Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) bugün kamuoyu ile paylaştığı 2025 yılı ikinci çeyreğine (Nisan-Haziran) ilişkin Yapı İzin İstatistikleri, bir süredir durgunluk sinyalleri veren inşaat sektörünün adeta küllerinden yeniden doğduğunu gözler önüne serdi. Özellikle konut üretiminde yaşanan baş döndürücü artış, hem sektör temsilcileri hem de ekonomi yönetimi için önemli bir moral kaynağı oldu. TÜİK verilerine göre, 2025'in ikinci çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, yapı ruhsatı verilen bina sayısı %47,4 oranında artarken, asıl patlama üretilecek olan yeni konut sayısında yaşandı. Ruhsat verilen daire sayısı, yıllık bazda %90,3 gibi rekor bir sıçrama yaparak, son yılların en yüksek artış oranlarından birini kaydetti.
Bu artış, sadece sayısal bir veriden ibaret değil; aynı zamanda, müteahhitlerin ve yatırımcıların geleceğe dair beklentilerinin olumluya döndüğünün, yeni projelere başlamak için düğmeye bastıklarının ve piyasaya olan güvenlerinin yeniden tesis edildiğinin en somut göstergesi. Toplam yüzölçümü bazında bakıldığında ise, ruhsat verilen inşaat alanının %61,8 oranında artması, planlanan projelerin ölçeğinin de ne kadar büyüdüğünü ortaya koyuyor. Bu veriler, ekonominin çarklarını döndüren en önemli dinamiklerden biri olan inşaat sektörünün, önümüzdeki dönemde birçok alt sektörü de (çimento, demir-çelik, mobilya, beyaz eşya vb.) peşinden sürükleyerek, genel ekonomik büyümeye önemli bir katkı sunma potansiyeli taşıdığını işaret ediyor.
Artışın motoru 'çok daireli konutlar' oldu
Ruhsatlardaki bu rekor artışın detaylarına inildiğinde, talebin ve yatırım iştahının nerede yoğunlaştığı da net bir şekilde görülüyor. TÜİK verilerine göre, 2025'in ikinci çeyreğinde yapı ruhsatı verilen binaların kullanım amacına göre dağılımında, aslan payını ezici bir üstünlükle konut projeleri aldı. Verilen ruhsatların toplam yüzölçümünün tam %74,0'ı, "iki ve daha fazla daireli ikamet amaçlı binalar" için düzenlendi. Bu, yaklaşık 40,3 milyon metrekarelik devasa bir alanın, apartmanlar ve siteler gibi toplu konut projelerine ayrıldığını gösteriyor. Bu durum, ülkemizdeki barınma ihtiyacının ve özellikle kentsel bölgelerdeki konut talebinin ne kadar yüksek olduğunu ve müteahhitlerin de yatırımlarını bu alanda yoğunlaştırdığını teyit ediyor.
Ancak canlanma sadece konut sektörüyle sınırlı değil. Raporda dikkat çeken bir diğer önemli nokta ise, sanayi ve depolama alanlarındaki artış oldu. Toplam yüzölçüm içinde %9,3'lük bir paya sahip olan "sanayi binaları ve depolar", 5 milyon metrekarelik bir ruhsat alanıyla ikinci sırada yer aldı. Bu veri, ekonominin üretim tarafında da yeni yatırımların ve kapasite artışlarının planlandığını, fabrikaların ve lojistik merkezlerinin kurulması için adımlar atıldığını gösteriyor. Bu durum, konut dışı alanlarda da bir yatırım iştahının olduğunu ve ekonomideki canlanmanın daha geniş bir tabana yayılma potansiyeli taşıdığını göstermesi açısından son derece olumlu bir sinyal olarak yorumlanıyor.
Biten inşaatlar da hız kazandı: iskan izinlerinde %30'luk artış
TÜİK raporu, sadece gelecekte başlayacak projelere dair değil, aynı zamanda tamamlanarak piyasaya sunulan yapılara ilişkin de olumlu bir tablo çiziyor. Yeni projeler için verilen "yapı ruhsatı" kadar önemli bir diğer gösterge olan ve tamamlanmış bir binanın yasal olarak kullanıma hazır olduğunu gösteren "yapı kullanma izin belgesi" (iskan) sayılarında da ciddi bir artış yaşandı.
