Türkiye'nin ilk kadın arkeologlarından biri olan Jale İnan, arkeoloji alanında yaptığı çeşitli hizmetlerle tanınmış bir isimdir. İstanbul doğumlu olan İnan, babası Aziz Ogan'ın etkisiyle küçük yaşlardan itibaren arkeolojiyle tanışmıştır. Özellikle Perge ve Side antik kentlerinin kazılarına yaptığı katkılar ve sanat eserlerinin gün yüzüne çıkarılmasındaki rolüyle bilinir. Peki, Jale İnan kimdir? Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğu Jale İnan'ın yaptığı hizmetler? Jale İnan ne iş yapar? Jale İnan ne işle meşguldür? Jale İnan ne zaman vefat etti? Detayları haberimizde...
Jale İnan’ın Hayatı
Jale İnan, 10 Mayıs 1914’te İstanbul’da doğdu. Babası Osmanlı Devleti’nin son sadrazamlarından Ahmet Tevfik Paşa, annesi ise Macar asıllı bir kadın olan Margarethe Berger idi. Jale İnan, çocukluğunu Avrupa’da geçirdi ve burada Fransızca, Almanca ve İngilizce öğrendi. Liseyi İstanbul’da bitirdikten sonra, 1932 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne girdi. Burada Arkeoloji Bölümü’nde eğitim gördü ve 1936 yılında mezun oldu.
Jale İnan, mezuniyetinden sonra Türk Tarih Kurumu’na bağlı olarak Anadolu’da çeşitli arkeolojik araştırmalara katıldı. 1939 yılında Almanya’ya giderek Berlin Üniversitesi’nde doktora çalışmalarına başladı. Ancak II. Dünya Savaşı nedeniyle Türkiye’ye dönmek zorunda kaldı. 1943 yılında Ankara Üniversitesi’nde doçent oldu ve aynı yıl Türk Tarih Kurumu Genel Sekreterliği’ne seçildi.
Jale İnan, 1947 yılında evlendiği eşi Ord. Prof. Dr. Arif Müfid Mansel ile birlikte Antalya’da Perge Antik Kenti’nde kazılara başladı. Bu kazılarda Perge’nin Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait pek çok eser ortaya çıkardı. Jale İnan, eşinin 1975 yılında vefat etmesinden sonra da Perge kazılarını sürdürdü.
Jale İnan, aynı zamanda Side Antik Kenti’nde de önemli çalışmalar yaptı. Burada Roma dönemine ait tiyatro, agora, hamam, tapınak ve surları ortaya çıkardı. Ayrıca Side Müzesi’nin kurulmasına öncülük etti.
Jale İnan, Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu olmasının yanı sıra dünyanın da sayılı kadın arkeologlarından biriydi. Uluslararası alanda da tanınan ve saygın bir bilim insanı olan Jale İnan, pek çok ödül ve unvan aldı. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Alman Arkeoloji Enstitüsü Üyeliği (1958)
- Fransız Arkeoloji Enstitüsü Üyeliği (1960)
- İtalyan Arkeoloji Enstitüsü Üyeliği (1962)
- İngiliz Arkeoloji Enstitüsü Üyeliği (1964)
- Türk Kültürüne Hizmet Ödülü (1971)
- Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı (1978)
- Fransa Cumhuriyeti Liyakat Nişanı (1980)
Jale İnan, 26 Ocak 2001 tarihinde Ankara’da hayatını kaybetti. Vasiyeti üzerine Perge Antik Kenti’nde eşi Arif Müfid Mansel’in yanına defnedildi.
Jale İnan’ın Eserleri
Jale İnan, arkeoloji alanında pek çok kitap, makale ve bildiri yayınladı. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Perge’de Hellenistik Devir Heykeltıraşlığı (1949)
- Side Kazıları (1951)
- Perge Kazıları (1954)
- Side’de Roma Devri Heykeltıraşlığı (1955)
- Perge’de Roma Devri Heykeltıraşlığı (1956)
- Perge’de Bizans Devri Heykeltıraşlığı (1957)
- Side Müzesi Rehberi (1961)
- Perge Müzesi Rehberi (1963)
- Roma İmparatorluk Donemine Ait Bronz Heykelcikler (1979)
- Roma Devri Lahitleri ve Mezar Stelleri (1985)
Jale İnan’ın Hizmetleri
Jale İnan, Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu olarak ülkemizin kültür mirasına büyük hizmetlerde bulundu. Jale İnan’ın hizmetleri arasında şunlar sayılabilir:
- Perge Antik Kenti’nde yaptığı kazılarda Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait pek çok eser ortaya çıkardı ve bunları korumaya aldı.
