Haber/ Gökçe ADAR
1 Kasım 2019 tarihinde, Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülen 2/2312 Esas Numaralı Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ile, daha önce TBMM’den tüm siyasi partilerin reddettiği, havayı kirletme izni yeniden görüşülüp, Meclis Genel Kurulu’na sunulmak üzere kabul edilmişti. Termik santrallerin bulunduğu bölgelerde yaşayan vatandaşların ve ekoloji-çevre alanında çalışan sivil toplum örgütlerinin büyük tepkisi çeken tasarı, 21 Kasım günü tekrar Meclis gündemine getirildi. Vekillerin oylarıyla Meclis'ten geçen yasa ile Türkiye'de faaliyet gösteren 16 kömürlü termik santrale 2.5 yıl daha filtre sistemi olmadan çalışma izin verildi. Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Emine Helil İnay Kınay, termik santrallerin yakınında yaşayan vatandaşların sağlığının birinci derecede etkileneceğini söyleyerek, “Bu santrallere 2013 yılından itibaren Anayasa Mahkemesi‘nin iptal kararlarını hiçe saymak pahasına ek süre verilmiş ve çevre yatırımlarını yapmaları talep edilmiştir. Oysa, bu şirketler çevre ve halk sağlığını hiçe sayarak, söz konusu çevre yatırımlarını 6 yıldır hayata geçirmeyerek havayı kirletmeye ve halk sağlığına zarar vermeye devam etmektedir. Türkiye’nin farklı illerindeki toplamda en az 16 adet kömürlü termik santrale 4'üncü kez baca filtresi takılmasını erteleme izni veren yasa, Türkiye’nin en eski ve kirli santrallerinin 30 Haziran 2022 tarihine kadar havayı kirletmesine ve halk sağlığını tehdit etmesine de yeşil ışık yakmış oldu” dedi.
Ölüme sebebiyet veriyor
Termik santrallerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini anlatan ve ölüme sebebiyet verecek kadar zararlı olduğunu ifade eden Kınay, şu ifadeleri kullandı: “2014 yılı verilerine göre, Türkiye’de termik santrallerden kaynaklı hava kirliliğinden yaklaşık olarak 3 bin kişinin erken ölümüne neden olmuştur. Türkiye, dünyanın en büyük 4'üncü ve Avrupa’nın en büyük 2'inci linyit üreticisi ve tüketicisidir. Maalesef, Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerine kıyasla, hem sayı hem de kapasite bakımından en fazla termik santral planlayan ülkedir. Bu planlanan termik santraller yapılırsa, linyite dayalı kurulu güç yaklaşık 3 katına çıkacaktır. 2015 yılında yayımlanan Ödenmeyen Sağlık Faturası Raporu verilerine göre; Türkiye’deki termik santrallerin yarattığı hava kirliliğinden dolayı yılda 2 bin 876 erken ölüm olduğu belirtilmiştir. Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından yapılan analizlere göre, 2017 yılında ise Türkiye’de hava kirliliği kaynaklı yaşanan ölümlerin sayısı, trafik kazaları kaynaklı yaşanan ölümlerin sayısının yedi katıdır.”
Yaşam hakkına sahip çıkacağız
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak, gereken işlemleri başlatacaklarının altını çizen Kınay, “Anayasa ile sağlıklı yaşam hakkımızı koruma görevi, ödevi verilen ve bu hakkımızı koruması gereken meclis, iktidar muhalefet milletvekilleri elbirliği ile düzenlemenin geçmesine izin verdi. Gördüğümüz bu tablo, “İktidar partisinin kirletme hakkını yasalaştırmaya çalıştığı ve toplum sağlığını değil, şirketlerin sağlığını tercih ettiğini gösterirken, muhalefet partilerinin bu süreçte yeterli tepkiyi göstermediğini, aymazlık içerisinde olduğunu görmekteyiz. Ancak biz, Çevre Mühendisleri Odası olarak, yaşama ve sağlıklı yaşam hakkımızı sahip çıkmaya devam edeceğiz. Konuyla ilgili tüm yapabileceklerimizi arkadaşlarımızla konuşarak, karar alacağız. Vatandaşlarımızın sağlıklı yaşam hakkı hiçe sayılamaz” diye konuştu. Gökçe ADAR
Hangi santraller var?
Türkiye'nin dört bir yanında santraller, ağırlıklı olarak Çanakkale, Kahramanmaraş, Karabük, Kütahya, Manisa, Zonguldak, Sivas ve Şırnak’ta yer alıyor. Filtresi olmayan ve 2021 yılı sonuna kadar havaya kirletici salacak olan kamu ve özel sektöre ait santrallerden bazıları şu şekilde: “Çanakkale / 18 Mart Çanakkale Termik Santrali, Şırnak / Silopi Elektrik Termik Santrali, Kahramanmaraş / Afşin Elbistan A Termik Santrali, Karabük / Kardemir Karabük Demir Çelik Termik Santrali, Kütahya / Tunçbilek Termik Santrali, Kütahya / Seyitömer Termik Santrali, Manisa / Soma A Termik Santrali, Manisa / Soma B Termik Santrali, Sivas / Kangal Termik Santrali (1. ve 2. üniteler), Zonguldak / Çatalağzı Termik Santrali, Ankara / Çayırhan Termik Santrali, Muğla / Yeniköy Termik Santrali, Muğla / Kemerköy Termik Santrali, Bursa / Orhaneli Termik Santrali, Kahramanmaraş / Afşin Elbistan B Termik Santrali, Muğla / Yatağan Termik Santrali.”
