Haber / Didar DEMİRCİ
İzmir’de yerlisinden yabancısına kadar herkesin başına gelmiş olaylardan biri de Kemeraltı’nda kaybolmaktır. Çeşitli dükkanların olduğu dar sokaklardan tarihi meydanlara çıkan Kemeraltı için İzmir Büyükşehir Belediyesi Turizm Şube Müdürlüğü kolları sıvadı. İzmir Antik Liman Kenti temasıyla UNESCO geçici listesinde yer alan Kemeraltı’nın bilinirliğini artırmayı hedefleyen İzmir Büyükşehir Belediyesi Turizm Şube Müdürlüğü'nün katkılarıyla Kemeraltı için 7 rota belirlendi. Belirlenen rotalar ilk olarak İzmir’deki dernek ve odalarla deneniyor. Deneyimler sonucu belirlenen rotalar broşürlerde yer alarak yerli ve yabancı turistlerin ellerinde rehber olacak.
TİCARETİN KALBİ
İzmir Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu Üyeleri de ‘Kentimiz İzmir Etkinliği’ne dahil olarak 7 rotadan birini deneyimledi. Rehber Ekin Özgün’ün tarihe ışık tutan anlatımıyla yağmurlu bir günün sabahında Saat Kulesi’nin bulunduğu Atatürk Meydanı’ndan başlayan rota, İzmir Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu Üyeleri'ni Kemeraltı’nda geçmişe götürdü. İzmir Tarihi Liman Yolu ya da Antik Liman Yolu olarak adlandırılan rota; Kemeraltı Cami, Ali Paşa Meydanı, Başdurak Cami, Abacıoğlu ve Piyaleoğlu Hanları, Havra Sokağı, Bet-İlel Sinagogu, Şadırvanaltı Cami ve Kızlarağası Hanı ziyaretleri ile sona erdi.
GEÇMİŞE GİTTİK
Geçmişten bugüne kentte ticaretin kalbi olan Kemeraltı; birbirinden farklı kültürlerin ve inançların izleri, tarihi lezzetleri ve misafirperverliğiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi Turizm Şube Müdürlüğü'nün belirlediği 7 tematik rotada yeniden hayat buluyor.
Tematik Rotalar
- Tarihi Liman Yolu (Dünyaya açılan kapı)
- İzmir Yahudi Mirası
- Tarihi Kentin Kutsal Mirasları
- Kemeraltı'nın Renkli Kareleri
- Tadımlık Kemeraltı
- Ticaretin Ayak İzleri
- Kemeraltı Öyküleri
TARİHİ LİMAN YOLU ROTASI
İzmir Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu Üyeleri’nin deneyimlediği ‘Tarihi Liman Yolu Rotası’ hakkında bilgi vermek gerekirse; İzmirliler'in buluşma noktası olan Saat Kulesi’nden başlayarak İzmir’deki hanların en büyüğü olan Kızlarağası Hanı’nda tamamladık. Tarihi Liman Yolu Rotasında uğradığımız belli başlı yerler ise şu şekilde;
1- Saat Kulesi
İzmir Saat Kulesi, İzmir'de Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in tahta çıkışının 25. yıldönümünü kutlamak için 1901'de inşa edilmiş tarihi saat kulesidir. Konak Meydanı'ndaki İzmir Hükumet Konağı, Kemeraltı Çarşısı girişi, Konak Yalı Cami ve İzmir Büyükşehir Belediyesi binası arasındaki alanda yer alır. 25 metre yüksekliğinde ve dört katlı olan kule, Sultan II. Abdülhamid'in iradesi gereği Osmanlı vilayetlerinde aynı dönemde meydana getirilmiş birçok saat kulesinden birisidir. Ancak özgün mimarisi ve yapımında izlenen yöntem nedeniyle diğer saat kuleleri arasında özel bir yer edinmiştir. Osmanlı saat kuleleri içinde en estetik görünüşlü ve en zarifi olarak kabul edilir.
2- Kemeraltı Cami
Kemeraltı Cami, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan, adını içinde bulunduğu Kemeraltı Çarşısı'ndan alan, çarşının ana güzergahlarından olan Anafartalar Caddesi üzerindeki camidir. Yusuf Çavuşzade Ahmet Ağa Camii ve Mûsâ Bâlî Cami olarak da bilinir.
