Haber / Murat ERVİN

Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu'nun faiz indirimi kararı öncesi 9.26 TL olan dolar kuru, 2 puanlık düşüşün açıklanmasının ardından 1 dakika içinde 9.48'e kadar yükseldi. Açıklama öncesi 334.77 dolara denk gelen asgari ücret biranda 7.7 dolar azalıp 327 dolara kadar indi. Böylece 1 dakikada asgari ücretlinin cebinden 74 TL eksilmiş oldu. Doların artmasına en çok sevinen ise döviz garantili olarak şehir hastaneleri, otoyol, hava alanı ve köprüleri yapan inşaat firmaları oldu. Dolar garantili projelerde ise özellikle Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim (3. Köprü) dikkat çekiyor.

KÖPRÜ 112 MİLYON KAZANDIRDI

Dünya’nın en uzun köprüsü olarak tanıtılan Osmangazi Köprüsü’nü Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, Yüksel ve Göçay Grubu’nun ortak olduğu Otoyol AŞ tarafından işletiliyor. Köprü yap-işlet-devret usulüyle 22 yıl boyunca bu şirket tarafından işletilecek. Karşılığında ise şirkete araç başına 35 dolar artı KDV bedelle yıllık 14 milyon 600 bin adet araç geçiş garantisi bulunuyor. Merkez Bankası kararı öncesi Osmangazi Köprüsü için KDV hariç yıllık 4 milyar 731 milyon 860 TL ödenecekken faiz kararının 1 dakika sonrası bu rakam 112 milyon 420 bin TL daha arttı.

1 DAKİKADA 1.3 MİLYAR TL

Sayıştay'ın Karayolları Genel Müdürlüğü 2020 denetim raporundada 6 otoyol projesi için 2 milyar 988 milyon euro da garanti ödeme verildiği yer aldı. Merkez Bankası'nın fazi kararı öncesi 31 milyar 672 milyon 800 TL'ye denk gelen garanti ödemesi, kararın 1 dakika sonrasında 1 milyar 344 milyon 600 TL daha yükseli. Ekonomist Bayram Başaran Merkez Bankası kararı sonrası Türkiye'nin yüzde 2 fakirleştiğini söyledi. Başaran, “Marketlerde çocuk maması ve çocuk bezinin ardından çoğu ürüne kilit bile konulabilir. Bu iş 5'li çeteye kazandırdı. Çünkü otoyol, şehir hastaneleri, köprüler gibi döviz ile garanti verilen projeler de dövizdeki en ufak bir artış bu işi yapan inşaat firmalarının cebine gidiyor. Yıl sonu enflasyonuna bakarsak gerçek enflasyon yüzde 60'ları bulacak” diye konuştu.Türkiye'nin hammadde ihtiyacının yüzde 76'sını yurt dışından döviz ile karşılandığını da aktaran Başaran, “Şu andan itibaren petrolcüler, doğalgaz şirketleri, doğalgaz ve elektrik kullanan firmaların hepsi ürünlerine zam yapmak zorunda. Yani kur farkını isteyecekler. Otoyollar, köprü geçişleri, su hepsi zamlanacak” ifadelerini kullandı.

YATIRIMA DEĞİL DOLARA

Merkez Bankası'nın açıklamasından faiz indiriminin devam edeceğinin anlaşıldığını açıklayan Başaran, “Bu söylem, dövizin daha da artacağı anlamına geliyor. Şimdi ülke genelinde alışveriş duracak, üretici malını satmak istemeyecek. Fiyatın daha çok artmasını bekleyip kar oranını yükseltmeye çalışacak. Piyasada az mal olunca arz sıkıntısı nedeniyle fiyatı artacak. Fabrikatörler, üreticiler elindeki parayı fabrikasına yatırmaktansa dolara yatırıp daha fazla para kazanacak” dedi. 

KASIM SONU YÜZDE 30

İzmir Pazarcılar Odası Başkanı Hamdin Erişen de doların her yükselişinin, çiftçinin tarlasını sürmek için kullandığı traktörün mazot fiyatarı, ürünlerinin kaliteli yetişmesi için verdiği gübre ve ilaç parasını artıracağını bunun da otomatik olarak ürüne yansıyacağını aktardı. Erişen şunları söyledi: “Çiftçiden alınan ürünün hale getirilmesi sürecinde lojistik ücretleri de artacak. Halden alınıp pazarlara satışa götürülürken yine mazot ücreti eklenecek. Bunların hepsini üst üste koyduğunuzda zamlar kaçınılmaz. Yaklaşık bir hafta sonra dolardan kaynaklı ücret farkları etiketlere yansır. İlk aşamada yüzde 10 civarında bir artış olsa da bu oran Kasım sonuna kadar yüzde 30'ları bulur. Önceki aylarda AVM'lerde manavlarda alışveriş yaparken gördüğümüz insanlar artan fiyatlar nedeniyle artık pazarlardan alışverişini yapıyor.”