İzmir İl Sağlık Müdürü Uz. Dr. Bediha Salnur, karbonmonoksitin renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı ve zehirli bir gaz olduğunu söyleyerek vücuda solunum yolu ile girdikten sonra doğrudan kana geçtiğini dile getirdi. Karbonmonoksitin oksijen alımını engellediğini, zehirlenme ve ölümlere neden olduğunu açıklayan Dr. Salnur, uyarılarda bulundu. Bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben ve baca zehirlenmelerinin hemen her yıl kış aylarında tehlikeli boyutlara ulaştığına dikkat çeken Salnur, önlemler sayesinde özellikle sobadan sızan karbonmonoksit gazı ile zehirlenmelerin önüne geçilebileceğini belirtti.
İl Sağlık Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edilmeli, kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli. Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı. Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı. Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı. Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir. Acil sağlık sorunlarında derhal 112 nolu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır."
Şofben kullanımında dikkat edilecek hususlar
Şofben cihazının kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmesi gerektiği belirtilen açıklamada şu uyarılarda bulunuldu:"Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan şofben asla çalıştırılmamalı. Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekâna takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı. Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı. Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli. Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı. Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır."
Lodos süresince soba yakmayın
Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmaması gerektiğini hatırlatan uzmanlar, yanmakta olan sobanın yatmadan evvel mutlak surette söndürülmesi gerektiğini vurguladı. Soba kurulurken baca temizliğinin önemli olduğu belirtilen açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi: "Soba oda içerisinde bacaya yakın bir yere devrilmeyecek şekilde yerleştirilmelidir. Soba boruları duvara en az 50 santim en fazla 1.5 metre uzaklıkta olmalı ve fazla dirsek ve borudan kaçınılarak bacaya bağlanmalıdır. Soba ile duvar arasına konulacak ısıyı yansıtan bir levha; odanın daha iyi ısınmasını sağlayacaktır. Aşırı sıcaklar çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir. Kömürü kullanmadan 4-5 gün önce torba ağzını açıp, havalanıp kurumasını sağlayın. Soba da daha verimli yanacaktır.Tam sönmemiş soba kovaları, karbonmonoksit zehirlenmelerine neden olmaması için evin içinde tutulmamalıdır." DHA