3- Ali Paşa Meydanı
Ali Paşa Şadırvanı, diğer adıyla Hacı Salih Paşa Şadırvanı, 1828'de Şam Valisi Hacı Salih Paşa tarafından yaptırıldı. Şadırvan, 1894'te II. Abdülhamid döneminde onarıldı ve 2002-2003 yılları arasında yenilendi. 2012'de şadırvanın kurşun kaplaması ve muslukları çalındı. Nisan-Haziran 2021 tarihlerinde şadırvanda restorasyon çalışması gerçekleştirildi. Üzeri kubbeyle örtülü olan Ali Paşa Şadırvanı, sekizgen bir plana sahiptir. Kubbeyi sekiz adet mermer sütun taşır. Sütunların arasında kesme taştan yapılmış kemerler bulunur. Şadırvanın ortasında sekizgen bir su haznesi vardır.
4- Başdurak Cami
Başdurak Camii, Hacı Hüseyin Ağa tarafından 1652 yılında yaptırılmıştır. Evliya Çelebi'nin aktardığına göre Hacı Hüseyin Ağa zahire (tahıl) tüccarıydı. Daha önceki yıllarda caminin adının banisinin adıyla yani Hacı Hüseyin Camii olarak ifade edildiği belirtilmektedir. Yapıldığı bölgeye eskiden Başoturak dendiği için caminin adının Başoturak Camii olarak anılageldiği aktarılmaktadır. Günümüzde adı yaygın olarak Başdurak Camii olarak ifade edilmektedir.
5- Havra Sokağı
Havra Sokağı, 1492-1494 tarihleri arasında İspanya ve Portekiz’den sürülen Yahudiler'den bir kısmının gelip yerleştiği sokağın adıdır. Sokağın çevresinde çok sayıda sinagog vardır. Meyve, sebze, balık, turşu, baharat gibi ürünlerin sıra sıra dükkanlarda satışının yapıldığı sokak geçmişten günümüze bozulmadan kalmıştır.
6- Bet-İlel Sinagogu
Bet Hillel Sinagogu, Palaçi ailesinin evinde kurulmuştur. Haham Hayim Palaçi (1788-1869) ve oğlu Haham Avraham Palaçi (1809-1899), 19. yüzyıl İzmir Yahudi Cemaati'nin en önemli din bilginleridir. İkisi de devrin en büyükleri olarak anılırlar ve ünleri İzmir ve Türkiye sınırlarını aşmış, Avrupa ve Orta Doğu’nun Yahudi din bilginlerinin danışmak için İzmir’e gelmelerine neden olmuştur. Haham Hayim Palaçi hayatı boyunca toplam 72 kitap yazmış olup, bunların 26 tanesi yayınlanmıştır ve 1861 yılında Sultan Abdülmecit tarafından “Adaletten Sorumlu Din Adamı” nişanı ile ödüllendirilmiştir. 1788'de İzmir’de doğmuş, Musevi Okulu’nda okuduktan sonra 25 yaşında din bilgini olmuş, 40 yaşında da dini yargıç ünvanını almış ve 1865'de 77 yaşında iken Hahambaşı olarak hamamlık yapmış olan Hayim Palaçi’nin Bet-Hillel Sinagogu'nda yazdığı eserler, halen dünyada dini eğitim veren okullarda ders kitabı olarak da okutulmaktadır. Bet Hillel Sinagogu, Haham Hayim Palaçi’nin mezarı ve bulunduğu Gürçeşme mezarlığındaki arınma havuzu (MİKVE ) ile birlikte, Hayim Palaçi’nin öğrencilerinin Pırlanta Üçgeni olarak adlandırdıkları ve mutlaka ziyaret edilmesi gereken kutsal mekânlar olduğu inancındadırlar. Sinagog Kemeraltı, Havra sokağı civarındadır.
7- Şadırvanaltı Cami
Kemeraltı'nda bulunan ve adını altındaki şadırvandan alan Şadırvanaltı Camii, 1636'da Bıyıklıoğlu Mahmut tarafından yaptırıldı. Birkaç kez yangın geçirdikten sonra 1815'te ve 1883'te onarıldı. 1834'te camiye kütüphane ve muvakkithane eklendi. Caminin minaresi 1941'de bakıma alındı. Şadırvanaltı Camii, bulunduğu ticaret bölgesine uygun olarak avlusuz ve alt katında çeşitli dükkânlar olacak şekilde inşa edildi. Caminin doğusunda kesme taştan yapılmış tek şerefeli bir minare, batısında ve kuzeyinde birer şadırvan vardır. Batıdaki sekiz sütunlu şadırvan daha büyük olup üzerinde bir kütüphane bulunur.
8- Kızlarağası Hanı
III. Ahmed ve I. Mahmud devirlerinde kızlar ağası olarak görev yapan Hacı Beşir Ağa tarafından 1744 yılında yaptırıldı. Günümüzde Kemeraltı'nın turistik ve tarihi alışveriş mekanlarından biridir.