2025 yılı ikinci çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine göre, iskan belgesi verilen bina sayısı %18,1, bu binalardaki daire sayısı %44,3 ve toplam yüzölçüm ise %30,2 oranında arttı. Bu rakamlar, geçmiş dönemlerde başlanan ve inşaatı devam eden projelerin artık tamamlanma aşamasına geldiğini ve yeni konut arzının piyasaya girmeye başladığını gösteriyor. Özellikle konut kiralarındaki ve satış fiyatlarındaki fahiş artışların en büyük nedenlerinden biri olarak gösterilen "arz eksikliği" sorununa, tamamlanan bu yeni konutların bir nebze olsun çare olması bekleniyor. İskan verilen yapıların kullanım amacına bakıldığında da, yine %67,5 gibi büyük bir oranla iki ve daha fazla daireli konutların başı çektiği görülüyor. Bu durum, piyasaya giren yeni arzın da büyük ölçüde apartman tipi konutlardan oluştuğunu ortaya koyuyor.
TÜİK'ten önemli metodoloji değişikliği: artık veriler daha kapsamlı
Bugün yayımlanan raporun, önceki raporlardan önemli bir farkı da bulunuyor. TÜİK, yapı izin istatistiklerinin kapsamını genişleterek, verileri daha bütüncül ve daha doğru bir hale getiren önemli bir metodoloji değişikliğine gitti. Önceki dönemlerde, istatistikler yalnızca belediyeler tarafından düzenlenen yapı belgelerini kapsıyordu. Ancak 2025 yılı ikinci çeyreğinden itibaren, bu kapsama, yapı belgesi düzenlemeye yetkili olan diğer tüm idareler de dahil edildi.
Bu "diğer yetkili idareler" arasında, İl Özel İdareleri, Organize Sanayi Bölge Müdürlükleri, Serbest Bölge Müdürlükleri ve çeşitli bakanlıkların il müdürlükleri gibi önemli kurumlar bulunuyor. Bu değişiklikle birlikte, özellikle sanayi bölgeleri ve belediye sınırları dışındaki alanlarda yapılan inşaatlar da artık istatistiklere tam olarak yansıtılacak. TÜİK, bu yeni metodolojiye uygun olarak, 2010 yılından itibaren tüm geçmiş serileri de revize ettiğini açıkladı. Bu, bundan sonraki analizlerin çok daha sağlıklı ve kapsamlı bir veri setine dayanacağı anlamına geliyor. Nitekim, rapora göre, 2025 ikinci çeyreğinde verilen yapı ruhsatlarının toplam yüzölçümünün %85,1'i belediyeler, %14,9'u ise diğer yetkili idareler tarafından verildi. Bu rakam, diğer idarelerin payının ne kadar önemli olduğunu ve önceki dönemlerde bu payın istatistik dışı kalmasının ne denli büyük bir eksiklik olduğunu da gözler önüne seriyor.
Çeyreklik veriler de momentumun gücünü gösteriyor
Raporun ortaya koyduğu olumlu tablo, sadece yıllık karşılaştırmalarla sınırlı değil. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış çeyreklik veriler, inşaat sektöründeki canlanmanın sadece bir baz etkisi olmadığını, aynı zamanda güçlü bir momentum kazandığını da gösteriyor. Bir önceki çeyreğe (Ocak-Mart 2025) göre, 2025'in ikinci çeyreğinde yapı ruhsatı verilen daire sayısı %44,1, toplam yüzölçüm ise %33,5 gibi çok yüksek oranlarda artış gösterdi. Bu, sektördeki yatırım iştahının yılın ikinci çeyreğinde hızlanarak devam ettiğini ortaya koyuyor. Benzer şekilde, tamamlanan binaları gösteren yapı kullanma izin belgelerinde de bir önceki çeyreğe göre daire sayısında %8,3'lük bir artış yaşanması, piyasaya yeni konut arzının istikrarlı bir şekilde devam ettiğini gösteriyor. Bu veriler, inşaat sektörünün, ekonominin geneli için bir "öncü gösterge" olma rolünü yeniden üstlendiğine ve önümüzdeki dönemde ekonomik aktiviteye önemli bir ivme kazandırabileceğine dair güçlü bir umut ışığı yakıyor.
