Milyonlarca insanın daha iyi bir yaşam tarzı, daha düşük yaşam maliyeti ve farklı kültürler tanıma arzusuyla kurduğu yurt dışında emeklilik hayali, küresel bir trend haline gelmeye devam ediyor. Bu hayali kuranlar için bir yol haritası niteliği taşıyan ve her yıl merakla beklenen 2025 Küresel Emeklilik Raporu, uluslararası danışmanlık firması Global Citizen Solutions (GCS) tarafından yayımlandı. Dünya genelinde pasif gelir ve emeklilik vizesi programı sunan 44 ülkeyi mercek altına alan kapsamlı rapor, emekliler için en yaşanabilir cennetleri sıraladı. Listenin zirvesine bu yıl, sunduğu yüksek yaşam kalitesi, güvenli ortamı ve vergi avantajlarıyla Portekiz yerleşirken, Türkiye'nin sıralamadaki yeri ise hayal kırıklığı yarattı.
Kriterler neye göre belirlendi?
Global Citizen Solutions'ın hazırladığı Küresel Emeklilik Raporu, bir ülkeyi emekliler için "iyi" yapan unsurları çok boyutlu bir bakış açısıyla ele alıyor. Ülkeler, sadece düşük maliyetli olmalarıyla değil, aynı zamanda sundukları genel yaşam deneyimiyle de değerlendiriliyor. Rapor, 44 ülkeyi altı ana başlık altında toplanan 20 farklı kritere göre puanladı. Her ülke 100 üzerinden bir nota sahip olurken, bu notu belirleyen ana endeksler şunlar oldu:
-
Prosedür: Vize ve oturum izni alma süreçlerinin kolaylığı ve şeffaflığı.
-
Vatandaşlık ve Hareketlilik: Belirli bir süre yaşadıktan sonra vatandaşlık elde etme imkanı ve o ülkenin pasaportuyla vizesiz seyahat edilebilen ülke sayısı.
-
Ekonomi: Ülkenin ekonomik istikrarı ve emeklilerin alım gücü.
-
Vergi Avantajları: Emeklilik gelirleri üzerinden alınan vergilerin düşüklüğü veya vergi muafiyetleri.
-
Yaşam Kalitesi: Sağlık hizmetlerine erişim, iklim, çevre kalitesi ve kültürel aktiviteler.
-
Güvenlik ve Entegrasyon: Ülkedeki güvenlik ve suç oranlarının düşüklüğü ile yabancıların yerel topluma entegrasyon kolaylığı.
Bu kapsamlı değerlendirme, emeklilerin sadece finansal olarak değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel olarak da tatmin edici bir yaşam sürebilecekleri ülkeleri ön plana çıkarıyor.
Zirve Avrupa ve Amerika ülkelerinin
Raporun sonuçları, emekliler için en cazip destinasyonların büyük ölçüde Avrupa ve Amerika kıtalarında yoğunlaştığını gösterdi. 100 üzerinden 92,61 gibi yüksek bir puan alan Portekiz, listenin ilk sırasına yerleşerek 2025 yılı için emeklilerin en gözde ülkesi oldu. Portekiz'i, Hint Okyanusu'nun cennet adası Mauritius 89,24 puanla takip ederek büyük bir sürprize imza attı. Üçüncü sırada ise yine bir Avrupa ülkesi olan İspanya (88,52) yer aldı.
İlk 10'da yer alan diğer ülkeler ve puanları ise şöyle sıralandı:
4. Uruguay: 88,05
5. Avusturya: 87,92
6. İtalya: 87,42
7. Slovenya: 87,30
8. Malta: 87,00
9. Letonya: 86,97
10. Şili: 86,44
Listenin üst sıralarında Avrupa ülkelerinin ağırlığı dikkat çekerken, dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD'nin ilk 10'a ve hatta listenin geneline girememesi dikkat çekici bir detay olarak öne çıktı. Bu durum, bir ülkenin ekonomik büyüklüğünün, emekliler için sunduğu yaşam kalitesiyle her zaman doğru orantılı olmadığını gösteriyor.
Türkiye ancak 33'üncü olabildi
Peki, doğal güzellikleri, tarihi mirası ve görece uygun yaşam maliyetiyle bilinen Türkiye, bu listede kendine nerede yer buldu? 2025 Küresel Emeklilik Raporu'na göre Türkiye, değerlendirmeye alınan 44 ülke arasında 78,84 puan alarak ancak 33. sırada yer alabildi. Türkiye'nin, özellikle ekonomik istikrarsızlık, yüksek enflasyon, güvenlik ve vize prosedürlerindeki zorluklar gibi kriterlerde düşük puanlar alarak gerilerde kaldığı tahmin ediliyor.
Türkiye'nin bu sıralaması, Kamboçya (40.), Meksika (41.), Güney Afrika (42.) ve Malezya (44.) gibi ülkelerin bile gerisinde kalması anlamına geliyor. Bu sonuç, Türkiye'nin yabancı emeklileri çekme potansiyelini tam olarak kullanamadığını ve özellikle yaşam kalitesi ve ekonomik öngörülebilirlik alanlarında önemli adımlar atması gerektiğini ortaya koyuyor. Yüksek enflasyonun emeklilerin sabit gelirlerini eritmesi ve son yıllarda artan güvenlik endişeleri, Türkiye'nin sıralamadaki yerini olumsuz etkileyen başlıca faktörler olarak değerlendiriliyor.
Emekliliğin altın standartları: Neden Portekiz?
Portekiz'in yıllardır bu tür listelerde zirveye oynaması bir tesadüf değil. Ülke, emeklilere sunduğu "altın standartlar" ile öne çıkıyor. Ilıman iklimi, uzun sahil şeridi, güvenli şehirleri ve misafirperver halkı, yaşam kalitesi endeksinde yüksek puanlar almasını sağlıyor. Bununla birlikte, diğer Batı Avrupa ülkelerine kıyasla daha düşük yaşam maliyeti, emeklilerin alım gücünü korumasına olanak tanıyor.
Ancak Portekiz'i en cazip kılan faktörlerden biri, sunduğu vergi avantajları. Ülkenin "Non-Habitual Resident (NHR)" programı, belirli koşulları sağlayan yabancı emeklilere, yurt dışından elde ettikleri emeklilik gelirleri üzerinden 10 yıl boyunca çok düşük oranlarda vergi ödeme veya bazı durumlarda tamamen muaf olma imkanı sunuyor. Yüksek kaliteli ve erişilebilir sağlık hizmetleri de Portekiz'i emekliler için bir cazibe merkezi haline getiren diğer önemli bir faktör. Tüm bu unsurlar bir araya geldiğinde Portekiz, huzurlu, güvenli ve finansal olarak rahat bir emeklilik geçirmek isteyenler için ideal bir paket sunuyor.
