Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayımlanan “2025 Mesleklerin Geleceği” raporu, iş dünyasının radikal bir dönüşüm sürecine girdiğini ortaya koyuyor. Rapora göre, 2025 ile 2030 yılları arasında dünya genelinde yaklaşık 92 milyon iş kaybolacak, buna karşılık 170 milyon yeni iş alanı doğacak.
Dijitalleşme geleneksel meslekleri tehdit ediyor
Yapay zeka, otomasyon ve robotik sistemler, üretimden hizmet sektörüne kadar birçok alanda insan emeğinin yerini almaya başladı. Özellikle banka gişe görevlisi, kasiyer, veri giriş uzmanı, muhasebeci ve müşteri temsilcisi gibi tekrar eden görevlerin yapıldığı pozisyonlar yüksek risk grubunda yer alıyor.
Ayrıca montaj işçiliği, paketleme ve depo yönetimi gibi alanlarda da makinelerin etkinliği artarken, bu meslekler hızla geriliyor.
Tarımda dönüşüm: Çobanlık ve çiftçilik eriyor
Akıllı tarım sistemleri ve otomatik sulama teknolojileri, geleneksel yöntemlerle çalışan çiftçiliğin ve çobanlığın yerini hızla alıyor. Dronlar, sensörlü verimlilik sistemleri ve otomatik gübreleme teknikleri, tarımda insan gücüne olan ihtiyacı azaltıyor.
Zanaatkarlıkta çöküş: Kültürel hafıza tehlikede
Sarraflık, terzilik, bakırcılık, ayakkabıcılık gibi meslekler, hem seri üretim teknolojileri hem de e-ticaret baskısıyla ciddi biçimde küçülüyor. 3D yazıcılar ve çevrim içi satış platformları, zanaat ürünlerinin piyasadaki rekabet gücünü zayıflatıyor.
Bu durum sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel bir kayba da yol açıyor. Çünkü bu meslekler, toplumların hafızasında yaşam biçimlerini temsil eden unsurlar olarak öne çıkıyor.
Yeşil dönüşüm enerji işçilerini etkiliyor
Fosil yakıt sektörü, iklim krizine karşı alınan önlemlerle küçülürken, kömür madenciliği ve petrol işçiliği gibi alanlar ciddi bir daralma yaşıyor. Almanya ve Avustralya gibi ülkeler kömür kullanımını azaltma programlarını yürürlüğe koyarken, binlerce kişi yeniden istihdam programlarına dahil ediliyor.
En çok büyüme teknoloji ve çevre alanında
Raporda dikkat çeken bir başka bölüm ise yükselişe geçen meslek grupları. Özellikle büyük veri uzmanları, siber güvenlik analistleri, fintech mühendisleri, yapay zeka geliştiricileri ve çevre mühendisleri öne çıkıyor.
Bu alanlarda yüksek beceri gereksinimi bulunurken, aynı zamanda hızla artan bir iş gücü talebi de söz konusu.
Sağlık ve eğitim, demografik etkilere yanıt veriyor
Yaşlanan nüfus, gelecekte hemşirelik, kişisel bakım hizmetleri ve sosyal hizmet uzmanlıklarına olan talebi artıracak. Aynı zamanda ilk ve orta öğretim düzeyindeki öğretmenler için de istihdam olanaklarının artacağı öngörülüyor.
Raporda ayrıca, tarım işçiliği, inşaat sektöründeki görevler ve teslimat şoförlüğü gibi alanların da gelişmekte olan ülkelerde canlı kalmaya devam edeceği belirtiliyor.
İş modelleri hızla evriliyor
Teknolojik değişimler, yaşam maliyetlerindeki artışlar ve jeopolitik krizler, şirketleri iş modellerini dönüştürmeye zorluyor. WEF’in verilerine göre, şirketlerin %34’ü stratejik dönüşüm planlarını uygularken, %50’si artan maliyetler nedeniyle iş modelini değiştireceğini belirtiyor.
Bu çalkantılı süreçte yaklaşık 1,6 milyon kişinin işsiz kalması bekleniyor.
Eğitim hızla demode oluyor
Rapora göre, 2030 yılına kadar bir işte kullanılan tüm becerilerin yaklaşık %40’ı değişmiş olacak. Bu, bugün başlanan 5 yıllık bir eğitim sürecinin ilk 2 yılının mezun olunmadan eskimiş olacağı anlamına geliyor.
Bireylerin yaratıcılık, empati, iş birliği gibi insani becerilerle birlikte yapay zeka okuryazarlığı, veri analizi ve teknoloji temelli yetkinlikler kazanması gerektiği vurgulanıyor.
