Sosyal medya fenomenleri, son zamanlarda lüks hayatları ve yüksek harcamalarıyla gündeme geliyor. Ancak bu fenomenlerin bir kısmının kara para akladığı iddiaları da ortaya çıkıyor. Peki, sosyal medya fenomenleri, kara para aklamak için nasıl bir yöntem kullanıyor? Bu sorunun cevabını araştıran ekonomist Şeref Oğuz, bu olguyu fenomen pandemisi olarak adlandırıyor ve ilgisizlikle ortadan kaldırmanın yollarını anlatıyor.
Kara para aklama nedir?
Kara para aklama, yasa dışı yollarla elde edilen gelirlerin, meşru görünen işlemler aracılığıyla yasal ekonomiye aktarılmasıdır. Kara para aklama, suç gelirlerinin kaynağını gizlemek, vergi kaçırmak, finansal denetimden kaçınmak ve terörizm gibi faaliyetleri finanse etmek gibi amaçlarla yapılır. Kara para aklama, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde ciddi bir sorun olarak görülür ve mücadele edilmesi için çeşitli yasal ve kurumsal düzenlemeler yapılır.
Sosyal medya fenomenleri kara para aklamada nasıl bir rol oynuyor?
Sosyal medya fenomenleri, genellikle Instagram, YouTube, TikTok gibi platformlarda yüksek takipçi sayısına sahip olan ve paylaşımlarıyla ilgi çeken kişilerdir. Bu fenomenler, reklam, sponsorluk, bağış, ürün satışı gibi yollarla gelir elde ederler. Ancak bazı fenomenlerin, kara para aklamak için sosyal medyayı kullandıkları da iddia ediliyor. Bu iddialara göre, fenomenler, yasa dışı yollarla elde ettikleri paraları, sosyal medyada gösterdikleri lüks hayatın bir parçasıymış gibi göstererek, vergi denetiminden kaçmaya çalışıyorlar. Bu amaçla, fenomenler, sahte kozmetik ürünleri, ev, kat, yat gibi malları ticaretini yaparak, kara paralarını aklıyorlar. Bu yöntemle, fenomenler, hem vergi ödemiyorlar, hem de kara paralarını yasal ekonomiye sokuyorlar.
Kara para aklama ile mücadelede vergi denetimi nasıl bir rol oynuyor?
Kara para aklama ile mücadelede vergi denetimi, önemli bir araç olarak kullanılıyor. Vergi denetimi, vergi mükelleflerinin beyan ettikleri gelir ve giderlerin doğruluğunu, vergi kanunlarına uygunluğunu ve vergi yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini kontrol eden bir süreçtir. Vergi denetimi, hem vergi gelirlerinin artırılması, hem de vergi adaletinin sağlanması için yapılır. Vergi denetimi, aynı zamanda, kara para aklama faaliyetlerinin de tespit edilmesine yardımcı olur. Vergi denetimi sırasında, fenomenlerin gelir ve giderleri, banka hesapları, mal varlıkları, sosyal medya paylaşımları gibi veriler incelenir. Bu veriler arasında tutarsızlık, aşırılık, sahtelik gibi belirtiler bulunursa, fenomenlerin kara para akladığı şüphesi doğar. Bu durumda, fenomenler hakkında soruşturma başlatılır ve gerekli yaptırımlar uygulanır.
Fenomen pandemisi nedir ve nasıl ortadan kaldırılabilir?
Fenomen pandemisi, ekonomist Şeref Oğuz’un, sosyal medya fenomenlerinin yaygınlaşmasını tanımlamak için kullandığı bir terimdir. Oğuz, bu terimi, sosyal medya fenomenlerinin, toplumu tahrik edici, abartılı, yalan dolan paylaşımlarıyla, gündemi işgal ettiklerini ve salgın gibi yayıldıklarını belirtmek için kullanıyor. Oğuz, fenomen pandemisini ortadan kaldırmanın yollarını da şöyle anlatıyor: “Fenomen pandemisi ile ancak ve ancak bizim onlara gösterdiğimiz ilgiyi azaltarak baş edebiliriz. Covid virüsünü nasıl ki aşı öldürebiliyorsa pandemik fenomeni de ancak ve ancak ‘ilgisizlik kurşunuyla’ ortadan kaldırabiliyoruz.” Oğuz, toplumun, güç ve başarı odaklı değil, ahlak ve erdem odaklı olması gerektiğini de vurguluyor.
