İzmir’in sahil şeridindeki incisi Güzelbahçe, son yıllarda sadece turizmiyle değil, tarımsal alanda gerçekleştirdiği sessiz devrimle de adından söz ettiriyor. İlçede tarım arazilerinin kısıtlı olması ve artan maliyetler, yerel yönetimi ve halkı alternatif üretim modellerine yöneltti. Bu arayışın sonucunda ortaya çıkan istiridye mantarı yetiştiriciliği, kısa sürede bölge halkının, özellikle de kadınların en önemli geçim kaynaklarından biri haline geldi. Güzelbahçe Halk Eğitimi Merkezi ile İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün 2022 yılında başlattığı stratejik iş birliği, teorik eğitimin sahada üretime dönüşmesiyle büyük bir başarı hikayesine evrildi.
Dar arazilerden doğan büyük ekonomi
Güzelbahçe’de hayata geçirilen bu proje, tarımsal üretimin sadece geniş arazilerde yapılmadığının en somut kanıtı oldu. İlçenin iklim koşullarının mantar üretimi için elverişli olması ve bu işin fazla işçilik gerektirmemesi, projenin hızla tabana yayılmasını sağladı. Verilere bakıldığında, 2023 yılında ilçe genelinde sadece 1 ton olan üretim kapasitesi, 2024 yılı itibarıyla tam 10 tona yükseldi. Yetkililer, bu ivmenin devam etmesi halinde 2026 yılının ilk çeyreğinde rekoltenin 50 tona ulaşacağını öngörüyor.
Güzelbahçe Halk Eğitimi Merkezi Müdürü Selim Sorkun, projenin çıkış noktasını anlatırken ilçenin coğrafi gerçeklerine dikkat çekti. Tarım arazilerinin sınırlı ve metrekare maliyetlerinin yüksek olduğu bir bölgede yaşadıklarını vurgulayan Sorkun, çok büyük alanlara ihtiyaç duymayan üretim modeli üzerinde yoğunlaştıklarını belirtti. Şimdiye kadar tamamlanan 10 kurs ve devam eden eğitimlerle birlikte 100’ün üzerinde vatandaşı aktif üretici konumuna getirdiklerini ifade eden Sorkun, hedeflerinin Güzelbahçe’yi İzmir’in mantar üretim üssü haline getirmek olduğunu ve bu yolda emin adımlarla ilerlediklerini kaydetti.
Ev hanımları patronluğa terfi etti
Projenin en dikkat çekici yönü ise ev ekonomisine sağladığı katkı ve kadınların iş gücüne katılımı oldu. Daha önce çalışma hayatının içinde yer almayan birçok kadın, aldıkları halk eğitim kursları sayesinde kendi işinin patronu oldu. Bu isimlerden biri olan Belgin Karasu, sıfırdan başladığı girişimcilik serüveninde geldiği noktayı gururla anlattı. Yapım aşamasından hasat dönemine kadar sürecin her adımında tek başına mücadele ettiğini belirten Karasu, şu an 720 adet kompost ile üretim yaptığını dile getirdi. Eşinin başlangıçta bu denli bir başarı beklemediğini, ancak gelinen noktada kendisine teşekkür ettiğini söyleyen Karasu, "Başardım ve çok güzel oldu. Artık çocuklarıma harçlıklarını kendi kazancımla veriyorum, bu duygunun tarifi yok" diyerek yaşadığı değişimi özetledi.
Kardeş dayanışması başarıyı getirdi
Mantar üretimi, aile fertlerini de ortak bir amaç etrafında birleştirdi. Ev hanımı Mine Orak ve kız kardeşi Gülşen Suvar, bu yola birlikte çıkan girişimcilerden sadece ikisi. Küçük bir alanda, yaklaşık 100-150 torba ile deneme üretimine başlayan kız kardeşler, karşılaştıkları zorlukları dayanışma ile aştı. Toprağa dokunmanın ve üretmenin verdiği hazzı "ayrı bir zevk" olarak tanımlayan Gülşen Suvar, henüz yolun başında olduklarını ancak hedeflerinin büyük olduğunu vurguladı. Küçük bir işletme olarak başladıkları bu serüvende, önümüzdeki yıl dışa bağımlılığı azaltmak adına kendi kompost üretimlerini yapmayı planladıklarını belirten Suvar, sürdürülebilir bir büyüme hedeflediklerini ifade etti.
İzmir’in yeni mantar üssü olma hedefi
Kurs eğitmeni İbrahim Yılmaz ise istiridye mantarının tercih edilme sebebini ekonomik getirisinin yüksekliğine ve üretim kolaylığına bağladı. Yılmaz, bölge halkının bu yeni tarım modeline gösterdiği ilginin, doğru bir strateji izlediklerinin göstergesi olduğunu savundu. Sadece kadınlar değil, eşleriyle birlikte üretime katılan erkek üreticiler de sürecin bir parçası oldu. Eşiyle birlikte mantar yetiştirmeye başlayan Murat Düzcan, kursların kendileri için yepyeni bir başlangıç olduğunu belirterek, bu imkanı sağlayan yetkililere minnettar olduklarını dile getirdi. Güzelbahçe, turistik kimliğinin yanına eklediği bu üretken kimlikle, yerel kalkınma modelleri arasında parmakla gösterilen bir örnek olmaya aday görünüyor.
