Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) merakla beklenen Eylül 2025 dönemi tüketici fiyat endeksi verileri, hayat pahalılığının vatandaşın cebini yakmaya devam ettiğini bir kez daha gösterdi. Aylık bazda enflasyon yüzde 3,23 artış kaydederken, enflasyon sepetindeki bazı ürün ve hizmetlerde yaşanan fahiş artışlar dikkatlerden kaçmadı. Okulların açıldığı eylül ayında, fiyat artış listesinin zirvesine, ailelerin ve öğrencilerin korkulu rüyası haline gelen eğitim maliyetleri oturdu. Yapılan açıklamaya göre, ayın zam şampiyonu, yüzde 61,67'lik devasa bir artışla üniversite eğitimi oldu. Bu rekor artış, özel üniversite ücretlerine ve diğer eğitim harçlarına gelen zamların, yeni eğitim-öğretim yılında velilerin bütçesinde ne denli büyük bir gedik açtığını gözler önüne serdi.
Barınma ve gıda cepleri yaktı
Eğitimdeki fiyat tırmanışını, yine öğrencileri ve ailelerini yakından ilgilendiren bir başka kalem takip etti. Öğrenci yurtlarını da içeren "diğer konaklama hizmetleri" kategorisinde yüzde 36,62'lik bir artış yaşandı. Bu durum, büyük şehirlerde okuyan öğrencilerin barınma krizinin ne denli derinleştiğinin de bir kanıtı niteliğinde. Üniversiteye yeni başlayan ya da eğitimine devam eden gençler için hem eğitim hem de barınma maliyetlerinin aynı anda bu denli yükselmesi, ailelerin omuzlarındaki yükü katbekat artırdı.
Mutfaktaki yangın ise eylül ayında da dinmedi. Temel gıda maddelerindeki artışlar, dar gelirli vatandaşın alım gücünü eritmeye devam etti. Yumurta fiyatları bir ayda yüzde 19,84 artarken, tezgahlarda taze balık yüzde 19,16'lık bir zamla yerini aldı. Beyaz etin temel kaynağı olan tavuk eti de yüzde 11,82'lik artışla sofralardaki yerini pahalılaştırdı. Patates hariç taze sebzelerdeki yüzde 11,95'lik ve sıvı yağlardaki yüzde 9,63'lük artışlar, kış aylarına girerken gıda enflasyonunun seyrine ilişkin endişeleri de beraberinde getirdi.
Ulaşımda zıt yönlü hareketlilik
Eylül ayında ulaşım kategorisi, kendi içinde zıt yönlü fiyat hareketlerine sahne oldu. Yaz tatili ve bayram dönemlerinin sona ermesiyle birlikte, havayolu ile yolcu taşımacılığı ücretlerinde beklenen düşüş gerçekleşti. Uçak bileti fiyatları, bir önceki aya göre ortalama yüzde 17,29 gerileyerek fiyatı en çok düşen hizmet oldu. Bu düşüş, seyahat planlarını sonbahara erteleyenler için bir fırsat yaratırken, ulaşım sektöründeki genel tabloyu tam olarak yansıtmadı.
Zira şehir içindeki hareketlilik vatandaşın cebini daha fazla yaktı. Şehir içi otobüs yolcu taşımacılığı ücretleri, yüzde 13,45'lik bir artışla en çok zamlananlar listesinin üst sıralarında yer aldı. Okulların açılması ve iş trafiğinin yoğunlaşmasıyla birlikte milyonlarca kişinin her gün kullandığı toplu taşımadaki bu artış, aylık sabit giderleri doğrudan etkiledi. Şehirlerarası yolcu taşımacılığında ise yüzde 2,59'luk bir düşüş kaydedilmesi, sektördeki mevsimsel geçişin etkilerini ortaya koydu.
Düşen fiyatlar teselli olamadı
Eylül ayında fiyatı düşen ürün ve hizmetler listesi, genel hayat pahalılığı karşısında zayıf kaldı. Uçak biletlerinin ardından en belirgin düşüş, yüzde 5,75 ile sağlık sigortası primlerinde görüldü. Evcil hayvan ürünlerindeki yüzde 5,29'luk ve ev temizlik malzemelerindeki yüzde 3,94'lük gerileme de listede dikkat çeken diğer kalemler oldu. Ancak, gıda, barınma ve eğitim gibi vazgeçilmez ve yüksek paya sahip harcama kalemlerindeki çift haneli artışlar göz önüne alındığında, bu düşüşlerin hane halkı bütçesine anlamlı bir rahatlama getirmediği anlaşıldı.
