmesi gerektiği belirtiliyor. Aksi halde, kırmızı et üretiminde dalgalanma ve fiyat baskısı önümüzdeki yıllarda da gündemde kalabilir.
Sonuç: Et üretiminde kırmızı alarm
2024 yılı, Türkiye kırmızı et sektöründe son on yılın en sert üretim düşüşünün yaşandığı bir döneme işaret ediyor. Hem üretici hem de tüketici cephesinde ciddi etkiler yaratan bu tablo, tarım ve hayvancılık politikalarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini gösteriyor. Kırmızı et üretimindeki bu gerileme, gıda güvenliği ve fiyat istikrarı açısından da kritik bir uyarı niteliği taşıyor.
