İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), özel halk otobüslerine yönelik ödeme sisteminde önemli bir değişikliğe gidiyor. 1 Haziran 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek yeni uygulama kapsamında, mevcut modelin güncellenmesi planlanıyor. Bu değişiklik öncesinde bazı özel halk otobüsü işletmecilerinin eylem hazırlığında olması üzerine İBB ve İETT harekete geçti.
İstanbul trafiğinde İETT'den dev kapasite
İETT tarafından yapılan açıklamada, İstanbul’un günlük toplu taşıma ihtiyacının büyük ölçüde karşılandığı vurgulandı. Şehir genelinde 6 bin 786 otobüsten oluşan dev bir filoyla, her gün 64 bin sefer gerçekleştiriliyor ve yaklaşık 5 milyon yolcu taşınıyor. Bu rakamların, İstanbul’un ulaşım yükünü anlamada önemli bir gösterge olduğu ifade edildi.
ÖTİS sistemi ve destek ödemeleri hatırlatıldı
Açıklamada, Aralık 2020’de devreye giren Özel Taşımacılık İşletim Sistemi (ÖTİS) ile birlikte, özel halk otobüslerinin işletme maliyetlerinin İBB tarafından üstlenildiği anımsatıldı. Bu sistemle yolcu başına değil, sefer ve kilometre bazlı ödeme modeline geçilmişti.
Son 4,5 yıllık süreçte İBB’nin özel halk otobüslerine 35,3 milyar TL ödeme yaptığı, buna karşın yolculuk gelirinin 15,8 milyar TL’de kaldığı belirtildi. Bu da İBB’nin sektöre 19,5 milyar TL ilave destek sağladığına işaret ediyor.
Olası eylem için hazırlık tamam
İETT, özel halk otobüslerinden gelen eylem sinyalleri üzerine İstanbul genelinde ek seferler ve yeni hat düzenlemeleriile olası ulaşım aksaklıklarına karşı önlem aldı. Yetkililer, vatandaşların mağduriyet yaşamaması adına 1 Haziran’dan itibaren tüm senaryolara karşı hazırlıklı olunduğunu vurguladı.
İBB açıklamasında şu ifadelere yer verildi:
“İBB ve İETT tarafından sağlanan iyileştirmelere ve yeni ödeme planına rağmen Özel Halk Otobüsleri’nin eylem kararı alması halinde, İstanbul halkının minimum etkilenmesi için gereken ek seferler, hat planlamaları ve ulaşım organizasyonları devreye alınmıştır.”
Yolculara çağrı: Planlı hareket edin
22 Mayıs itibarıyla olası gelişmeler karşısında vatandaşların ulaşım planlamalarını dikkatle yapmaları gerektiği belirtilerek, resmi bilgilendirmelerin İBB ve İETT’nin iletişim kanallarından takip edilmesi çağrısı yapıldı.
Açıklamada, “Vatandaşlarımızın ulaşım süreçlerini mevcut duruma göre organize etmeleri önemle rica olunur”denildi.
Eylemin perde arkası: Gelir modeli mi kriz nedeni?
Otobüs işletmecilerinin yeni gelir modeline ilişkin itirazları, planlanan ödeme sisteminin sefer ve kilometre başına yapılmasının kârlılığı düşüreceği iddiasına dayanıyor. Bazı işletmecilerin, artan maliyetlere rağmen gelirlerin sabit kalmasından şikayetçi olduğu biliniyor. Ancak İBB yetkilileri, bu modelin adil ve sürdürülebilir olduğunda ısrarcı.
Ayrıca, 2024 yılında sadece araç yenilemeleri için 1,3 milyar TL destek verildiği ve hiçbir işletmecinin mağdur edilmediği vurgulandı.
Tüm gelişmeler resmi kanallardan aktarılacak
İBB, sürecin şeffaflıkla yönetileceğini belirterek, yaşanacak her gelişmenin resmi web sitesi, sosyal medya hesapları ve mobil uygulamalar aracılığıyla kamuoyuyla paylaşılacağını duyurdu.
İstanbul’da toplu taşımanın kilit bileşeni olan özel halk otobüsleriyle ilgili bu kritik dönemde, taraflar arasında yapılacak yeni temaslar ve kamuoyunun tepkisi sürecin seyrini belirleyecek gibi görünüyor.
