Obezite, vücutta aşırı yağ birikmesi sonucu oluşan ve sağlığı tehdit eden bir durumdur. Obezite, birçok kronik hastalığa yol açabilir, yaşam kalitesini düşürebilir ve ölüm riskini artırabilir. 4 Mart Dünya Obezite Günü, obezitenin küresel bir sorun olduğuna ve önlenmesi gerektiğine dikkat çekmek için her yıl kutlanmaktadır.
Obezite dünyada ne kadar yaygın?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, 2016 yılında dünyada 18 yaş ve üzeri 1,9 milyar yetişkin fazla kilolu, bunların 650 milyonu ise obezdi. 2019 yılında ise 5 yaş altı 38,3 milyon, 5-19 yaş arası 340 milyon çocuk ve ergen fazla kilolu veya obezdi. Obezite, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde görülen bir sorundur. Obezite oranı, yaş, cinsiyet, sosyoekonomik durum, kültür, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeyi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Obezite neden olur?
Obezite, enerji alımı ve harcaması arasındaki dengesizliğin sonucudur. Enerji alımı, yani besinlerden alınan kalori miktarı, enerji harcamasından, yani vücudun temel işlevleri ve fiziksel aktivite için harcadığı kaloriden fazla olduğunda, fazla enerji vücutta yağ olarak depolanır. Bu durum, uzun süre devam ettiğinde obeziteye yol açar. Obezitenin oluşmasında, genetik, hormonal, psikolojik, çevresel ve davranışsal faktörler de rol oynayabilir.
Obezite sağlığı nasıl etkiler?
Obezite, sağlığı ciddi şekilde olumsuz etkileyebilir. Obezite, kalp ve damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, inme, bazı kanser türleri, solunum problemleri, eklem ağrıları, karaciğer yağlanması, safra kesesi hastalıkları, uyku apnesi, depresyon, anksiyete, kısırlık ve cinsel işlev bozuklukları gibi birçok hastalığın risk faktörüdür. Obezite, ayrıca bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirebilir. Obezite, yaşam süresini kısaltabilir ve yaşam kalitesini azaltabilir.
Obezite nasıl önlenir ve tedavi edilir?
Obezite, önlenmesi ve tedavi edilmesi mümkün bir durumdur. Obezite, sağlıklı bir beslenme ve düzenli fiziksel aktivite ile önlenebilir ve kontrol altına alınabilir. Sağlıklı bir beslenme, dengeli, çeşitli ve yeterli besin alımını, fazla kalorili, işlenmiş ve sağlıksız gıdalardan uzak durmayı, porsiyon kontrolünü, su tüketimini ve yemek saatlerine dikkat etmeyi içerir. Düzenli fiziksel aktivite, haftada en az 150 dakika orta şiddette veya 75 dakika yüksek şiddette egzersiz yapmayı, günlük hareketliliği artırmayı, oturma süresini azaltmayı ve kas kuvveti geliştirmeyi kapsar. Obezite tedavisinde, beslenme ve fiziksel aktivite değişikliklerinin yanı sıra, psikolojik destek, ilaç tedavisi ve cerrahi yöntemler de kullanılabilir. Obezite tedavisinde, bireysel ihtiyaçlar, sağlık durumu, yaşam tarzı ve hedefler göz önünde bulundurulmalıdır. Obezite tedavisinde, uzman bir hekimin rehberliği ve takibi şarttır.