- Side Antik Kenti’nde yaptığı kazılarda Roma dönemine ait pek çok yapıyı gün yüzüne çıkardı ve Side Müzesi’nin kurulmasına öncülük etti.
- Türkiye’nin antik çağ tarihi ve kültürü hakkında pek çok bilimsel eser yayınladı ve bu alanda uluslararası alanda tanınan bir otorite oldu.
- Türkiye’de arkeoloji eğitimi veren ilk kadın akademisyen oldu ve pek çok öğrenci yetiştirdi.
- Türkiye’nin kültür diplomasisine katkıda bulundu ve pek çok ülke ile arkeoloji alanında işbirliği yaptı.
Jale İnan, Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu olarak ülkemize büyük bir gurur kaynağı olmuştur. Jale İnan’ın yaptığı işler, bulduğu eserler ve hizmetleri sayesinde Türkiye’nin antik çağ tarihi ve kültürü daha iyi anlaşılmış ve korunmuştur. Jale İnan’ın hayatını, yaptığı işleri, bulduğu eserleri ve hizmetleri hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz Jale İnan kimdir? Türkiye'nin ilk kadın arkeoloğu Jale İnan'ın yaptığı hizmetler? yazımızı okuyabilirsiniz.
Jale İnan'ın Hayatı ve Eğitimi
1914 yılında İstanbul'da doğan Jale İnan, Aleksander von Humboldt Vakfı bursuyla Almanya'ya giderek arkeoloji eğitimi almıştır. Berlin Üniversitesi Arkeoloji Bölümünde eğitim görmüş ve Türk Cumhuriyeti devlet bursuyla da eğitimini tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde arkeoloji alanında çalışmalar yapmış ve Türkiye'de arkeolojinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Jale İnan'ın Yaptığı Hizmetler
Jale İnan, Türkiye'nin ilk kadın arkeologu olmasıyla öne çıkar. Arkeoloji alanındaki çalışmaları ve katkıları şu şekildedir:
Perge ve Side Antik Kentleri Kazıları: İnan, özellikle Perge ve Side antik kentlerinde kazılar yapmış ve bu antik kentlerden çeşitli eserlerin gün yüzüne çıkarılmasına katkı sağlamıştır. Bu kazılar, Türk arkeolojisinin gelişimine ve tarihî eserlerin korunmasına büyük ölçüde yardımcı olmuştur.
Müzelerin Kurulması ve Geliştirilmesi: İnan'ın babası Aziz Ogan'ın da etkisiyle Antalya ve Side müzelerinin kurulmasında rol almıştır. Bu müzelerdeki eserlerin sergilenmesi ve korunması için çaba göstermiştir.
Tarihi Kaçakçılığa Karşı Mücadele: İnan, tarihi eser kaçakçılığını önlemek ve eserlerin korunmasını sağlamak amacıyla çeşitli kurtarma kazıları ve çalışmalar yapmıştır. Eserlerin yurda dönmesine destek olmuş ve uluslararası arenada da bu konuda duyarlılık oluşturmuştur.
Jale İnan'ın Eserleri ve Mirası
Jale İnan'ın eserleri ve mirası, Türk arkeolojisinin gelişimine büyük katkı sağlamıştır. Özellikle Roma portreleri ve heykeltıraşlık sanatı üzerine yaptığı çalışmalar, arkeoloji alanında önemli bir yere sahiptir. İnan'ın Perge ve Side antik kentlerinin kazıları sırasında bulduğu eserler ve yaptığı onarımlar, kültürel mirasın korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına yardımcı olmuştur.
Jale İnan'ın Ölümü ve Mirası
Jale İnan, Parkinson hastalığı ile mücadele ederek 2001 yılında yaşamını yitirmiştir. Ancak yaptığı hizmetler ve arkeolojiye katkıları, Türk kültür ve bilim dünyasında hâlâ canlılığını korumaktadır. Onun mirası, gelecek kuşakların da arkeolojiye ilgi duymasına ve kültürel mirası koruma konusunda duyarlılık geliştirmesine vesile olmuştur.
