Türkiye'nin en kalabalık üçüncü şehri İzmir, bir yandan dinamik nüfusu ve artan cazibesiyle büyürken, diğer yandan bu büyümenin getirdiği altyapı sorunlarıyla yüzleşiyor. Kentin en hassas ve ertelenemez sorunlarından biri olan mezarlık alanlarının yetersizliği, son yıllarda sıkça gündeme gelirken, İzmir Büyükşehir Belediyesi bu konuda somut bir adım attı. Özellikle sanayi ve tarımdaki gelişimiyle hızla göç alan ve nüfusu artan Torbalı ilçesinde, mevcut mezarlıkların doluluk oranının kırmızı alarm vermesi üzerine, yeni bir defin alanı için düğmeye basıldı. Büyükşehir Belediyesi, Torbalı'nın Çakırbeyli Mahallesi'nde bulunan yaklaşık 16 dönümlük bir araziyi yeni mezarlık alanı olarak belirleyerek, bu doğrultuda hazırlanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını askıya çıkardığını duyurdu.
Bu karar, sadece Torbalı için değil, aynı zamanda İzmir'in genelindeki mezarlık sorununa yönelik atılmış önemli bir adım olarak görülüyor. Mevcut mezarlıkların dolması nedeniyle zaman zaman yaşanan sıkıntılar, özellikle büyük ilçelerde yeni ve ulaşılabilir defin alanlarının ne kadar hayati olduğunu ortaya koyuyor. Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Dairesi Başkanlığı'nın talebi üzerine hazırlanan plan, artan nüfusun kaçınılmaz bir ihtiyacına cevap vermeyi amaçlıyor. Askı sürecinin tamamlanmasının ardından planın kesinleşmesiyle birlikte, Torbalı'da yeni defin alanı resmen hayata geçmiş olacak.
Tarım arazisi son yolculuğa ev sahipliği yapacak
Planlama çalışmasının yapıldığı alan, kâğıt üzerinde bazı hukuki ve teknik prosedürleri de beraberinde getiriyor. Toplamda 15 bin 855 metrekarelik bir büyüklüğe sahip olan yeni mezarlık alanı, Torbalı'nın Çakırbeyli Mahallesi'nde 160 ada, 5, 6 ve 8 numaralı parselleri kapsıyor. Bu parsellerden 6 ve 8 numaralı olanlar, hâlihazırda "mezarlık" vasfında ve fiilen de defin alanı olarak kullanılıyor. Ancak Çakırbeyli Mahalle Muhtarlığı'nın da belirttiği gibi, bu mevcut alanların kapasitesi tamamen dolmuş durumda. Bu nedenle planlamaya, mülkiyeti Torbalı Belediyesi'ne ait olan ve "bağ ve tarla" vasfındaki 5 numaralı parselin de bir kısmı dahil edildi. Bu durum, planların en dikkat çekici yönünü oluşturuyor; zira yürürlükteki 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'nda bu araziler "tarım arazisi" olarak görünüyor.
Ancak, Büyükşehir Belediyesi'nin hazırladığı plan raporunda, bu durumun hukuki bir engel teşkil etmediği belirtiliyor. Çevre Düzeni Planı'nın ilgili plan notlarına göre, yerleşmelerin ihtiyaç duyduğu mezarlık alanları, ilgili kurumlardan görüş alınmak kaydıyla, üst ölçekli planda bir değişiklik yapılmasına gerek kalmadan alt ölçekli imar planlarıyla belirlenebiliyor. Bu hükme dayanan Büyükşehir Belediyesi, DSİ'den Orman Müdürlüğü'ne, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'ndan İl Sağlık Müdürlüğü'ne kadar bir dizi kurumdan görüş alarak dosyayı hazırladı. Kurumlardan gelen olumlu görüşler ve özellikle İl Hıfzıssıhha Kurulu'nun "Mezarlık Alanı olarak planlanmasında sakınca yoktur" kararı, tarım arazisinin mezarlığa dönüştürülmesinin önündeki en büyük bürokratik engeli ortadan kaldırmış oldu.
Planın teknik detayları ve koşulları
Askıya çıkan imar planları, yeni mezarlık alanının nasıl kullanılacağına dair önemli teknik detaylar ve koşullar da içeriyor. Hazırlanan raporda, planlama sürecinde görüşü alınan kurumların talep ve uyarıları dikkat çekiyor. Örneğin, Devlet Su İşleri (DSİ) ve İZSU, planlama alanının sınırlarından geçen Mersinli Deresi'ne dikkat çekerek, taşkın riskine karşı dere yataklarının korunmasını, her iki yanında 5'er metrelik servis yolu bırakılmasını ve gerekli koruma tedbirleri alınmadan defin işlemlerine başlanmamasını şart koştu. Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. ise, arazinin üzerinden geçen enerji nakil hattı için direklerin etrafında boşluk bırakılması ve hat koridoruna dikilecek ağaçların boyunun 5 metreyi geçmemesi gibi güvenlik önlemlerinin plana işlenmesini istedi.
Planın en hassas noktalarından birini ise Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nun görüşü oluşturuyor. Kurul, mevcut mezarlık alanı içinde kalan 8 numaralı parselin, "1. grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı" olarak tescilli olduğunu belirtti. Bu durum, bu parsel üzerinde yapılacak her türlü uygulamanın, ilgili Koruma Bölge Kurulu'ndan izin alınarak yapılması zorunluluğunu getiriyor. Plan notlarına ayrıca, alan içinde ihtiyaç halinde idari tesis binaları, güvenlik odası, morg, gasilhane, ibadet yeri, şadırvan, çeşme, tuvalet ve otopark gibi sosyal donatıların da yapılabileceği maddesi eklendi. Tüm bu teknik detaylar, yeni mezarlık alanının sadece bir defin alanı olarak değil, çevresel ve kültürel değerler göz önünde bulundurularak planlandığını gösteriyor.
İzmir'in büyümesi ve kaçınılmaz ihtiyaçlar
Torbalı'da atılan bu adım, aslında İzmir'in genelinde yaşanan büyük dönüşümün ve nüfus yoğunlaşmasının bir yansıması. Kent merkezi dışındaki ilçelerin giderek daha fazla göç alması, bu bölgelerdeki konut, ulaşım, eğitim ve sağlık gibi altyapı ihtiyaçlarının yanı sıra, mezarlık gibi temel sosyal altyapı alanlarına olan ihtiyacı da artırıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin Torbalı'daki bu hamlesi, kentin gelecekteki ihtiyaçlarına proaktif bir çözüm bulma çabası olarak değerlendiriliyor. Vatandaşların en acılı günlerinde, sevdiklerini defnedecek yer bulma sıkıntısı yaşamaması, bir sosyal belediyecilik anlayışının en temel sorumluluklarından biri olarak görülüyor. Askı sürecinin tamamlanmasının ardından hayata geçecek olan Çakırbeyli yeni mezarlık alanı, hem mevcut ihtiyacı karşılayacak hem de Torbalı'nın gelecekteki on yıllar boyunca defin alanı sorununu ortadan kaldıracak bir çözüm olarak öne çıkıyor. Bu plan, hızla büyüyen bir metropolün, yaşayanlarına olduğu kadar hayatını kaybedenlere karşı da son görevini yerine getirme sorumluluğunun bir gereği olarak kayıtlara geçiyor.
